سنڌ جو برٽش انڊيا وارو دؤر
سنڌ جو برٽش انڊيا وارو دؤر(انگريزي: Sindh in British India ) 1843ع کان 1947ع تائين 104 سالن تي مشتمل آهي. اھو دؤر ٻن حصن ۾ ورھايل آھي ھڪڙو ايسٽ انڊيا ڪمپني جي ڪلڪتي واري سرڪار جو دؤر جيڪو 1843ع کان 1857ع تائين ھيو ۽ ٻيو برٽش انڊيا جي دھلي سرڪار وارو دؤر جيڪو 1858 کان 1947ع تائين ھليو.
ايسٽ انڊيا ڪمپني جي سرڪار
[سنواريو]سنڌ جي فتح
[سنواريو]1843ع ۾ سنڌ جي فتح کانپوءِ انگريزن سنڌ جو نظم ونسق نئين بنياد تي قائم ڪري سنڌ کي ٽن تعلقن ڪراچي، حيدرآباد ۽ شڪارپور ۾ تقسيم ڪيو ۽ سنڌ جو دارالخلافه 1847ع تائين حيدرآباد رهيو تنهن کانپوءِ ڪراچي منتقل ڪيو ويو[1].
سنڌ جو بمبئي سان الحاق
[سنواريو]سنڌ جي بمبئي سان الحاق وقت ۽ ان کان بعد بہ اھا رٿ غور ھيٺ رھي ھئي تہ بمبئي جي ڀيٽ م سنڌ پنجاب سان فطري لاڳاپو رکڻ جي ڪري ان جو الحاق اتر اولھ سرحدي علائقي ( موجوده خيبرپختونخوا) وانگر پنجاب سان ڪيو وڃي ڇو ته پنجاب ۽ سنڌ سنڌو درياءَ ذريعي پاڻ ۾ ڳنڍيل ھيا. لارڊ ڊيلھوسي (Lord Dalhousie) جڏھن گورنر جنرل ھيو تہ ان آڏو اھا رٿ پيش ٿي ھئي[2]. پر مالياتي سببن جي ڪري اھا رٿ ايسٽ انڊيا ڪمپني جي ڊائريڪٽرن منظور نہ ڪئي[2]. ھڪ دفعو ٻيھر ساڳي رٿ 1857 جي بغاوت کان پوءِ رکي وئي پر مواصلاتي رابطن جي پسماندگي ڪري لارڊ ڪننگ منظوري نہ ڏني[2]. 1876ع ۾ لارڊ نارٿ بروڪ سنڌ جي پنجاب سان الحاق جي حق ۾ ھيو[2]. 1877ع ۾ لارڊ لائٽن پنجاب جي ڇھن سرحدي ضلعن ھزارا، بنون، پشاور، ڪوھاٽ، ڊيره اسماعيل خان ۽ ڊيره غازي خان کي سنڌ جي سنڌو درياء جي ساڄي ڪپ تي واقع سنڌ جي ضلعن کي ملائي ٽرانس انڊس پروانس ٺاھڻ چاھيو پئي[2]. بمبئي کي سنڌ جي ان حصي جي عيوض لائٽن سينٽرل پراونسز جي علائقن يا سموري صوبي کي شامل ڪرڻ جي رٿ پڻ ڏني پر سيڪريٽري آف اسٽيٽ انھن رٿن جي منظوري نہ ڏني[2]. لارڊ لينسڊائون (1888-94) جي وائسراءِ شپ واري دؤر ۾ وري سنڌ کي پنجاب سان شامل ڪرڻ جي رٿ غور ھيٺ آئي پر بلوچستان جي ايجنسي قائم ٿيڻ بعد سنڌ جي سرحدي ضلعي واري حيثيت ختم ٿي وئي ۽ ان سان ان جي فوجي اھميت ختم ٿي وئي[2].
بمبئي پريزيڊنسي وارو دؤر 1857 تائين
[سنواريو]برٽش انڊيا جي دھلي سرڪار
[سنواريو]بمبئي پريزيڊنسي وارو دؤر 1858 کان
[سنواريو]سنڌ جي بمبئي کان جدائي
[سنواريو]برٽش انڊين سنڌ
[سنواريو]حوالا
[سنواريو]- ↑ ڪتاب جو نالو: شڪارپور تاريخ جي آئيني ۾ مصنف:نقش ناياب منگي / حسيب ناياب منگي؛ ڇپائيندڙ: سمبارا پبليڪيشن حيدرآباد شايع ٿيڻ جو سال:2017 [1] آرڪائيو ڪيا ويا 2020-12-02 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. -
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 PAKISTAN OR THE PARTITION OF INDIA BY Dr. B. R. Ambedkar »»Thackers Publishers Bombay, 3rd edition- [2]