عبدالڪريم

عبدالڪريم
عبدالڪريم
بادشاهه; (ڏکڻ صوبو افغانستان)
	جولاءِ 1924ع – 30 جنوري 1925ع
جيون ساٿي	سُلطانات
نسل	عبدالرزاق
پيءُ	محمد يعقوب خان
ماءُ	هڪ هراتمان غلام ساٿي
جنم	1897; برطانوي راج
لاڏاڻو	1927\|2\|18; رنگون, برطانوي برما

عبدالڪريم (1897-1927) هڪ افغان بادشاهه هو جنهن صرف ڏاکڻي صوبي ۾ جولاءِ 1924ع کان جنوري 1925ع تائين حڪومت ڪئي.

شروعاتي زندگي

عبدالڪريم 1897. ۾ پيدا ٿيو ^[1] هو محمد يعقوب خان جو ننڍو پٽ هو، ^[2] افغانستان جو اڳوڻو بادشاهه هو، جنهن کي 1879ع ۾ برطانوي راڄ ^[3] ، هڪ هراتي زال، ^[4] سندس غلام هئي. پيء. ^[5] سندس پاڻ ۽ زال، سلطانہ، شادي ^[4] ۽ 1922 ع ۾ هن کي هڪ ٻار ^[1] حنج تي ھو. ^[4] 4 مارچ 1917ع تي هو دهرا دون مان ڀڄي قبائلي علائقي ۾ آيو، پر ٿوري دير بعد انگريزن هن تي قبضو ڪيو. ^[6]

بادشاهت

1924ع ۾ عبدالڪريم کي خبر پئي ته ڏاکڻي صوبي خوست ۾ بغاوت ٿي رهي آهي. ”خوست ۾ هاڻي بغاوت ٿي چڪي آهي“، قبيلن چيو، ”۽ اهو توهان لاءِ مناسب وقت آهي ته توهان اهو ملڪ واپس وٺو جيڪو توهان جي پيءُ وڃايو هو“. ^[2] جولاءِ ۾، هو برٽش انڊيا مان ڪراس ڪري افغانستان ^[3] جتي 2 ڏينهن قبيلن سان گڏ هلڻ کان پوءِ هو هڪ ڳوٺ نواڪوٽ پهتو . ^[7] انهيءَ ڳوٺ ۾ عبدالڪريم جي ملاقات زدران قبيلي جي سردار برلند خان سان ٿي. سندس اچڻ کان پوءِ جلد ئي سڄو ڳوٺ عبدالڪريم جي واپسي جي خبر پئجي ويو. ^[7] کيس خراج عقيدت پيش ڪرڻ لاءِ نوان ڪوٽ ۾ ميڙ اچي پهتو ۽ فارسيءَ ۾ هڪ پڌرنامو جاري ڪيو ويو، جنهن ۾ عبدالڪريم کي نئوبادشاههير قرار ڏنو ويو، جنهن تي مختلف قبيلن جي مردن جي آڱرين جا نشان لڳل هئا. ^[7] باغين کي اعلان ڪرڻ کان پوءِ ته هو 40 عالمن جي ڪائونسل سان انصاف سان حڪومت ڪندو، ^[8] هن بغاوت تي قبضو ڪيو. ^[3]

پنهنجي ياداشت ۾، حبيب اللّٰه ڪالڪاني ، جيڪو بغاوت دوران امان اللّٰه جي سپاهي طور وڙهندو هو، لکي ٿو ته عبدالڪريم باغي لشڪر لاءِ الهام ثابت ٿيڻ ۾ ناڪام ٿيو. هو لکي ٿو ته ”هن کي اُميد هئي ته اهو نالو جيڪو هن رکيو آهي ۽ هن جي ڏاڏي جي يادگيريءَ سبب ملڪ هن ڏانهن متوجه ٿيندو ۽ کيس هڪ اهڙي ماڻهوءَ جي خلاف نجات ڏيندڙ قرار ڏيندو جنهن غير مقبول سڌارا آڻڻ جي ڪوشش ڪئي. عبدالڪريم غلط ٿي ويو. ڪنهن به هن ۾ گهڻي دلچسپي ظاهر نه ڪئي. هن جو شاندار استقبال ڪيو ويو. سندس تلوار جي باغي فوجن کي هڪ ملندڙ طور قبول ڪيو ويو، پر هو هڪ فرد جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ ڪڏهن به نه ٿيو. " ^[9]

جنوري 1925ع ۾ بغاوت جي شڪست کان پوءِ ^[3] هن گرفتاري کان گھڻو پاسو ڪيو، ۽ واپس برطانوي هندستان ۾ ڀڄي ويو، ^[8] جتي هن کي لاهور ۽ بنارس ۾ نظربند ڪيو ويو. ^[6]

موت

عبدالڪريم برٽش برما جي شهر رنگون ۾ ^[6] سال 1927ع ۾ وفات ڪئي ^[1] لوئس دوپري جي مطابق، هن کي قتل ڪيو ويو، ممڪن طور تي هڪ افغان ايجنٽ طرفان، ^[10] جڏهن ته لودوگ ڊبليو. ايڊميڪ مطابق، هن جو قاتل هڪ افغان قومپرست هو. ^[6]

ريا ٽلي اسٽوڊنٽ جي اڪائونٽ موجب عبدالڪريم 18 فيبروري تي افغان ايجنٽ پاران بار بار قتل ٿيڻ جو خدشو ظاهر ڪندي خودڪشي ڪئي. پنهنجي الوداعي خطن مان هڪ ۾، عبدالڪريم چيو ته مسيحي طور دفن ڪيو وڃي، جيتوڻيڪ هو پنهنجي بپتسما کان اڳ مري ويو. بجاءِ جڏهن سندس وفات جي خبر دهليءَ ۾ ڪريم جي ڀائٽين تائين پهتي ته کيس فاتحه خواني سان ماتم ڪيو ويو. جن ماڻهن عبدالڪريم جي جنازي نماز ۾ شرڪت ڪئي، تن مان ڪي سندس بغاوت جا ويڙهاڪ هئا. ^[11]

نوٽس

حوالا

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 "AFGHANISTAN". members.iinet.net.au. وقت 9 September 2018 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2019-09-24. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; name ":3" defined multiple times with different content
↑ ^2.0 ^2.1 Yunas, S. Fida (2002) (en ۾). Afghanistan: The Afghans and the rise and fall of the ruling Afghan dynasties and rulers. s.n.. pp. 301. https://books.google.com/books?id=2eNtAAAAMAAJ. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 Nawid, Senzil. "The Khost Rebellion. The Reaction of Afghan Clerical and Tribal Forces to Social Change" (PDF). opar.unior.it. وقت 25 December 2018 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 25 December 2018. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; name ":12" defined multiple times with different content
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 Adamec, Ludwig W. (1975). "Family Trees, Table 70" (en ۾). Historical and Political Who's who of Afghanistan. Akademische Druck- u. Verlagsanstalt. ISBN 978-3-201-00921-8. http://docshare04.docshare.tips/files/24356/243567005.pdf.
↑ Adamec, Ludwig W. (2010-04-07) (en ۾). The A to Z of Afghan Wars, Revolutions and Insurgencies. Scarecrow Press. ISBN 9781461731894. https://books.google.com/books?id=Kzjj_LSlxO8C.
↑ ^6.0 ^6.1 ^6.2 ^6.3 Adamec, Ludwig W. (1975) (en ۾). Historical and Political Who's who of Afghanistan. Akademische Druck- u. Verlagsanstalt. p. 97. ISBN 978-3-201-00921-8. http://docshare04.docshare.tips/files/24356/243567005.pdf. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; name ":5" defined multiple times with different content
↑ ^7.0 ^7.1 ^7.2 Stewart, Rhea Talley (1973) (en ۾). Fire in Afghanistan, 1914-1929: faith, hope, and the British Empire. Doubleday. pp. 266. ISBN 9780385087421. https://books.google.com/books?id=weltAAAAMAAJ.
↑ ^8.0 ^8.1 Barfield, Thomas (2010-03-29) (en ۾). Afghanistan: A Cultural and Political History. Princeton University Press. pp. 186, 187. ISBN 9781400834532. https://books.google.com/books?id=fqRFCkpTdUcC. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
↑ Khān, Ḥabibullah (1936) (en ۾). My Life: from Brigand to King: Autobiography of Amir Habibullah. S. Low, Marston. pp. 51. https://books.google.com/books?id=NGUTAAAAQAAJ. The book is considered to be not his real autobiography. See Ruttig, Thomas (2016-09-16) (en ۾). Who Was King Habibullah II? A query from the literature. Afghanistan Analyst Network. https://www.afghanistan-analysts.org/en/reports/context-culture/who-was-king-habibullah-ii-a-query-from-the-literature/.
↑ Dupree, Louis (2014-07-14) (en ۾). Afghanistan. Princeton University Press. pp. 449. ISBN 978-1-4008-5891-0. https://books.google.com/books?id=yvr_AwAAQBAJ.
↑ Stewart, Rhea Talley (1973) (en ۾). Fire in Afghanistan, 1914-1929: Faith, Hope, and the British Empire. Doubleday. pp. 284–285. ISBN 978-0-385-08742-1. https://books.google.com/books?id=weltAAAAMAAJ.

[:3-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 "AFGHANISTAN". members.iinet.net.au. وقت 9 September 2018 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2019-09-24. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; name ":3" defined multiple times with different content

[:1-2] 2.0 ^2.1 Yunas, S. Fida (2002) (en ۾). Afghanistan: The Afghans and the rise and fall of the ruling Afghan dynasties and rulers. s.n.. pp. 301. https://books.google.com/books?id=2eNtAAAAMAAJ. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content

[:12-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 Nawid, Senzil. "The Khost Rebellion. The Reaction of Afghan Clerical and Tribal Forces to Social Change" (PDF). opar.unior.it. وقت 25 December 2018 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 25 December 2018. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; name ":12" defined multiple times with different content

[Adamec1975ft70-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 Adamec, Ludwig W. (1975). "Family Trees, Table 70" (en ۾). Historical and Political Who's who of Afghanistan. Akademische Druck- u. Verlagsanstalt. ISBN 978-3-201-00921-8. http://docshare04.docshare.tips/files/24356/243567005.pdf.

[5] Adamec, Ludwig W. (2010-04-07) (en ۾). The A to Z of Afghan Wars, Revolutions and Insurgencies. Scarecrow Press. ISBN 9781461731894. https://books.google.com/books?id=Kzjj_LSlxO8C.

[:5-6] 6.0 ^6.1 ^6.2 ^6.3 Adamec, Ludwig W. (1975) (en ۾). Historical and Political Who's who of Afghanistan. Akademische Druck- u. Verlagsanstalt. p. 97. ISBN 978-3-201-00921-8. http://docshare04.docshare.tips/files/24356/243567005.pdf. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; name ":5" defined multiple times with different content

[:2-7] 7.0 ^7.1 ^7.2 Stewart, Rhea Talley (1973) (en ۾). Fire in Afghanistan, 1914-1929: faith, hope, and the British Empire. Doubleday. pp. 266. ISBN 9780385087421. https://books.google.com/books?id=weltAAAAMAAJ.

[:0-8] 8.0 ^8.1 Barfield, Thomas (2010-03-29) (en ۾). Afghanistan: A Cultural and Political History. Princeton University Press. pp. 186, 187. ISBN 9781400834532. https://books.google.com/books?id=fqRFCkpTdUcC. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content

[9] Khān, Ḥabibullah (1936) (en ۾). My Life: from Brigand to King: Autobiography of Amir Habibullah. S. Low, Marston. pp. 51. https://books.google.com/books?id=NGUTAAAAQAAJ. The book is considered to be not his real autobiography. See Ruttig, Thomas (2016-09-16) (en ۾). Who Was King Habibullah II? A query from the literature. Afghanistan Analyst Network. https://www.afghanistan-analysts.org/en/reports/context-culture/who-was-king-habibullah-ii-a-query-from-the-literature/.

[:4-10] Dupree, Louis (2014-07-14) (en ۾). Afghanistan. Princeton University Press. pp. 449. ISBN 978-1-4008-5891-0. https://books.google.com/books?id=yvr_AwAAQBAJ.

[11] Stewart, Rhea Talley (1973) (en ۾). Fire in Afghanistan, 1914-1929: Faith, Hope, and the British Empire. Doubleday. pp. 284–285. ISBN 978-0-385-08742-1. https://books.google.com/books?id=weltAAAAMAAJ.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]