پرٿوي نارائڻ شاهه

Mohar of king Prithvi Narayan Shah dated Saka Era 1685 (1763 CE)

پرٿوي نارائڻ شاهه (نیپالی:वडामहाराजधिराज पृथ्वीनारायण शाह)؛ (انگريزي ٻولي: Prithvi Narayan Shah) ھڪ گورکو هو. ٻارهين صديءَ عيسويءَ ۾ مل يا مالا خاندن جي بادشاهت شروع ٿي، جيڪا ارڙهين صديءَ تائين جاري رهي ۽ مغلن جيان هنن جو دور به نيپال ۾ تاريخي جاين جي تعمير جو دور هو. پر جيئن هر دور ۾ محلاتي ۽ خانداني سازشون شروع ٿينديون آهن، جيڪي حڪومت تي انهن جي گرفت کي ڪمزور ڪري ڇڏينديون آهن. مل يا مالا خاندن سان به ايئن ٿيو ۽ آخر ۾ پرٿوي نارائڻ شاهه جيڪو گورکن مان هو، ان حملو ڪري حڪومت تي قبضو ڪيو. ان کان اڳ ۾ نيپال جي رياست ڄڻ کٽمنڊو ۽ ان جي آسپاس تائين محدود هئي. پر ان ئي زماني ۾ انگريز به انڊيا ۾ ايسٽ انڊيا ڪمپنيءَ جي ذريعي پنهنجا پير کوڙي رهيا هئا. انهن ڳالهين کي ذهن ۾ رکندي پرٿوي نارائڻ شاهه اهو ضروري سمجھيو ته نيپال جون ٻيون جيڪي ننڍيون ننڍيون رياستون يا علائقا آهن, انهن کي ملائي هڪ وڏي ۽ مظبوط رياست جو بنياد وڌو وڃي ۽ ان ڪري هنن هٿيارن ۽ ڳالهين جي زور تي پنهنجي رياست کي وسعت ڏيڻ شروع ڪئي. پرٿوي نارائڻ شاهه نيپال کي هڪ مظبوط ملڪ بڻايو ۽ اهو ڄاڻندي ته هن جو ملڪ ٻن پهاڙن (انڊيا ۽ چائنا) جي وچ ۾ آهي، هن پنهنجي ملڪ جي معاشي ۽ خارجه پاليسي اهڙي ٺاهي ته جيئن پاڻ بچائي هلي سگھجي. هن جي اها دورانديش پاليسي نيپال کي گھڻي وقت تائين ڪم ايندي رهي.