ٻاڦ واري ريلوي انجڻ
ٻاڦ وارو ريلوي انجڻ (Steam Locomotive) هڪ لوڪوموٽیو آهي جيڪو ٻاڦ جي توسيع جي ذريعي پاڻ کي ۽ ٻين گاڏين کي ھلائڻ جي قوت فراهم ڪري ٿو.[1] :80 ان کي جلائيندڙ مواد (عام طور تي ڪوئلي، تيل يا ڪاٺ) کي ٻارڻ ذريعي انجڻ جي بوائلر ۾ پاڻيءَ کي ان جاءِ تي گرم ڪيو ويندو آهي جتي اهو گيس بڻجي ويندو آهي ۽ ان جو حجم 1,700 ڀيرا وڌي ويندو آهي. فنڪشنل طور تي، اهو ڦيڻن تي هڪ ٻاڦ وارو انجڻ آهي. [2]
اڪثر انجڻين ۾، ٻاڦ کي سلندر جی ٻن طرفن ۾ متبادل طور تي داخل ڪيو ويندو آهي، جنهن ۾ پسٽن ميڪانياتي طور تي لوڪوموٽیو جي مکيه ڦيڻن سان ڳنڍيل هوندا آهن. ٻارڻ ۽ پاڻي جي فراهمي عام طور تي يا ته خود انجڻ تي يا ان سان ملندڙ ٽريلر سان کڻي ويندي آهي. ھن عام ڊيزائن ۾ برقي طور تي ھلندڙ بوائلر، پسٽن جي جاءِ تي ٽربائن ۽ ٻاھران ٻاھر پيدا ٿيل ٻاڦ استعمال ڪندي، تبديليون شامل آھن.
ٻاڦ وارا ريلوي انجن پهريون ڀيرو برطانيه ۾ 19ھین صدي جي شروعات ۾ ترقي ڪيا ويا ۽ 20ھین صدي جي وچ تائين ريلوي ٽرانسپورٽ لاء استعمال ڪيا ويا. رچرڊ ٽريویٿڪ پهريون ٻاڦ وارو ريلوي انجڻ ٺاهيو جيڪو 1804ع ۾ پین۔یو۔دارین (Pen-y-darren) تي لوڊ کی هڪ فاصلي تائين ھلائڻ لاءِ مشهور هو، جيتوڻيڪ هن 1802ع ۾ ڪولبروڪڊيل ۾ آزمائشي لاءِ اڳوڻو لوڪوموٽیو تيار ڪيو ھو.[3] سلامانڪا، 1812ع ۾ ميٿيو مري پاران مڊلٽن ريلوي لاءِ ٺاهيو ويو، پهريون تجارتي طور تي ڪامياب ٻاڦ وارو ريلوي انجن هو.[4] "لوڪوموشن نمبر 1"، جارج اسٽيفنسن ۽ سندس پٽ رابرٽ جي ڪمپني رابرٽ اسٽيفنسن اينڊ ڪمپني پاران ٺاهيو ويو، 1825ع ۾ عوامي ريلوي، اسٽاڪٽن ۽ ڊارلنگٽن ريلوي تي مسافرن کي کڻڻ لاءِ پهريون ٻاڦ وارو ريلوي انجن هو. 1830ع ۾ جارج اسٽيفنسن پهرين عوامي انٽر سٽي ريلوي، ليورپول ۽ مانچسٽر ريلوي کي کوليو، 1829ع ۾ رين هل ٽرائلز ۾ "راڪٽ" (ٻاڦ وارو ريلوي انجن) جي ڪاميابيءَ کان پوءِ اهو ثابت ڪيو ويو ته ٻاڦ وارا ريلوي انجن اهڙا فرض سرانجام ڏئي سگهن ٿا. رابرٽ اسٽيفنسن اينڊ ڪمپني پهرين ڏهاڪن ۾ اسٽيم انجڻين جو اڳوڻو بلڊر هو، جيڪو اسٽيم جي پهرين ڏهاڪن ۾ برطانيه، آمريڪا ۽ يورپ جي اڪثر ملڪن ۾ ريلوي لاءِ اسٽيم ٺاهيو ويو.[5]
ٻاڦ واري دور جي پڄاڻيءَ تي، هڪ ڊگھي عرصي کان انگريزن جو رفتار تي زور هڪ رڪارڊ ۾ پڄاڻيءَ تي پهتو، جيڪو اڃا تائين اڻ ٽٽل، مالارد (LNER Class A4 4468 Mallard) پاران، 126 ميل في ڪلاڪ (203 ڪلوميٽر في ڪلاڪ)، [6] جيتوڻيڪ اتي ڊگهي عرصي کان دعوائون آهن ته "پنسلوانيا ريلوي ڪلاس S1" پھریون 150 ميل في ڪلاڪ جي رفتار حاصل ڪئي، جيتوڻيڪ اهو ڪڏهن به سرڪاري طور تي ثابت نه ڪيو ويو.[7][8][9][10] آمريڪا ۾، وڏين لوڊنگ گيجز تمام وڏا، ڳري لوڪوموٽیو جهڙوڪ يونين پئسفڪ بگ بوائي، جنهن جو وزن 540 ڊگھو ٽن هو ۽ ڇڪڻ جي طاقت 1,35,375 ارگ۔پائونڊ (6,02,180 نيوٽن) هئي، جي ترقيءَ جي اجازت ڏني.[11]
سال1900ع جي شروعات ۾، ٻاڦ واري انجڻ کي آهستي آهستي اليڪٽرڪ ۽ ڊيزل انجڻين جي ڀيٽ ۾ تبديل ڪيو ويو، سال 1930ع جي آخر ۾ ريل گاڏيون مڪمل طور تي برقي ۽ ڊيزل پاور ۾ تبديل ٿي ويون. ٻاڦ واري لوڪوموٽیو جي اڪثريت 1980ع جي ڏهاڪي تائين باقاعده سروس تان رٽائر ٿي ويا، جيتوڻيڪ ڪيترائي سياحتي ۽ ورثي واري لائين تي هلندا رهيا.[12]
تاريخ
[سنواريو]اجزاء
[سنواريو]فٽنگ ۽ آلات
[سنواريو]تبديليون
[سنواريو]درجه بندي
[سنواريو]ڪارڪردگي
[سنواريو]ٺاهيندڙ
[سنواريو]عام استعمال ۾ ٻاڦ جو خاتمو
[سنواريو]بحالي
[سنواريو]موسمي تبديليون
[سنواريو]مشهور ڪلچر ۾
[سنواريو]پڻ ڏسو
[سنواريو]خارجي لنڪس
[سنواريو] |
وڪيميڊيا العام ۾ ٻاڦ واري ريلوي انجڻ سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو. |
| لائبريري وسيلا بابت ٻاڦ واري ريلوي انجڻ |
- TV and Radio programmes from the BBC archives celebrating steam trains
- Database of surviving steam locomotives in North America
- UK heritage railways and preserved locomotives database
- Advanced Steam Traction Trust
- UK Steam Train Photos
سانچو:Locomotive running gear سانچو:Whyte types سانچو:Early steam locomotives
حوالا
[سنواريو]- ↑ Fowler, George Little (1906). Locomotive dictionary; an illustrated vocabulary of terms which designate American Railroad locomotives, their parts, attachments and details of construction, with definitions and illustrations of typical British locomotive practice; five thousand one hundred and forty-eight illustrations. New York: Railroad Gazette. ISBN 978-0-912318-20-2. https://archive.org/details/bub_gb_jCJMAAAAMAAJ.
- ↑ "Railways". British History Online.
- ↑ Anthony Burton (2000). Richard Trevithick; Giant of Steam. Aurum Press. pp. 85–94. ISBN 1-85410-878-6.
- ↑ Hamilton Ellis (1968). The Pictorial Encyclopedia of Railways. Hamlyn Publishing Group. p. 20.
- ↑ Ellis, Hamilton (1968). The Pictorial Encyclopedia of Railways. pp. 24–30. Hamlyn Publishing Group.
- ↑ "Magnificent Mallard: World's fastest steam locomotive".
- ↑ Reed, Brian (1972). Loco Profile 24: Pennsylvania Duplexii. Profile Publications Ltd..
- ↑ Pennypacker, Bert (1962). Pennsy Power: Steam and Electric Locomotives of the Pennsylvania Railroad, 1900-1957. Alvin Staufer.
- ↑ "High-Capacity Locomotive for Fast Service" Railway Age Vol. 106, No. 25. Simmons-Boardman Publishing Corporation. 24 June 1939.
- ↑ M. Grant, Roderick (December 1941). "Riding the Gargantua of the Rails". Popular Mechanics.
- ↑ Kratville, William (1972). Big Boy. Kratville Publications.
- ↑ سانچو:Cite ODNB