واپرائيندڙ:ماجد علي لاشاري ڪرمي/sandbox
﴿ اسمِ مصطفيٰ ﷺ ﴾
گهڻا نالا:
ڪنهن جا گهڻا نالا ان جي گهڻين خوبين جي علامت هوندا آهن ڇو ته جنهن ۾ جيتريون خصلتون ۽ سهڻا اوصاف زياده هوندا، جمال ۽ ڪمال زياده هوندو ته انجا نالا به اوترا وڌيڪ هوندا.
مُلا نور الدين علي بن السلطان محمد الهروي القاري (المتوفيٰ 1014ھ) جمع الوسائل ۾ لکيو آهي:
گهڻا نالا هجڻ نالن واري جي شرف ۽ شان جو دليل هوندا آهن.
پوءِ پاڻ شرح ترمذي تحفة الاحوذي جي حوالي سان لکي ٿو ته:
بيشڪ الله پاڪ جا هڪ هزار نالا آهن ۽ نبي ڪريم صلي الله عليه وآله وسلم جا به هڪ هزار نالا آهن.
امام جلال الدين سُيوطي رحمة الله عليه نبي ڪريم صلي الله عليه وآله وسلم جي نالن بابت مستقل ڪتاب لکيو آهي ´ البهجة السنية ` جنهن ۾ پاڻ سندن پنج سؤ نالا لکيا اٿن.
انهن مان ڪجھ مشهور اسماءِ گرامي پيش آهن:
سيدنا جبير بن مطعم رضي الله عنه روايت ڪئي رسول الله صلي الله عليه وآله وسلم فرمايو:
منهنجا گهڻا نالا آهن. مان محمد آهيان. مان احمد آهيان. مان ماحي آهيان. الله تعالي منهنجي ذريعي ڪفر کي ميٽايو. مان حاشر آهيان سڀ ماڻهو منهنجي پٺيان اٿاريا ويندا ۽ مان سڀ نبين جي پڄاڻي وارو آهيان.
حذيفه رضي الله عنه چيو هڪ ڏينهن رسول الله صلي الله عليه وآله وسلم مون وٽان گذريا، فرمايائون:
مان محمد آهيان، احمد آهيان ۽ مقفي ۽ حاشر آهيان.
حسين بن محمد دامغاني پنهنجي ڪتاب ´سوق العروس وانس النفوس` ۾ ڪعب احبار رضي الله عنه کان روايت آندي آهي تہ:
جنت وارن وٽ نبي ڪريم صلي الله تعالي عليه وآله وسلم جو نالو عبدالڪريم آهي.
جهنم وارن وٽ سندن نالو عبدالحميد آهي.
سڀ ملائڪن وٽ سندن نالو عبدالمجيد آهي.
نبين وٽ سندن نالو عبدالوهاب مشهور آهي.
جِنات وٽ سندن نالو عبدالرحيم آهي.
جبلن ۾ سندن نالو عبدالخالق آهي.
بحرن ۾ سندن نالو عبدالمهيمن آهي.
مڇين وٽ سندن نالو عبدالقدوس مشهور آهي.
شيرن وٽ سندن نالو عبدالغياث مشهور آهي.
جهنگ جي جانورن وٽ سندن نالو عبدالرزاق آهي.
چوپاين وٽ سندن نالو عبد السلام آهي.
بهائم وٽ سندن نالو عبدالمؤمن آهي.
پکين ۾ سندن نالو عبد الغفار آهي.
انجيل ۾ سندن نالو طاب طاب آهي.
صحيفن ۾ سندن نالو عاقب آهي.
زبور ۾ سندن نالو فاروق آهي.
الله وٽ سندن نالو طٰهٰ ۽ ياسين آهي.
مؤمنن وٽ سندن نالو محمد آهي.
صلي الله تعاليٰ عليه وآله وسلم.
اسماءُ الصفات صلي الله عليه وآله وسلم:
شارح بخاري علامہ شمس الدين سفيري رحمة الله عليه حضرت حبيب ڪريم صلي الله عليه وآله وسلم جا نالا حروف تهجي جي لحاظ سان هن طرح بيان ڪيا آهن:
( ا ) احمد، الابطحي، اتقيٰ الناس، اجود الناس، احسن الناس، الازهر النير، الاشرق الوجہ، الاخشيٰ، ارجع الناس عقلاً، ارحم الناس بالعيال، اشجع الناس، اطيب الناس ريحاً، الاعلم بالله، اڪثر الناس تبعاً، اڪرم الناس، اڪرم ولد آدم، امام الخير، امام الرسل، امام المتقين، امام النبيين، الامي، الامين، اول شافع، اول المسلمين، اول مشفع، الاول، الآخر.
( ب ) البر، البشير، البصير، البليغ، البرهان، بُشريٰ عيسيٰ.
( ت )
التقي، التالي، التهامي، التذڪرة.
( ث )
ثاني اثنين.
( ج )
الجواد، الجامع.
( ح )
الحافظ، الحاشر، الحاڪم بما امر الله بہ، الحامد، حامل لواء الحمد، الحبيب، حبيب الرحمٰن، حبيب الله، الحجازي، الحجة البالغة، حجة الله عليٰ الخلائق، الحرمي، الحريص علي الايمان، الحفيظ، الحق، الحڪيم، الحليم، الحمد.
( خ )
الخبير، خاتم النبيين، خاتم المرسلين، الخاشع، الخاضع، الخالص، خطيب الانبياء، خطيب الامم، الخليل، خليل الرحمان، خير الانبياء، خير البرية، خير خلق الله، خير العالمين طراً، خير الناس، خير هذه الامة، خيرة الله.
( د )
الداعي اليٰ الله، دعوة ابراهيم، دعوة النبيين، دليل الخيرات، دار الحڪمة.
( ذ )
الذاڪر، ذڪر الله، ذو الحوض المورود، ذوالخلق العظيم، ذوالقوة، ذو المعجزات، ذو المقام المحمود، ذو الوسيلة.
( ر )
الراضي، الراغب، راڪب البراق، راڪب البعير، الرحمة، رحمة الامة، رحمة للعالمين، الرحيم، الرسول، رسول الرحمة، رسول الله، رفيع الدرجات، روح القدس، رڪن المتواضعين.
( ز )
الزاهد، الزڪي، زين من وافي القيمة.
( س )
السابق بالخيرات، الساجد، السراج المنير، السعيد، سعد الخلائق، السلام، السيد، سيد ولد آدم، سيد المرسلين، سيد الناس، سيد الڪونين، سيد الثقلين، سيف الله المسلول.
( ش)
الشارع، الشافع، الشاڪر، الشاهد، الشڪور، الشمس، الشهيد.
(ص) * الصابر، صاحب الآيات، صاحب المعجزات، صاحب البرهان، صاحب التاج، صاحب الحوض المورود، صاحب الخير، صاحب الدرجة العالية الرفيعة، صاحب الازواج الطاهرات، صاحب السجود للرب المعبود، صاحب العلو والدرجات، صاحب قول لا الٰہ الا الله، صاحب المغفرة، الصادق، الصبور، صراط الذين انعمت عليهم، الصفوح عن الزلات.
(ض)* الضارب بالحسام المثلوم، الضاحڪ، الضحوڪ.
(ط) * الطاهر، الطيب، طہ، الطبيب.
(ظ ) * الظاهر، الظفور، الظافر.
(ع) * العابد، العادل، العاقب، العالم، العاقل، علم الايمان، العالم بالحق، عبد الله، عبد الحق، عبد الڪريم، العدل، العربي، العروة الوثقيٰ، العفو، عين العز، عبد الجبار، عبد الخالق، عبد المهيمن، عبد القدوس، عبد المؤمن، عبد الغفار، عبد الوهاب.
(غ) * الغالب، الغني، الغفور، الغوث، الغياث.
(ف) * الفاتح، الفاروق، الفرط، الفصيح، فضل الله.
(ق) * قائد الخير، قائد الغر المحجلين، قدم صدق، القرشي، القربي، القمر، القثم ومعناه : الجامع الڪامل وهو بالثاء المثلثة.
(ڪ)* الڪامل في جميع اموره، الڪريم.
(ل ) * اللسان.
(م) * محمد، الماجد، المزمل، الماحي، المبارڪ، المبشر، المبعوث بالحق، المبلغ، المبتسم، المتضرع، المجتهد، المجتبيٰ، المحمود، المختار، المخصوص بالشرف، المخصوص بالعزة، المخلص، المدثر، مدينة العلم، المرتضيٰ، المرسل، المرتجيٰ، المصباح، المصطفيٰ، المُطاع، المعصوم، المفضل، مفتاح الجنة، مقيل العثرات، مقيم السنة، المڪرم، المڪي، المنذر، المنصور، المهاجر، المنير، المؤيد، الموليٰ.
(ن) * الناشر، الناصح، الناصر، الناطق، الناهي، نبي الي الاحمر، نبي الي الاسود، نبي التوبة، نبي الحرمين، نبي الرحمة، النبي الصالح، نبي الله، نبي المرحمة، نبي الملحمة، النجم الثاقب، النذير، ناصح الامة، نعمة الله، النور، نور الامم، نور الله الذي لا يطفئ.
(ه) * الهادي، هداية الله، الهاشمي.
(و) * الواصل، الواعد، الواعظ، الورع، الوسيلة، الوفي، الوافي، الموليٰ، ولي الفضل.
(ي) * اليثربي، ياسين.
اسم ۽ جسم:
مٺا ماکي ۽ مصريءَ کان، مٺو تنهنجو اسم آهي.
عطر ۽ مشڪ عنبر کان تنهنجو سرهو جسم آهي.
ڪيئي ٿورن مٿي ٿورا غريبن جي مٿان مدني،
فقيرن بي وسيلن جو رکيو تو ئي ڀرم آهي.
مديني پاڪ پهچڻ سان، ملي وئي روح کي راحت،
چوي پئي دل تہ جنت کان ڀلو تنهنجو حرم آهي.
نہ تنهنجو مٽ مثل مٺڙا، چيو تو ايڪم مثلي،
تون سهڻو ساري خلقت ۾، حُسن توتي ختم آهي.
منهنجي دردن سندو دارون، تنهنجو ديدار آ دلبر،
تنهنجو جلوو مٺا جاني، مريضن جي ملم آهي.
دنيا ۽ قبر محشر ۾، اوهان جو آسرو آهي،
ڪيو تو دلربا دلبر '' ڪرم الله '' تي ڪرم آهي.
اسم محمد صلي الله تعاليٰ عليه وآله وسلم:
اسم '' محمد '' برڪتن جو خزانو آهي:
ٻيا سڀ نالا مبارڪ سندن صفاتِ مقدسہ ۽ اوصافِ حميده بابت آهن.
سندن ذاتي نالو مبارڪ '' محمد '' آهي. جيڪو رازن ۽ اسرارن جو مجموعو آهي.
قرآن شريف ۾ هي نالو چار جاين تي آيو آهي.
1: محمد رسول الله والذين معه اشدآء علي الکفار رحماء بينهم. '' الفتح : 29 ''
2: وما محمد الا رسول قد خلت من قبله الرسل. '' آل عمران : 144 ''
3: ما کان محمد ابا احد من رجالکم ولٰکن رسول الله و خاتم النبيين و کان الله بکل شيء عليما. '' الاحزاب : 40 ''
4: والذين آمنوا و عملوا الصالحات و آمنوا بما نزل علي محمد و هو الحق من ربهم کفر عنهم سيئاتهم و اصلح بالهم '' محمد : 2 ''
محمد:
لفظ محمد جي معنيٰ آهي ساراهيل.
جنهن جي اڻ کُٽ تعريف هجي ان کي '' محمد '' صلي الله عليه وآله وسلم سڏبو آهي.
جنهن ذات جي هر بار بلڪہ بار بار تعريف ڪئي وڃي ۽ جنهن جي تعريف ڪڏهن نہ کٽي ان کي '' محمد '' سڏبو آهي.
حبيب ڪريم صلي الله عليه وآله وسلم جي بہ هر زماني ۾ هر جاءِ تي تعريف ڪئي وئي ۽ ٿي رهي آهي.
فمحمد وهو الکثير الخصال المحمودة ؛ و محمد في لغة العرب: هو الذي يحمد حمداً بعد حمد مرةً بعد مرة.
تہ پوءِ '' محمد '' اهو آهي جنهن جون سهڻيون خوبيون تمام گهڻيون هجن ۽ عربي ٻولي ۾ '' محمد '' چئبو آهي جنهن جي وري وري تعريف ڪئي وڃي بار بار تعريف ڪئي وڃي.
امام صالح رحمة الله عليه فرمايو:
محمد هو الذي کثر حمد الحامدين له.
محمد اهو آهي جنهن جي تعريف ڪندڙ گهڻي تعريف ڪن.
عشق ۽ شوق وارا محبت ۽ ذوق وارا سندن نالي جو ورد پچائيندي عمر گذاري ويا.
تنهنجو نام نِشاط، نام ٻيا نِسيان،
هي دل منهنجي جان، نالي تان نثار آ.
شانِ اسمِ محمد صلي الله عليه وآله وسلم:
هن مبارڪ اسم جو هي شان آهي جو اگر ڪو ڪافر اسلام آڻي تہ ان لاءِ ضروري آهي تہ اهو توحيد جي اقرار سان گڏ '' محمد رسول الله '' چوي. تڏهن اهو مسلمان ٿيندو.
هن اسم کي الله ڪريم هر جاءِ تي پنهنجي نالي سان گڏايو آهي.
جيئن ڪلمي طيب ۾، اذان ۽ اقامت وغيره ۾.
اللهم صل علي محمد و علي آل محمد کما صليت علي ابراهيم و عليٰ آل ابراهيم انک حميد مجيد، اللهم بارک عليٰ محمد و عليٰ آل محمد کما بارکت عليٰ ابراهيم و عليٰ آل ابراهيم انک حميد مجيد.
سُهيلي روض الانف ۾ بيان ڪيو تہ جڏهن سندن امان آمنہ سائڻ حمل سان ٿي تہ ڪنهن آواز ڏيندڙ آواز ڏنو تہ :
انک قد حملت سيد هذه الامة ، فاذا وضعتيه فسميه محمداً، فسمته محمداً.
هن امت جو سردار تنهنجي بطن ۾ آهي جڏهن کيس ڄڻين تہ سندس نالو محمد رکجانءِ پوءِ سائڻ سندن نالو محمد صلي الله عليه وآله وسلم رکيو.
علامہ قاضي عياض رحمة الله عليه چيو ته :
لم يسم به احد من العرب ولا غيرهم.
حبيبن ڪريمن صلي الله عليه وآله وسلم کان اڳ عرب توڙي عجم ۾ ڪنهن جو بہ نالو محمد ۽ احمد ڪونہ هيو.
نامِ محمد صل علیٰ آنکهوں کی ٹھنڈک دل کی جِلا
آؤ ان کا ذکر کریں جو ذکر ہے دافع رنج و بلا
جن کو ان کا قرب ملا بن گئے ہادی و رہنما
سب پر انکی چشم کرم ہے واہ واہ شان جُود و سخا۔
سندن نالن جو ادب باعث نجات آهي:
حضرت وهب بن مُنبه چيو ته بني اسرائيل ۾ هڪ ماڻهو وڏو گنهگار هيو جنهن ٻه سئو سال الله جي بي فرماني ڪئي هئي. جڏهن اهو مري ويو ته بني اسرائيلن ان کي ٽنگ مان گِهلي اروڙيءَ تي اڇلايو جتي گند ڪچرو ڦِٽي ڪندا هئا. ان وقت حضرت موسيٰ عليه السلام تي وحي آئي ته ان کي غسل ڪفن ڏئي بني اسرائيل سان گڏجي ان جي جنازي جي نماز ادا ڪر. حضرت موسيٰ عليه السلام الله جي امر مطابق ائين ڪيو. ان ڳالھ تي بني اسرائيل کي عجب لڳو. موسيٰ عليه السلام کي عرض ڪيائون ته ان جهڙو ته ڪو بدڪار ڪونه هيو ؟ موسيٰ ڪليم الله چيو اها ته مون کي به خبر آهي پر مون کي هي الله جو امر ٿيو. ماڻهن چيو الله کان ان جو راز پڇو.
موسيٰ عليه السلام الله کي عرض ڪيو يا الله تون ڄاڻين ٿو ماڻهو ڇا ٿا چون ؟ الله تعاليٰ وحي فرمايس ته اهي سچ ٿا چون برابر ان ماڻهو ٻه سئو سال منهنجي بي فرماني ڪئي هئي. پر هڪ ڏينهن تورات کوليائين ان ۾ اسم '' محمد '' لکيل ڏٺائين پوءِ ان کي چميائين ۽ اکين تي رکيائين مون ان جي ان عمل جي قدرداني ڪندي ان جا ٻه سئو سالن جا گناھ بخشي ڇڏيا ۽ ان کي ستر حورن سان شادي ڪرائيندس.
با ادب با نصيب بي ادب بي نصيب:
امت تي حق آهي ته محبوب ڪريم صلي الله عليه وآله وسلم جي نالن جو ادب ڪري. عبيدالله بن ابي رافع پنهنجي پيءُ کان روايت ڪئي ان چيو ته مون رسول الله صلي الله عليه وآله وسلم کان ٻڌو پاڻ فرمايائون ته:
جڏهن اوهان ڪنهن تي محمد نالو رکو ته ان کي ماريو به نه ۽ شيءِ ورهايو ته ان کي محروم به نه ڪيو.
مايهءِ دولت ابد ادب است
پايهءِ رفعت خرد ادب است
سيدنا علي رضي الله عنه کان مروي حديث ۾ آهي رسول الله صلي الله عليه وآله وسلم فرمايو ته:
جڏهن اوهان پٽ جو نالو محمد رکو ته پوءِ ان جي عزت ڪريو مجلس ۾ ان لاءِ جاءِ ڪشادي ڪيو. ان جي مذمت ۽ توهين نه ڪيو.
مسند الفردوس ۾ روايت آهي جابر رضي الله عنه چيو رسول الله صلي الله عليه وآله وسلم فرمايو: جڏهن اوهان ڪنهن جو نالو محمد رکو ته ان سان بري انداز ۾ پيش نه اچو ان کي بي نصيب نه ڪيو. ان جي توهين نه ڪيو ڇو ته محمد نالي ۾ برڪت رکائي وئي آهي. جنهن گهر ۾ محمد نالي وارو هوندو ان ۾ به برڪت ٿيندي. جنهن مجلس ۾ محمد نالي وارو هوندو ان مجلس ۾ به برڪت ٿيندي.
ادب جون صورتون:
محمد يا احمد يا ان نالن سان ٻيا ڀلارا نالا مليل هجن جيئن:
محمد علي، احمد علي، نور محمد، نور علي، عبدالمجيد، عبدالله، عبدالقادر وغيره ته اهڙا نالا:
* هنڌن ۽ بسترن مٿان هرگز نه لکو.
* کٽولن يا ڪرسين ۽ ميزن مٿان اهي نالا نه لکو.
* مختلف ٿانون جيئن ديڳين، ٽپن، ٿالهن، پليٽن، ديڳڙن، چمچن وغيره تي اهڙا مقدس نالا نه لکو.
* زمين تي چوني يا رنگ يا ڪنهن ٻي شيءِ سان اهڙا نالا نه لکو.
* مقدس نالا اڌورا نه وٺو.
* ڀلارو نالو سڏي ان کي گار نه ڏيو.
* ڀلارو نالو سڏي ان جي بي حرمتي نه ڪيو.
ڪتاب: جمال مصطفيٰ ﷺ
ڪتاب ڊائون لوڊ ڪريو: [1]
ڪتاب ڊائون لوڊ ڪيوps://www.me
بقلم: پير حضرت محمد ڪرم الله المعروف سائين دلبر سائين مدني قادري نقشبندي مدظله العالي
دعاگو ماجد علي لاشاري ڪرمي
- ↑ "Jamal-e-Mustafa" (PDF). MediaFire. حاصل ڪيل 2019-07-25.