ابو نواس
ھي مضمون وڪپيڊيا ايشيائي مھيني 2024ع جي حصي طور اماڻيو ويو ھيو يا ان کي وڌايو ويو ھيو. |
ابو نواس الحسن بن ھاني الحڪمي (جيڪو الحسن بن ھاني عبدالأول الصباح يا ابو علي (أَبُو عَلِي) طور پڻ سڃاتو وڃي ٿو، ۽ مختصر طور تي ابو نواس السلمي يا رڳو ابو نواس (أبو نواس))، (756ع – 814ع تقريباً)، ھڪ مشھور عربي شاعر ھو، ۽ عباسي خلافت جي ابتدائي دور ۾ ترقي ڪندڙ جديد شاعري (محدث شاعري) جو نمائندو سمجهيو وڃي ٿو. ھو عوامي روايت ۾ پڻ داخل ٿيو ۽ ڪيترائي ڀيرا الف ليليٰ (ھزار راتيون ۽ ھڪ رات) جي داستان ۾ ذڪر ٿيل آھي.
شروعاتي زندگي
[سنواريو]ابو نواس عباسي خلافت جي صوبي اھواز (ھاڻي ايران جي خوزستان صوبي) ۾ پيدا ٿيو. ھو اھواز جي شھر يا ان جي ويجهن علائقن مان ھڪ ۾ ڄائو. سندس پيدائش جي صحيح تاريخ معلوم ناھي، پر ھو 756ع ۽ 758ع جي وچ ۾ ڄائو ھو. سندس والد ھاني ھڪ عرب ھو (شايد دمشق مان)، جيڪو آخري اموي خليفي مروان ثاني (744ع–750ع) جي فوج ۾ شامل رھيو. سندس ماءُ گلبان ھڪ فارسي عورت ھئي، جنھن سان ھاني اھواز جي پوليس فورس ۾ ڪم ڪندي ملاقات ٿي. جڏھن ابو نواس 10 سالن جو ھو، تہ سندس والد وفات ڪري ويو.
ابو نواس ننڍپڻ ۾ پنھنجي ماءُ سان گڏ ھيٺين عراق جي شھر بصره ۾ ويو، جتي ھن قرآن اسڪول ۾ پڙھيو ۽ ننڍي عمر ۾ حافظ قرآن بڻيو. سندس نوجواني جي دلڪشي ۽ قدرتي شخصيت ڪوفيءَ جي شاعر ابو اسامہ وليبہ بن الحباب الاسدي کي متوجہ ڪيو، جنھن ابو نواس کي شاگرد طور ڪوفہ وٺي ويو. وليبہ، ابو نواس ۾ شاعريءَ جو ٽيلنٽ ڏسي، کيس ھن شعبي ڏانھن ھمت افزائي ڪئي، پر ان سان گڏ وليبہ سندس ظاھري حسن سان پڻ متاثر ٿيو ۽ ٿي سگهي ٿو تہ انهن جي وچ ۾ روماني تعلقات رھيا ھجن. جڏھن ابو نواس وڏو ٿيو، تہ سندس نوجوان ڇوڪرن سان تعلقات پڻ سندس پنھنجي تجربي جي عڪاسي ڪن ٿا.
ڪم
[سنواريو]ابو نواس ڪيترن ئي صنفن ۾ شاعري ڪئي، پر سندس خاص صلاحيت شراب جي تعريف تي ٻڌل شاعري ۽ شڪار جي شاعري ۾ نمايان ھئي. ابو نواس جي ديوان (شاعريءَ جي مجموعي) کي مختلف صنفن ۾ ورھايو ويو: مدحا، مرثيا، طنز، مردن ۽ عورتن تي درباري محبت جي شاعري، توبھ جون شاعريون، شڪار جي شاعري، ۽ شراب جي شاعري. سندس عشقيہ شاعري، جيڪا اڪثر ھم جنس پرستيءَ تي ٻڌل آھي، 500 کان وڌيڪ نظم ۽ ٽڪرن ۾ ملي ٿي. ھن عربي روايت ۾ شامل طنزيہ شاعريءَ ۾ پڻ حصو ورتو، جيڪا شاعرن جي وچ ۾ سخت شاعراڻي طنز ۽ گاريون شامل ھيون.
ابو نواس جي معصر اسماعيل بن نوبخت چيو:
- "مون ابو نواس کان وڌيڪ ڄاڻ رکندڙ شخص ڪڏھن بہ نہ ڏٺو، ۽ نہ ئي ڪو اھڙو ماڻهو ڏٺو، جيڪو يادگيريءَ ۾ ايترو ڀرپور ھجي ۽ ان وٽ ڪتاب ايترا ٿورا ھجن. سندس وفات کان پوءِ اسان سندس گهر جي ڳولا ڪئي، ۽ صرف ھڪ ڪتاب جو ڪور مليو، جنھن ۾ ڪجهہ ناياب اصطلاح ۽ گرامر جا نوٽ لکيل ھئا."