مواد ڏانھن هلو

ڊي اين اي

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان

ٻٽي پيچدار ڌاڳي نما ڊي اين اي جي شڪل جو حصو

ڊي آڪسي رائبو نيوڪليئڪ ائسڊ (Deoxyribonucleic Acid)، جنھن کي مختصرن ڊي اين اي (DNA) سڏيو ويندو آهي، ٻن ڌاڳي نما ھڪ ٻئي سان ويڙھيل لڙھن جو ٺھيل ماليڪيول آهي، جيڪا پيچدار شڪل جو ڌاڳي نما نيوڪليائي تيزاب ھوندو آھي، جنھن منجھ سمورن ڄاتل جاندارن ۽ وائرس جي پيدائش، وڏي ٿيڻ، ڪم ڪرڻ جي طريقن ۽ واڌ بابت جينياتي ترتيب موجود ھوندي آھي. ڊي اين اي ۽ آر اين اي نيوڪليئڪ تيزاب آهن. پروٽين، لپڊس (Lipids) ۽ پيچيده ڪاربوهائيڊريٽ (Polysaccharides) سان گڏ، نيوڪليڪ ايسڊ ڊگھي ماليڪيول (macromolecules) جي چئن وڏن قسمن مان هڪ آهن، جنھن ۾ ھڪ مخصوص جينياتي ڪوڊ ھوندو آھي، جيڪو کاڌن جي ترڪيبن واري ڪتاب وانگر جسم جي اندر سمورن قسمن جي پروٽين جي ٺاھڻ لاء ھدايتون رکندو آھي.[1] ۽ اها وراثت جي خاصيتن کي والدين کان اولاد ۾ منتقل ڪرڻ جو سبب ٿئي ٿو.

ٻن ڊي اين اي گڇن کي پولي نيوڪليوٽائڊس جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو ڇاڪاڻ ته اهي آسان مونوميرڪ يونٽن مان ٺهيل آهن جن کي نيوڪليوٽائڊس سڏيو ويندو آهي.[2][3] هر نيوڪليوٽائڊ چئن نائٽروجن تي مشتمل نيوڪليو بيسس (سائيٽوسائن، گيانائن، ايڊينائن ۽ ٿايامن)، هڪ شوگر جنهن کي ڊي آڪسائيربوز سڏيو ويندو آهي ۽ هڪ فاسفيٽ گروپ تي مشتمل هوندو آهي. نيوڪليوٽائيڊس هڪ ٻئي سان هڪ زنجير ۾ ڪوولنٽ بانڊز (جنهن کي فاسفوڊيسٽر لنڪج طور سڃاتو وڃي ٿو) هڪ نيوڪليوٽائيڊ جي شگر ۽ ٻئي جي فاسفيٽ جي وچ ۾ جڙيل آهن، جنهن جي نتيجي ۾ هڪ متبادل شگر-فاسفيٽ ريبون پيدا ٿئي ٿي. ٻن الڳ پولي نيوڪليوٽيڊ اسٽريڊس جي نائيٽروجني بنيادون، بنيادي جوڙيندڙ ضابطن جي مطابق، هائڊروجن بانڊن سان گڏ ڊبل اسٽرينڊ ڊي اين اي ٺاهڻ لاءِ، هڪٻئي سان جڙيل آهن. مڪمل نائيٽروجني بنيادن کي ٻن گروپن؛ واحد-رنگڊ پيريمائڊائنز ۽ ڊبل-رنگڊ پيورين، ۾ ورهايو ويو آهي. ڊي اين اي ۾، پيريميڊن، ٿائمن ۽ سائٽوسن آهن ۽ پيورين، ايڊينن ۽ گوانن آهن.

ڊي اين اي ڊبل هيلڪس (قسم B-DNA) جي جوڙجڪ. ڍانچي ۾ ايٽم عنصرن جي رنگ سان ڪوڊ ٿيل آهن ۽ ٻن بنيادي جوڙن جي تفصيلي جوڙجڪ هيٺئين ساڄي پاسي ڏيکاريل آهن

ڊبل اسٽرينڊ ڊي اين اي جا ٻئي گڇا ساڳي حياتياتي معلومات کي محفوظ ڪن ٿا. اها معلومات نقل نقل ٿي آهي، جڏهن ٻه گڇا الڳ ٿين ٿا. ڊي اين اي جو وڏو حصو (انسانن لاء %98 کان وڌيڪ) ڪوڊ ٿيل نه آهي، مطلب ته اهي حصا پروٽين جي ترتيبن لاء نمونن جي طور تي ڪم نه ڪندا آهن. ڊي اين اي جا ٻه حصا هڪ ٻئي جي مخالف طرفن ۾ هلن ٿا ۽ اهڙيءَ طرح ضد متوازي آهن. هر کنڊ سان جڙيل چار قسمن مان هڪ نيوڪليوبيس (يا اساس) آهي. اهو انهن چئن نيوڪليوبيسن جو تسلسل آهي جيڪو پٺي جي بون سان گڏ جينياتي معلومات کي انڪوڊ ڪري ٿو. آر اين اي اسٽرينڊز ڊي اين اي اسٽرينڊس کي ٽيمپليٽ جي طور تي، ٽرانڪرپشن نالي هڪ پروسيس ۾ استعمال ڪندي ٺاهيا ويندا آهن، جتي ڊي اين اي اساسن کي انهن جي لاڳاپيل اساسن کان تبادلو ڪيو ويندو آهي، سواءِ ٿائيمن (T) جي صورت ۾، جنهن لاءِ آر اين اي يوراسل (U) کي متبادل بڻائي ٿو.[4] جينياتي ڪوڊ جي تحت، اهي آر اين اي اسٽريڊس پروٽين جي اندر امينو تيزاب جي تسلسل کي بيان ڪن ٿا، جنهن کي ترجمو سڏيو ويندو آهي.

ڊي اين اي جي سادي ڊاياگرام

يوڪريوٽڪ گھرڙن جي اندر، ڊي اين اي کي ڊگھي جوڙجڪ، جنهن کي ڪروموزوم سڏيو ويندو آهي، ۾ منظم ڪيو ويندو آهي. عام جيو گھرڙي جي تقسيم کان اڳ، اهي ڪروموزوم ڊي اين اي جي نقل جي عمل ۾ نقل ڪيا ويا آهن ۽ اهڙي طرح هر ڌي جيو گھرڙي لاء ڪروموزوم جو مڪمل سيٽ مهيا ڪري ٿو. يوڪريوٽڪ جاندار (جانور، ٻوٽا، فنگس ۽ پروٽسٽ) پنهنجي ڊي اين اي جو گهڻو حصو گھرڙي جي مرڪز (Nucleus) جي اندر نيوڪليائي ڊي اين اي (Nucleic DNA) طور ۽ ڪجهه مائٽوڪونڊريا (mitochondria) ۾ مائٽوڪونڊريائي ڊي اين اي طور يا ڪلوروپلاسٽ ۾ ڪلوروپلاسٽ ڊي اين اي طور، ذخيرو ڪندا آهن.[5] ان جي ابتڙ، پروڪاريوٽس (بيڪٽيريا ۽ آرڪيا) پنهنجي ڊي اين اي کي صرف سائٽوپلازم ۾، گول ڪروموزوم جي طور محفوظ ڪن ٿا. يوڪريوٽڪ ڪروموزوم جي اندر، ڪرومئٽن پروٽين، جهڙوڪ هسٽونيس، ڊي اين اي کي ملائي رکن ٿا ۽ منظم ڪن ٿا. اهي ٺهيل جوڙجڪ ڊي اين اي ۽ ٻين پروٽينن جي وچ ۾ رابطي جي رهنمائي ڪن ٿا، ڪنٽرول ۾ مدد ڪن ٿا ته ڊي اين اي جا ڪهڙا حصا نقل ٿيل آهن.

خاصيتون

[سنواريو]

ڪيميائي تبديليون ۽ تبديل ٿيل ڊي اين اي پيڪئجنگ

[سنواريو]

حياتياتي ڪم

[سنواريو]

پروٽين سان باهمي عمل

[سنواريو]

جينياتي بحالي

[سنواريو]

ارتقا

[سنواريو]

ٽيڪنالاجي ۾ استعمال

[سنواريو]

تاريخ

[سنواريو]

سال 1856ع کان 1865ع تائين بيان ڪيل مينڊل جي تجربن سان وراثتي ايڪن جو تصور ٺھڻ لڳو. 1869ع ۾ سوئيٽزرلينڊ جي فريڊرڪ مائيسر (Friedrich Miescher) جيو گھرڙن جي مرڪزن ۾ ھڪ اھڙو مادو دريافت ڪيو جنھن ۾ تمام گھڻي فاسفورس موجود ھئي، پر کيس معلوم نہ ھيو تہ اھو ڊي اين اي سڏجندو. اهو مادو جيو گھرڙي جي مرڪز (Nucleus) مان حاصل ڪيو ويو. ھن سائٽوپلازم مان نيوڪليس کي ڌار ڪري، انکي الڪلي جي ڳار سان صاف ڪري، ان کي تيزابي شڪل ۾ آندو، جنھن کي ھن نيوڪليئن (nuclein) جو نالو ڏنو، جيڪو بعد ۾ ڊي اين اي سڏجڻ شروع ٿيو.[6] فريڊرڪ مائيسر اھو تيزابي مادو (دريافت ڪيل ڊي اين اي) ھڪ سرجيڪل پٽي (bandage) تي لڳل پيپ (pus) مان حاصل ڪيو. ھنجو خيال ھو تہ ھي مادو جنسي زرخيزي ۽ وراثتي خاصيتن جي منتقلي جو ذريعو ٿي سگهي ٿو.

ڊي اين اي دريافت ڪندڙ فريڊرڪ مائيسر

سال 1895ع ۾ ايڊمنڊ ڪروموسومز (موروثي ڌاڳا) ماء ۽ پي طرفان يڪسان منتقل ھجڻ جي بنياد تي انهن جي وراثت ۾ اھميت جو خيال ظاھر ڪيو. ان کان پھرين والٽر فليمنگ مک مرڪز (nuclein) جي مورثي ڪروموسومز سان ڳانڍاپو محسوس ڪري چڪو ھيو ۽ ان لاء پھريون ڀيرو ڪرومئٽن (chromatin) جو لفظ استعمال ڪيو. پوء غدود ۽ خمير جي جيو گھرڙن تي تجربو ڪندي جرمني جو البرخت ڪوسل اھو دريافت ڪيو تہ نيوڪلين اصل ۾ ٻہ تيزابي مادا آھن جن ۾ ھڪڙو ڊي اين اي ۽ ٻيو آر اين اي آھي. جاندارن جي اندر اھي ڪيميائي مادا يعني ڊي اين اي جينياتي ترتيبن جا مڪمل مجموعا ٺاھيندا آھن، جنهن کي جينوم سڏيو ويندو آهي. انساني جينوم ۾ ٽي ارب بنيادي ايڪن (Base) جا جوڙا ڳنڍيل ھوندا آھن ۽ ان ۾ 23 ڪروموسومن جا جوڙا پڻ شامل آهن.[1] سڀني انسانن ۾ انھن بنيادي ايڪن جو 99 سيڪڙو بنيادن جي ترتيب ھڪجھڙي ھوندي آھي.[7]

ميڪلن ميڪارٽي (کاٻي) فرانسس ڪرڪ ۽ جيمز واٽسن، ايڪسري تفاوت جي ڊيٽا ۽ روزالنڊ فرئنڪلن ۽ رئمونڊ گوسلنگ جي بصيرت جي بنياد تي، ڊبل هيلڪس ماڊل جي گڏيل شروعات ڪندڙ، سان هٿ ملائندي.

سال 1953ع ۾ جيمز واٽسن، فرانسس ڪرڪ، مورس ولڪنس ۽ روزالنڊ فرينڪلن ڊي اين اي جي ٻٽي وڪوڙيل ڌاڳن واري پيچدار ڏاڪڻ واري شڪل (double helix) دريافت ڪئي.[7] واٽسن، ڪرڪ ۽ ولڪنس کي سال 1962ع ۾ ڊي اين اي جي ماليڪيولن واري شڪل دريافت ڪرڻ تي طب جو نوبل انعام مليو.[7]

ڊي اين اي (DNA) هڪ پوليمر آهي جيڪو ٻن پولي نيوڪليوٽائيڊ زنجيرن مان ٺهيل آهي جيڪي هڪ ٻئي جي چوڌاري ڊبل هيلڪس ٺاهيندا آهن. پوليمر سڀني سڃاتل جاندارن ۽ ڪيترن ئي وائرسن جي ترقي، ڪم، واڌ ۽ پيدائش لاءِ جينياتي هدايتون ڏين ٿا. ڊي اين اي ۽ آر اين اي نيوڪليئڪ تيزاب آهن. پروٽين، لپڊس ۽ پيچيده ڪاربوهائيڊريٽ (پوليسڪچرائڊس) سان گڏ، نيوڪليئڪ تيزاب ميڪرو ماليڪولن جي چئن وڏن قسمن مان هڪ آهن، جيڪي زندگي جي سڀني ڄاڻايل شڪلن لاء ضروري آهن.

ٻن ڊي اين اي گڇن کي پولي نيوڪليوٽائڊس جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو ڇاڪاڻ ته اهي آسان مونوميرڪ يونٽن مان ٺهيل آهن جن کي نيوڪليوٽائڊس سڏيو ويندو آهي.[8] [9] هر نيوڪليوٽائڊ چئن نائٽروجن تي مشتمل نيوڪليو بيسس (سائيٽوسائن، گيانائن، ايڊينائن ۽ ٿايامن)، هڪ شوگر جنهن کي ڊي آڪسائيربوز سڏيو ويندو آهي ۽ هڪ فاسفيٽ گروپ تي مشتمل هوندو آهي. نيوڪليوٽائيڊس هڪ ٻئي سان هڪ زنجير ۾ ڪوولنٽ بانڊز (جنهن کي فاسفوڊيسٽر لنڪج طور سڃاتو وڃي ٿو) هڪ نيوڪليوٽائيڊ جي شگر ۽ ٻئي جي فاسفيٽ جي وچ ۾ جڙيل آهن، جنهن جي نتيجي ۾ هڪ متبادل شگر-فاسفيٽ ريبون پيدا ٿئي ٿي. ٻن الڳ پولي نيوڪليوٽيڊ اسٽريڊس جي نائيٽروجني بنيادون، بنيادي جوڙيندڙ ضابطن جي مطابق، هائڊروجن بانڊن سان گڏ ڊبل اسٽرينڊ ڊي اين اي ٺاهڻ لاءِ، هڪٻئي سان جڙيل آهن. مڪمل نائيٽروجني بنيادن کي ٻن گروپن؛ واحد-رنگڊ پيريمائڊائنز ۽ ڊبل-رنگڊ پيورين، ۾ ورهايو ويو آهي. ڊي اين اي ۾، پيريميڊين ٿايامن ۽ سائٽوسن آهن ۽ پيورين، ايڊينائن ۽ گيانائن آهن.

ڊبل اسٽرينڊ ڊي اين اي جا ٻئي گڇا ساڳي حياتياتي معلومات کي محفوظ ڪن ٿيون. اها معلومات نقل نقل ٿي آهي، جڏهن ٻه گڇا الڳ ٿين ٿا. ڊي اين اي جو وڏو حصو (انسانن لاء %98 کان وڌيڪ) ڪوڊ ٿيل نه آهي، مطلب ته اهي حصا پروٽين جي ترتيبن لاء نمونن جي طور تي ڪم نه ڪندا آهن. ڊي اين اي جا ٻه حصا هڪ ٻئي جي مخالف طرفن ۾ هلن ٿا ۽ اهڙيءَ طرح ضد متوازي آهن. هر کنڊ سان جڙيل چار قسمن مان هڪ نيوڪليوبيس (يا اساس) آهي. اهو انهن چئن نيوڪليوبيسن جو تسلسل آهي جيڪو پٺي جي بون سان گڏ جينياتي معلومات کي انڪوڊ ڪري ٿو. آر اين اي اسٽرينڊز ڊي اين اي اسٽرينڊس کي ٽيمپليٽ جي طور تي، ٽرانڪرپشن نالي هڪ پروسيس ۾ استعمال ڪندي ٺاهيا ويندا آهن، جتي ڊي اين اي اساسن کي انهن جي لاڳاپيل اساسن کان تبادلو ڪيو ويندو آهي، سواءِ ٿائيمن (T) جي صورت ۾، جنهن لاءِ آر اين اي يوراسل (U) کي متبادل بڻائي ٿو.[10] جينياتي ڪوڊ جي تحت، اهي آر اين اي اسٽريڊس پروٽين جي اندر امينو تيزاب جي تسلسل کي بيان ڪن ٿا، جنهن کي ترجمو سڏيو ويندو آهي.

يوڪريوٽڪ گھرڙن جي اندر، ڊي اين اي کي ڊگھي جوڙجڪ، جنهن کي ڪروموزوم سڏيو ويندو آهي، ۾ منظم ڪيو ويندو آهي. عام جيو گھرڙي جي تقسيم کان اڳ، اهي ڪروموزوم ڊي اين اي جي نقل جي عمل ۾ نقل ڪيا ويا آهن ۽ اهڙي طرح هر ڌي جيو گھرڙي لاء ڪروموزوم جو مڪمل سيٽ مهيا ڪري ٿو. يوڪريوٽڪ جاندار (جانور، ٻوٽا، فنگس ۽ پروٽسٽ) پنهنجي ڊي اين اي جو گهڻو حصو جيو گھرڙي جي نيوڪليس جي اندر نيوڪليائي ڊي اين اي طور ۽ ڪجهه مائٽوڪونڊريا ۾ مائيٽوڪونڊريائي ڊي اين اي طور يا ڪلوروپلاسٽ ۾ ڪلوروپلاسٽ ڊي اين اي طور، ذخيرو ڪندا آهن.[11] ان جي ابتڙ، پروڪاريوٽس (بيڪٽيريا ۽ آرڪيا) پنهنجي ڊي اين اي کي صرف سائٽوپلازم ۾، گول ڪروموزوم جي طور محفوظ ڪن ٿا. يوڪريوٽڪ ڪروموزوم جي اندر، ڪرومئٽن پروٽين، جهڙوڪ هسٽونيس، ڊي اين اي کي ملائي رکن ٿا ۽ منظم ڪن ٿا. اهي ٺهيل جوڙجڪ ڊي اين اي ۽ ٻين پروٽينن جي وچ ۾ رابطي جي رهنمائي ڪن ٿا، ڪنٽرول ۾ مدد ڪن ٿا ته ڊي اين اي جا ڪهڙا حصا نقل ٿيل آهن.

ڊي آڪسي رائبو نيوڪليئڪ ائسڊ (Deoxyribonucleic Acid)، جنھن کي مختصرن ڊي اين اي (DNA) سڏيو ويندو آهي، ٻن ڌاڳي نما ھڪ ٻئي سان ويڙھيل لڙھن جو ٺھيل ماليڪيول آهي، جيڪا پيچدار شڪل جو ڌاڳي نما نيوڪليائي تيزاب ھوندو آھي، جنھن منجھ سمورن ڄاتل جاندارن ۽ وائرس جي پيدائش، وڏي ٿيڻ، ڪم ڪرڻ جي طريقن ۽ واڌ بابت جينياتي ترتيب موجود ھوندي آھي. اھو ھڪ ڊگھو ماليڪيول آهي جنھن ۾ ھڪ مخصوص جينياتي ڪوڊ ھوندو آھي. جيڪو کاڌن جي ترڪيبن واري ڪتاب وانگر جسم جي اندر سمورن قسمن جي پروٽين جي ٺاھڻ لاء ھدايتون رکندڙ ھوندو آھي.[1] اھو وراثتي خاصيتن کي والدين کان اولاد ۾ منتقل ڪرڻ جو سبب ٿئي ٿو. سال 1856ع کان 1865ع تائين بيان ڪيل مينڊل جي تجربن سان وراثتي ايڪن جو تصور ٺھڻ لڳو. سال 1869ع ۾ سوئيٽزرلينڊ جي فريڊرڪ مائيسر (Friedrich Miescher) جيو گھرڙن جي مرڪزن ۾ ھڪ اھڙو مادو دريافت ڪيو جنھن ۾ تمام گھڻي نائٽروجن موجود ھئي، پر کيس معلوم نہ ھيو تہ اھو ڊي اين اي سڏجندو.

ڊي اين اي دريافت ڪندڙ فريڊرڪ مائيسر

اھو مادو جيو گھرڙي جي مرڪز (Nucleus) مان حاصل ڪيو ويو. ھن سائٽوپلازم مان نيوڪليس کي ڌار ڪري، انکي الڪلي جي ڳار سان صاف ڪري، ان کي تيزابي شڪل ۾ آندو، جنھن کي ھن نيوڪليئن (nuclein) جو نالو ڏنو، جيڪو بعد ۾ ڊي اين اي سڏجڻ شروع ٿيو.[12] فريڊرڪ مائيسر اھو تيزابي مادو (دريافت ڪيل ڊي اين اي) ھڪ مڇي جي پيپ مان حاصل ڪيو. ھن جو خيال ھو تہ ھي مادو جنسي زرخيزي ۽ وراثتي خاصيتن جي منتقلي جو ذريعو ٿي سگهي ٿو. سال1895ع ۾ ايڊمنڊ ڪروموسومز (موروثي ڌاڳا) ماء ۽ پي طرفان يڪسان منتقل ھجڻ جي بنياد تي انهن جي وراثت ۾ اھميت جو خيال ظاھر ڪيو. ان کان پھرين والٽر فليمنگ مک مرڪز (nuclein) جي مورثي ڪروموسومز سان ڳانڍاپو محسوس ڪري چڪو ھيو ۽ ان لاء پھريون ڀيرو ڪرومئٽن (chromatin) جو لفظ استعمال ڪيو. پوء ٽائمس غدود ۽ خمير جي جيو گھرڙن تي تجربو ڪندي جرمني جو البرخت ڪوسل اھو دريافت ڪيو تہ نيوڪلين اصل ۾ ٻہ تيزابي مادا آھن جن ۾ ھڪڙو ڊي اين اي ۽ ٻيو آر اين اي آھي. جاندارن جي اندر اھي ڪيميائي مادا يعني ڊي اين اي جينياتي ترتيبن جا مڪمل مجموعا ٺاھيندا آھن، جنهن کي جينوم سڏيو ويندو آهي. انساني جينوم ۾ ٽي ارب بنيادي ايڪن (Base) جا جوڙا ڳنڍيل ھوندا آھن ۽ ان ۾ 23 ڪروموسومن جا جوڙا پڻ شامل آهن.[1] سڀني انسانن ۾ انھن بنيادي ايڪن جو 99 سيڪڙو بنيادن جي ترتيب ھڪجھڙي ھوندي آھي.[7] سال 1953ع ۾ جيمز واٽسن، فرانسس ڪرڪ، مئوريس ولڪنس ۽ روزالينڊ فرينڪلن ڊي اين اي (DNA) جي ٻٽي وڪوڙيل ڌاڳن واري پيچدار ڏاڪڻ واري شڪل (double helix) دريافت ڪئي.[7] واٽسن، ڪرڪ ۽ ولڪنس کي سال 1962ع ۾ ڊي اين اي جي ان ماليڪيولن واري شڪل دريافت ڪرڻ تي طب جو نوبل انعام مليو.[7]

پڻ ڏسو

[سنواريو]

ڊي اين اي ھڪ ورو ڪڙدار ڏاڪڻ وانگر ٺھيل ھوندو آھي، جن جا پاسا ڄڻ تہ ٻن ھڪ ٻئي سان وڪوڙيل ڌاڳن وانگر ھوندا آھن، جن جي وچ ۾ ڪروڙين ڏاڪا ھوندا آھن. ھر ڏاڪي ۾ ٻہ بنيادي ايڪا (Base) ڳنڍيل ھوندا آھن، يعني ھر ڏاڪو ھڪ جوڙو ھوندو آھي جن جو ڏاڪي جي وچ تي سنگم ھائڊروجن بانڊ سڏبو آهي.[1] اھي بنيادي ايڪا ھيٺين چئن قسمن جا ھوندا آھن:[1]

مٿين بنيادي ايڪن جي ترتيب وارو جينياتي ڪوڊ ھر جيو گھرڙي جي مرڪز ۾ موجود ھوندو آھي جيڪو مورثي ھوندو آھي يعني والدين مان ٻارن ۾ منتقل ٿيندڙ آهي. ڊي اين اي ماليڪيولن جو ٺھيل ھوندو آھي جن کي نيوڪليوٽائڊ چوندا آهن. ھر نيوڪليوٽائڊ کنڊ ۽ فاسفيٽ گروپن جو ٺھيل ھوندو آھي جن جا بنياد نائٽروجن ھوندا آھن. انھن بنيادن جا چار قسم مٿي بيان ٿيل آھن.[7] انھن چئن بنيادن جي ڊي اين اي جي ڏاڪڻ جي ڏاڪن واري ترتيب کي جينياتي ڪوڊ يا جينياتي مجموعو چوندا آهن.[7]

ٻاهريان ڳنڍڻا

[سنواريو]

حوالا

[سنواريو]
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 -https://www.yourgenome.org/facts/what-is-dna
  2. Molecular Biology of the Cell (6th ed.). Garland. 2014. p. Chapter 4: DNA, Chromosomes and Genomes. ISBN 978-0-8153-4432-2. http://www.garlandscience.com/product/isbn/9780815344322. 
  3. Purcell A. "DNA". Basic Biology. وقت 5 January 2017 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  4. "Uracil". Genome.gov. حاصل ڪيل 21 November 2019. 
  5. iGenetics. New York: Benjamin Cummings. 2001. ISBN 0-8053-4553-1. https://archive.org/details/igenetics0000russ_v6o1. 
  6. Miescher, Friedrich (1871) "Ueber die chemische Zusammensetzung der Eiterzellen" (On the chemical composition of pus cells), Medicinisch-chemische Untersuchungen, 4 : 441–460. From p. 456: "Ich habe mich daher später mit meinen Versuchen an die ganzen Kerne gehalten, die Trennung der Körper, die ich einstweilen ohne weiteres Präjudiz als lösliches und unlösliches Nuclein bezeichnen will, einem günstigeren Material überlassend.سانچو:-" ("Therefore, in my experiments I subsequently limited myself to the whole nucleus, leaving to a more favorable material the separation of the substances, that for the present, without further prejudice, I will designate as soluble and insoluble nuclear material ('Nuclein').")
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 livescience.com-
  8. Molecular Biology of the Cell (6th ed.). Garland. 2014. p. Chapter 4: DNA, Chromosomes and Genomes. ISBN 978-0-8153-4432-2. http://www.garlandscience.com/product/isbn/9780815344322. 
  9. Purcell A. "DNA". Basic Biology. وقت 5 January 2017 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  10. "Uracil". Genome.gov. حاصل ڪيل 21 November 2019. 
  11. iGenetics. New York: Benjamin Cummings. 2001. ISBN 0-8053-4553-1. https://archive.org/details/igenetics0000russ_v6o1. 
  12. Miescher, Friedrich (1871) "Ueber die chemische Zusammensetzung der Eiterzellen" (On the chemical composition of pus cells), Medicinisch-chemische Untersuchungen, 4 : 441–460. From p. 456: "Ich habe mich daher später mit meinen Versuchen an die ganzen Kerne gehalten, die Trennung der Körper, die ich einstweilen ohne weiteres Präjudiz als lösliches und unlösliches Nuclein bezeichnen will, einem günstigeren Material überlassend.سانچو:-" ("Therefore, in my experiments I subsequently limited myself to the whole nucleus, leaving to a more favorable material the separation of the substances, that for the present, without further prejudice, I will designate as soluble and insoluble nuclear material ('Nuclein').")