انڊڪٽر
انڊڪٽر (Inductor)، جنھن کي ڪوئل، چوڪ يا ري ايڪٽر بہ چيو ويندو آهي، هڪ غير سرگرم ٻہ-ٽرمينل برقي جزو آهي، جيڪو برقي ڪرنٽ جي وهڪري دوران هڪ مقناطيسي ميدان ۾ توانائي محفوظ ڪري ٿو. عام طور تي، انڊڪٽر هڪ انسوليٽيڊ تار مان ٺھيل هوندو آهي، جيڪا ڪوئل جي شڪل ۾ ويڙھيل هوندي آهي.
جڏهن ڪوئل مان وهندڙ ڪرنٽ ۾ تبديلي ايندي آهي، تہ وقت-بدلجندڙ مقناطيسي ميدان، فارادي جي انڊڪشن جي قانون موجب، برقي موٽار قوت (emf) يا وولٽيج پيدا ڪندو آهي. لينز جي قانون مطابق، پيدا ٿيندڙ وولٽيج جي پولرٽي (رخ) اها هوندي آهي، جيڪا ان ڪرنٽ جي تبديلي جي مخالفت ڪري ٿي، جنهن ان کي پيدا ڪيو هو. ان جي نتيجي ۾، انڊڪٽر ڪرنٽ جي ڪنھن بہ تبديلي جي مخالفت ڪندو آهي.
انڊڪٽر جون خاصيتون
[سنواريو]- انڊڪٽنس (Inductance): اهو وولٽيج ۽ ڪرنٽ جي تبديلي جي شرح جي وچ ۾ تناسب آهي. بين الاقوامي يونٽ سسٽم (SI) ۾، انڊڪٽنس جي يونٽ هينري (H) آهي، جيڪو 19هين صديءَ جي آمريڪي سائنسدان جوزف هينري جي نالي تي رکيو ويو آهي.
- انڊڪٽر جي انڊڪٽنس عام طور تي 1 μH (10−6 H) کان 20 H جي وچ ۾ هوندي آهي.
- ڪيترن ئي انڊڪٽرن ۾ لوھ يا فيرائيٽ جي مقناطيسي ڪور هوندي آهي، جيڪا مقناطيسي ميدان کي وڌائي انڊڪٽنس ۾ اضافو ڪندي آهي.
انڊڪٽر جا استعمال
[سنواريو]- AC اليڪٽرانڪ ڊوائيسز ۾ وڏي پيماني تي استعمال.
- چوڪ: AC کي بلاڪ ڪرڻ ۽ DC کي گذرڻ ڏيڻ لاءِ ڊزائين ڪيل انڊڪٽر.
- الڪٽرانڪ فلٽرز: مختلف فريڪوئنسي وارن سگنلز کي ڌار ڪرڻ لاءِ.
- ٽيونڊ سرڪٽس (Tuned Circuits): ريڊيو ۽ ٽي وي ريڊيوورز کي ٽيون ڪرڻ لاءِ ڪيپيسٽرن سان گڏ استعمال.
تاريخ
[سنواريو]لفظ انڊڪٽر غالباً هينريچ ڊينيئل روهمڪورف کان آيو آهي، جنهن 1851ع ۾ پنھنجي ايجاد ڪيل انڊڪشن ڪوئل کي انڊڪٽوريئم سڏيو.