ھومائي وياراوالا

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
هومائي وياراوالا Homai Vyarawalla
پيدائش 9 ڊسمبر 1913(1913-12-09)
نوساري, بمبئي رياست, برطانوي هندستان
وفات 15 جنوري 2012 (عمر 98 سال)
وڊودرا, گجرات, انڊيا
قوميت انڊين
تعليم سر جمسيٽجي جيجيڀوئي اسڪول آف آرٽ
پيشو فوٽو جرنلسٽ
جيون ساٿي مانيڪشا ويارا والا (م. 1969)
ٻار ٻچا فاروق[1]

هومائي وياراوالا (انگريزي ٻولي: Homai Vyarawalla) (جنم، ڊسمبر 9 1913 -وفات، 15 جنوري 2012)، جيڪا عام طور پنهنجي فرضي نالو ڊالڊا 13 (انگريزي ٻولي: Dalda 13) سان سُڃاتي ويندي هُئي، پهرئين ڀارتي ناري تصويري صحافڻ (فوٽوگرافي جرنلسٽ) هُئي. [2][3]سال 1930 جي پڇاڙيءَ ۾ هن ڪم ڪرڻ شروع ڪيو ۽ سال 1970 جي مُنڍ ۾ رٽائر ٿي وئي. سال 2011 ۾ کيس ڀارتي حڪومت طرفان مُلڪ جو ٻيون وڏو شهري ايوارڊ پدم وڀوشن ڏنو ويو هيو.۔[4][5]

شروعاتي زندگي ۽ تعليم[سنواريو]

هومائي وياراوالا 9 ڊسمبر 1913 تي [6]نوساري، گجرات، ڀارت ۾ هڪ پارسي خاندان ۾ جنم ورتو. هن پنهنجو ٻاروتڻ ۾ پنهنجي پيءُ سان گڏ ٿيٽر ڪمپني ۾ گذاريو.[7]ـ ممبئي ۾ رهڻ کانپوءِ وياراوالا سر جمشيد جي جيجي ٻائي اسڪول آف آرٽ ۽ ممبئي يونيورسٽي کان تعليم حاصل ڪئي.[8]

ذاتي زندگي[سنواريو]

وياراوالا جي شادي مانيڪشاو جمشيدجي وياراوالا سان ٿي هُئي، جيڪو ٽائمس آف انڊيا ۾ فوٽوگرافر ۽ اڪائونٽنٽ هيو.۔[9] سال 1970 ۾ پنهنجي مُڙس جي وفات کان هڪ سال پوءِ وياراوالا پاڻ به فوٽوگرافي کي ڇڏي ڏنو.[10] [11]
وياراوالا پوءِ پنهنجي موڀي پُٽ فاروق سان گڏ پيلاني، راجسٿان وئي، جيڪو برلا انسٽيٽيوٽ آف ٽيڪنولوجي ۽ سائنس ۾ پڙهائيندو هيو.[12]وياراوالا، سال 1982 ۾ پنهنجي پُٽ سان گڏ وڊودرا هلي وئي. سال 1989 ۾ هن جي ڌيءَ جو ڪينسر سبب وفات ٿي وئي.[13]

ڪيريئر[سنواريو]

وياراوالا سال 1930 جي ڏهاڪو ۾ پنهنجي صحافتي ڪيريئر جي شروعات ڪئي ۽ دي السٽريٽڊ ويڪلي آف انڊيا (انگريزي ٻولي: The Illustrated Weekly of India) ٻئي مهاڀاري جنگ دوران ئي سندس پاران چڪيل تصويرون ڇپيون. [14] پنهنجي ڪيريئر جي مُنڍ واري زماني ۾ وياراوالا جي سُڃاڻپ نہ هئي، ۽ سندس پاران ڇڪيل تصويرون سندس مُڙس جي نالي سان ڇپجنديون هيون.[15]
سندس تصويري صحافت کي سال 1942 دوران ڌيان مليو، جڏهن هوءَ برٽش انفارميشن سروسز (انگريزي ٻولي: British Information Services) ۾ داخل ٿيڻ کانپوءِ دهلي ڏانهن وڃي رهڻ لڳي. هن ڀارت جي آزادي جي نامياري سياسي ۽ قومي ليڊرن جهڙوڪ موهن داس گانڌي، جواهر لال نهرو، محمد علي جيڻاح، انڌرا گانڌي ۽ نهرو گانڌي خاندان جون تصويرون ڇڪيون.[15]

ايوارڊ[سنواريو]

  • نامياري ناري صحافڻ لاءِ چميلي ديوي جين ايوارڊ
  • پدم وڀوشن
هومائي وياراوالا (ساڄي پاسي) سال 1998 ۾ چميلي ديوي جين اعزاز حاصل ڪندڙ، 2011 ۾ صدر ڀارت کان پدم وڀوشن وٺِي رهي آهي.

وفات[سنواريو]

وياراوالا جي وفات 15 جنوري 2012 تي ٿي هُئي.[16]

حوالا[سنواريو]

  1. "India's first woman photojournalist, a chronicler of history". دي انڊين ايڪسپريس. 16 January 2012. http://www.indianexpress.com/news/indias-first-woman-photojournalist-a-c.../900173/. Retrieved 9 December 2017. 
  2. Pandya, Haresh (29 January 2012). "Homai Vyarawalla, Indian Photojournalist, Dies at 99" (en-US ۾). نيو يارڪ ٽائمز. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2012/01/29/world/asia/homai-vyarawalla-india-photojournalist-dies-at-99.html. 
  3. "Homai Vyarawalla: India's First Female Photojournalist | #IndianWomenInHistory" (en-US ۾). Feminism in India. 2017-03-24. https://feminisminindia.com/2017/03/24/homai-vyarawalla-essay/. 
  4. "An iconic observer – The curious life and times of Homai Vyarawalla". The Telegraph. 23 January 2011. http://www.telegraphindia.com/1110123/jsp/opinion/story_13478946.jsp. 
  5. "Homai gets Padma Vibhushan - Times of India". The Times of India. https://timesofindia.indiatimes.com/city/vadodara/Homai-gets-Padma-Vibhushan/articleshow/7362865.cms. 
  6. "The Times of India on Mobile". M.timesofindia.com. حاصل ڪيل 16 January 2012. 
  7. Pandya, Haresh (2012). "Homai Vyarawalla, Indian Photojournalist, Dies at 98" (en-US ۾). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2012/01/29/world/asia/homai-vyarawalla-india-photojournalist-dies-at-98.html. 
  8. "Homai gets Padma Vibhushan". The Times of India. 25 January 2011. http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-01-25/vadodara/28352445_1_homai-vyarawalla-first-woman-photojournalist-photo-division. 
  9. Pandya, Haresh (2012). "Homai Vyarawalla, Indian Photojournalist, Dies at 98" (en-US ۾). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2012/01/29/world/asia/homai-vyarawalla-india-photojournalist-dies-at-98.html. 
  10. Cotter, Holland (2012-08-23). "'Candid,' Photos by Homai Vyarawalla, at Rubin Museum" (en-US ۾). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2012/08/24/arts/design/candid-photos-by-homai-vyarawalla-at-rubin-museum.html. 
  11. Pandya, Haresh (2012). "Homai Vyarawalla, Indian Photojournalist, Dies at 98" (en-US ۾). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2012/01/29/world/asia/homai-vyarawalla-india-photojournalist-dies-at-98.html. 
  12. "Homai Vyarawalla: First lady of the lens". http://indiatoday.intoday.in/story/homai-vyarawalla-first-lady-of-the-lens/1/168962.html. 
  13. Sabeena., Gadihoke (2010). India in focus : camera chronicles of Homai Vyarawalla. Vyarawalla, Homai.. New Delhi: Mapin Publishing in association with Parzor Foundation. ISBN 978-1935677079. OCLC 868304226. 
  14. "Meet India's first lady photographer Homai Vyarawalla". Rediff.com. 3 March 2011. http://www.rediff.com/news/slide-show/slide-show-1-second-part-of-the-interview-with-homai-vyrawalla/20110303.htm. 
  15. 15.0 15.1 Gadihoke, Sabeena. "Homai Vyarawalla: India's First Female Photojournalist". Time. حاصل ڪيل 2017-09-16. 
  16. Vyarawalla, Homai. "India's first woman photojournalist dead". timesofindia.indiatimes.com. حاصل ڪيل 17 January 2012.