گبول رياست

ڏکڻ بابل ۾ سڀ کان اهم آرامي قبائلي سرزمين، دجلا نديءَ جي اوڀر واري ڪناري تي، ”رياست گبولي“ سڏبي هئي. هن سرزمين کي ”باب العلم“ به سڏيو ويندو هو. هن قبائلي رياست جو پهريون باضابطه حوالو اسوري شهنشاهه سرجان II جي حڪومت دوران گبولي رياست ۾ هڪ جنگي مهم ۾ ملي ٿو. جيتوڻيڪ هن وقت قديم ايلام ۽ بابل جي سرحد تي ”گبولي“ جي آمريت جي آخري رياست جو پتو لڳائڻ مشڪل آهي، پر ان ڳالهه جا ڪافي ثبوت موجود آهن ته هيءَ رياست سنڌ جي وچ ۾ واقع هئي. تنهن ڪري، عرب مورخن جي لکڻين ۾، ڪوٽ الاماره جي وچ ۾ ۽ جارجيا جي ڀرپاسي تي واقع گبول جو جاگرافيائي علائقو اڃا تائين پنهنجو قديم نالو برقرار رکي ٿو.

هن آمريت واري رياست جي گاديءَ جو قلعو شپي بال جو شهر هو، جيڪو ٻن دريائن جي وچ ۾ واقع هو، جڏهن ته هن علائقي سان ڳنڍيل دلدل جو سلسلو خليج فارس تائين پکڙيل هو، جنهن ۾ گبول گهڻو ڪري آباد هئا. ڪڏهن ڪڏهن ان کي ”دي لينڊ آف گبول“ به سڏيو ويندو هو.

تاريخي ثبوت گبولي جي قديم رياست جي حدن کي هن ريت بيان ڪن ٿا:

رياست ايلم جي سرحد تي واقع هئي، مشهور بابل شهر اُر ۽ درياهه ڪرخ (اولائي) جي وچ ۾. ان جي اوڀر ۾ ”ايلم“، اولهه ۾ ”بابل“، ڏکڻ ۾ مشهور ڪلدين قبيلو ”بيت يقين“ ڪلڊين سلطنت جي سرزمين تي ۽ اُتر ۾ آرامي قبيلي ”بگٽي“ جي سرحد هئي. .