اليڪٽرڪ چارج

اليڪٽرڪ چارج; Electric charge
	; برقي ميدان جو هڪ منفي ۽ مثبت پوائنٽ خارج
عام نشانيون	q
ايس آئي يونٽ	ڪولمب (C)
ٻيا يونٽ	elementary charge; faraday; ampere-hour;
In [[SI base unit\|SI base units en:Line-handling templates]]	C = A⋅s
Extensive?	ها
Conserved?	ها
Dimension

اليڪٽرڪ چارج يا برقي چارج (Electric Charge؛ علامت q، ڪڏهن ڪڏهن Q) مادي جي طبيعي خاصيت آهي. مادو ان جي طاقت جو تجربو ڪري ٿو جڏهن هڪ برقي مقناطيسي فيلڊ ۾ رکيو ويندو آهي. برقي چارج مثبت يا منفي ٿي سگهي ٿو. هڪ جيهڙا چارجز هڪ ٻئي کي ڇڪيندا آهن ۽ ان جي برعڪس مخالف چارج هڪ ٻئي کي ڪشش ڏيندا آهن. ڪنهن به شيءِ کي بغير خالص چارج جي برقي طور تي غير جانبدار سڏيو ويندو آهي. ابتدائي ڄاڻ ته چارج ٿيل مادو ڪيئن مداخلت ڪري ٿو هاڻي ڪلاسيڪل اليڪٽرروڊائينامڪس سڏيو ويندو آهي ۽ اڃا تائين انهن مسئلن لاء صحيح آهي جن کي ڪوانٽم اثرات تي غور ڪرڻ جي ضرورت ناهي.

برقي چارج هڪ محفوظ خاصيت آهي؛ هڪ الڳ ٿيل نظام جو خالص چارج، (مثبت چارج جي مقدار کان منفي چارج جي مقدار کي ڪڏهن)، تبديل نه ٿي سگهي. اليڪٽرڪ چارج ذيلي ائٽمي ذرڙن ذريعي ٿيندو آهي. عام مادي ۾، منفي چارج اليڪٽرانن ذريعي هوندو آهي ۽ مثبت چارج پروٽانن جي ذريعي ائٽم جي نيوڪليس ۾ هوندو آهي. جيڪڏهن مادي جي ڪنهن ٽڪري ۾ پروٽانن کان وڌيڪ اليڪٽران هوندا ته ان تي منفي چارج هوندو، جيڪڏهن پروٽانن کان گهٽ اليڪٽران هوندا ته ان تي مثبت چارج هوندو ۽ جيڪڏهن برابر تعداد هوندا ته اهو برقي طور غير جانبدار هوندو. چارج ڪوانٽائزڊ (quantized) هوندو آهي؛ مطلب تي، اهو انفرادي ننڍڙي اڪائين جي عددي ضربن ۾ اچي ٿو، جنهن کي ايليمينٽري چارج، e سڏيو وڃي ٿو، جيڪا سڀ کان ننڍو چارج آهي جيڪو آزاديءَ سان موجود ٿي سگهي ٿو. ذرڙا جن کي ڪوارڪس (Quarks) چئبو آهي، انهن ۾ ننڍا چارج، e جا ضرب هوندا آهن، پر اهي صرف انهن ذرڙن ۾ ملندا آهن، جن ۾ هڪ چارج هوندو آهي جيڪو e جو هڪ پوري انگ جو ضرب هوندو آهي. معياري ماڊل ۾، چارج هڪ بلڪل محفوظ مقدار جو نمبر آهي. پروٽان تي +e چارج آهي ۽ اليڪٽران تي -e چارج آهي.

هڪ منفي چارج جي وضاحت، چارج جيڪا هڪ اليڪٽران طرفان ورتو ويو آهي، سان ڪئي وئي آهي ۽ هڪ مثبت چارج اهو آهي جيڪو هڪ پروٽون کڻندو آهي. انهن ذرڙن جي دريافت ٿيڻ کان اڳ، بينجمن فرينڪلن طرفان هڪ مثبت چارج جي وضاحت ڪئي وئي هئي جيئن هڪ شيشي جي راڊ طرفان حاصل ڪيل چارج جڏهن ان کي ريشمي ڪپڙي سان رگجي وڃي.

اليڪٽرڪ چارج برقي ميدان پيدا ڪري ٿو.^[1] هڪ حرڪت ڪندڙ چارج پڻ هڪ مقناطيسي ميدان پيدا ڪري ٿو.^[2] برقي چارج جو هڪ برقياتي مقناطيسي ميدان سان تعامل (هڪ برقي ۽ هڪ مقناطيسي فيلڊ جو ميلاپ) برقي مقناطيسي يا لورينز قوت جو ذريعو آهي،^[3] جيڪو فزڪس ۾ چئن بنيادي ڳالهين مان هڪ آهي. چارج ٿيل ذرات جي وچ ۾ فوٽوون وچولي رابطي جي مطالعي کي ڪوانٽم اليڪٽروڊائينامڪس سڏيو ويندو آهي.^[4]

برقي چارج جي SI نڪتل اڪائي ڪولمب (C) آهي جنهن جو نالو فرانسيسي طبيعيات دان، چارلس-آگسٽن ڊي ڪولمب جي نالي تي رکيو ويو آهي. اليڪٽريڪل انجنيئرنگ ۾ امپيئر-آور (A⋅h) استعمال ڪرڻ پڻ عام آهي. فزڪس ۽ ڪيمسٽري ۾ اهو عام آهي ته ابتدائي چارج e کي اڪائي طور استعمال ڪيو وڃي. ڪيميا پڻ فيراڊي مستقل (Faraday Constant، علامت: F) استعمال ڪري ٿي، جيڪو هڪ مول جي ابتدائي چارجز جو چارج آهي.

جائزو

اڪائي

تاريخ

برق سڪونيات ۾ چارج جو ڪردار

برقي ڪرنٽ ۾ چارج جو ڪردار

برقي چارج جو تحفظ

لاڳاپي واري تبديلي

پڻ ڏسو

خارجي لنڪس

وڪيميڊيا العام تي اليڪٽرڪ چارج بابت زمرا
How fast does a charge decay?

حوالا

↑ Chabay, Ruth; Sherwood, Bruce (2015). Matter and interactions (4th ed.). Wiley. p. 867.
↑ Chabay, Ruth; Sherwood, Bruce (2015). Matter and interactions (4th ed.). Wiley. p. 673.
↑ Chabay, Ruth; Sherwood, Bruce (2015). Matter and interactions (4th ed.). Wiley. p. 942.
↑ Rennie, Richard; Law, Jonathan, eds (2019). "Quantum electrodynamics". A Dictionary of Physics (8th ed.). Oxford University Press. ISBN 9780198821472.

[1] Chabay, Ruth; Sherwood, Bruce (2015). Matter and interactions (4th ed.). Wiley. p. 867.

[2] Chabay, Ruth; Sherwood, Bruce (2015). Matter and interactions (4th ed.). Wiley. p. 673.

[3] Chabay, Ruth; Sherwood, Bruce (2015). Matter and interactions (4th ed.). Wiley. p. 942.

[4] Rennie, Richard; Law, Jonathan, eds (2019). "Quantum electrodynamics". A Dictionary of Physics (8th ed.). Oxford University Press. ISBN 9780198821472.

[1]

[2]

[3]

[4]