جيني ضربيندڙ عدد

جيني ضربيندڙ عدد:(انگريزي: Gini Coefficient) جنھن کي جيني عام جزو پڻ چوندا آهن. اردو ۾ ان کي جيني عددي سر چون ٿا. ڪڏھن ڪڏھن ان کي جيني انڊيڪس يا جيني اشاريو يا جيني تناسب (Gini ratio) پڻ چون ٿا. معاشيات ۾ اھو شمارياتي ڦھلاء جو ھڪ ماپو آهي جيڪو قوم ماڻھن ۾ دولت۽ آمدني جي ورھاست کي ظاھر ڪندو آهي ۽ ماڻھن ۾ دولت ۽ آمدني جي نابرابري سمجھڻ لاء استعمال ٿيندو آهي. اھو ضربيندڙ عدد يا عام جزو پھريون ڀيرو 1912 ۾ اٽليءَ جي شماريات جي ماھر ۽ سماجياتدان ڪوراڊو جيني^[1] پنھنجي ھڪ تحقيقي مقالي تغيرپذيري ۽ ڦيرگھير (Variability and Mutability) ۾ متعارف ڪريو.^[2] جيني ڪوئيفيشنٽ ورھاستي ورجاء وارين شين جي وچ ۾ نابرابري جي ماپ ڪندو آهي. اھڙين شين جو ھڪ مثال آمدني جا ڏاڪا آھن. ٻڙي (0) جو جيني ڪوئيفيشنٽ مڪمل برابري کي ظاھر ڪندو آهي ۽ ھڪ (1) جو جيني ڪوئيفيشنٽ نابرابري جي وڌ کان وڌ سطح کي ظاھر ڪندو آهي. جيڪڏهن ماڻھن جي گروھ ۾ صرف ھڪ ڄڻو ڪمائيندڙ يا کپائيندڙ آھي ۽ ٻين جي ڪابہ آمدني يا کپت ڪانھي تہ ان گروه جو جيني ڪوئيفيشنٽ ھڪ (1) چئبو.^[3]^[4] جيڪڏهن ڪجهه ماڻھو جو حصو جملي ٻين ماڻھن جي ڀيٽ منفي ھوندو تہ جيني ضربيندڙ عدد يا عام جزو ھڪ (1) کان وڏو ٿيندو. گھڻي تعداد ۾ ماڻھن جو جيني ڪوئيفيشنٽ ھڪ جي ويجھو يا ان کان وڏي عدد عام طور تي ممڪن نہ ھوندو آھي. معاشي سھڪار ۽ ترقي جي تنظيم (OECD) جي رڪن ملڪن جي ويھين صديءَ جي پوئين حصي جي ٽيڪس ۽ ٽرانسفر وارين ادائگين ۽ آمدني جو جيني ڪوئيفيشنٽ جي شرح 0.24 کان 0.49 تائين ھئي ۽ ان ۾ گھٽ ۾ گھٽ شرح سلووانيا جي ھئي ۽ وڌ ۾ وڌ چلي جي ھئي.^[5]

حوالا

↑ Gini, C. (1936). "On the Measure of Concentration with Special Reference to Income and Statistics", Colorado College Publication, General Series No. 208, 73–79.
↑ Gini, C. (1909). "Concentration and dependency ratios" (in Italian). English translation in Rivista di Politica Economica, 87 (1997), 769–789.
↑ "Current Population Survey (CPS) – Definitions and Explanations". US Census Bureau.
↑ Note: Gini coefficient becomes 1, only in a large population where one person has all the income. In the special case of just two people, where one has no income and the other has all the income, the Gini coefficient is 0.5. For 5 people set, where 4 have no income and the fifth has all the income, the Gini coefficient is 0.8. See: FAO, United Nations – Inequality Analysis, The Gini Index Module آرڪائيو ڪيا ويا 2017-07-13 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. (PDF format), fao.org.
↑ "Income distribution – Inequality: Income distribution – Inequality – Country tables". OECD. وقت 9 November 2014 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل.

[1] Gini, C. (1936). "On the Measure of Concentration with Special Reference to Income and Statistics", Colorado College Publication, General Series No. 208, 73–79.

[2] Gini, C. (1909). "Concentration and dependency ratios" (in Italian). English translation in Rivista di Politica Economica, 87 (1997), 769–789.

[US_Census_Bureau-3] "Current Population Survey (CPS) – Definitions and Explanations". US Census Bureau.

[4] Note: Gini coefficient becomes 1, only in a large population where one person has all the income. In the special case of just two people, where one has no income and the other has all the income, the Gini coefficient is 0.5. For 5 people set, where 4 have no income and the fifth has all the income, the Gini coefficient is 0.8. See: FAO, United Nations – Inequality Analysis, The Gini Index Module آرڪائيو ڪيا ويا 2017-07-13 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. (PDF format), fao.org.

[OECD1-5] "Income distribution – Inequality: Income distribution – Inequality – Country tables". OECD. وقت 9 November 2014 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]