سائنسي طريقو
سائنسي طريقو (Scientific Method) علم حاصل ڪرڻ لاءِ هڪ تجرباتي طريقو آهي جنهن گهٽ ۾ گهٽ 17هين صدي عيسويءَ کان سائنس جي ترقي کي نمايان ڪيو آهي. سائنسي طريقي ۾، سخت شڪ سان گڏ، محتاط مشاهدو شامل آهي ڇاڪاڻ ته ادراڪي مفروضا مشاهدي جي تشريح کي بگاڙي سگهن ٿا. سائنسي انڪوائري ۾ هڪ مفروضو تخليقي استدلال ذريعي، ان کي تجربن ۽ شمارياتي تجزيي ذريعي جانچ ۽ نتيجن جي بنياد تي مفروضي کي ترتيب ڏيڻ يا رد ڪرڻ، شامل آهي.[1][2][3]
جيتوڻيڪ طريقا مختلف شعبن جي وچ ۾ مختلف آهن، بنيادي عمل اڪثر ڪري هڪجهڙا آهن. سائنسي طريقي ۾، مفروضو ٺاهڻ (فرضي وضاحتون)، مفروضي جي منطقي نتيجن جي اڳڪٿي ڪرڻ ۽ پوءِ انهن اڳڪٿين جي بنياد تي تجربا يا تجرباتي مشاهدو ڪرڻ، شامل آهي.[4] هڪ مفروضو هڪ قياس آهي جيڪو علم جي بنياد تي حاصل ڪيل سوال جو جواب ڳولڻ دوران حاصل ڪيو ويندو آهي. مفروضا مخصوص يا وسيع ٿي سگهن ٿا پر رد ڪرڻ جي قابل هجڻ لازمي آهي، ان جو مطلب اهو آهي ته اهو ممڪن آهي ته ڪنهن تجربي يا مشاهدي جي ممڪن نتيجن کي سڃاڻڻ جيڪو مفروضي مان نڪتل اڳڪٿين سان ٽڪراءُ هجي، مفروضي کي رد ڪري سگهجي، ٻي صورت ۾، مفروضي جي معنوى طور تي آزمائش نه ٿو ڪري سگھجي. [5]
جڏهن ته سائنسي طريقو اڪثر ڪري، پرکڻ جي عملن جي هڪ مقرر ترتيب جي طور تي پيش ڪيو ويندو آهي، اهو اصل ۾ عام اصولن جي هڪ سيٽ جي نمائندگي ڪري ٿو. هر سائنسي تحقيق ۾ سڀئي قدم نه ٿا وٺن (نه ئي ساڳي درجي تي) ۽ اهي هميشه ساڳئي ترتيب ۾ نه هوندا آهن.[6][7]
ادبي دنيا ۾ ڪنهن به مواد کي عقيدن، نظرين ۽ جذبات کان بالاتر ٿي سائنس ۽ عقل پسنديءَ سان پرکڻ کي سائنسي طرز فڪر چيو ويندو آهي.[8]
تاريخ
[سنواريو]تحقيق جا عنصر
[سنواريو]بنيادي اصول
[سنواريو]عقليت
[سنواريو]تحقيق جا طريقا
[سنواريو]سائنسي تحقيق
[سنواريو]هوريسٽڪس
[سنواريو]فلسفو ۽ بحث
[سنواريو]طريقن جي حد
[سنواريو]رياضي سان تعلق
[سنواريو]پڻ ڏسو
[سنواريو]- سائنس ۾ تجرباتي حدون - اهو خيال آهي ته علم بنيادي طور تي حسي تجربي مان اچي ٿو
- ثبوت جي بنياد تي عمل - عملي طريقو
- طريقو - تحقيق جي طريقن جو مطالعو
- ميٽاسائنس- سائنس جو سائنسي مطالعو
- سائنسي طريقن جو خاڪو
- مقداري تحقيق - تجرباتي حقيقتن جي عددي نمائندگي لاءِ سڀ طريقا
- تحقيق جي شفافيت
- سائنسي قانون - بار بار تجرباتي مشاهدن تي ٻڌل بيان، جيڪو ڪجهه قدرتي رجحان بيان ڪري ٿو
- امتحان جي قابليت - ان حد تائين جنهن تائين ڪنهن مفروضي/اعلان جي سچائي يا ڪوڙ کي جانچي سگهجي ٿو
خارجي لنڪس
[سنواريو] |
وڪيميڊيا العام ۾ سائنسي طريقو سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو. |
 |
Wikibooks has a book on the topic of |
| لائبريري وسيلا بابت Scientific method |
- An Introduction to Science: Scientific Thinking and a scientific method آرڪائيو ڪيا ويا 2018-01-01 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. by Steven D. Schafersman.
- Introduction to the scientific method at the University of Rochester
- The scientific method from a philosophical perspective
- Theory-ladenness by Paul Newall at The Galilean Library
- Lecture on Scientific Method by Greg Anderson (archived 28 April 2006)
- Using the scientific method for designing science fair projects
- Scientific Methods an online book by Richard D. Jarrard
- Richard Feynman on the Key to Science (one minute, three seconds), from the Cornell Lectures.
- Lectures on the Scientific Method by Nick Josh Karean, Kevin Padian, Michael Shermer and Richard Dawkins (archived 21 January 2013).
- "How Do We Know What Is True?" (animated video; 2:52)
حوالا
[سنواريو]- ↑ Newton, Isaac (1999). Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica. The Principia: Mathematical Principles of Natural Philosophy. Includes "A Guide to Newton's Principia" by I. Bernard Cohen, pp. 1–370. (The Principia itself is on pp. 371–946). Berkeley, CA: University of California Press. 791–796 ("Rules of Reasoning in Philosophy"); see also Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica#Rules of Reason. ISBN 978-0-520-08817-7.
- ↑ "scientific method", Oxford Dictionaries: British and World English, وقت 2016-06-20 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 28 May 2016 Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ Oxford English Dictionary (3rd ed.). Oxford: Oxford University Press. 2014. http://www.oed.com/view/Entry/383323. Retrieved 2018-05-31.
- ↑ سانچو:Cite wikisource with added notes. Reprinted with previously unpublished part, Collected Papers v. 6, paragraphs 452–85, The Essential Peirce v. 2, pp. 434–450, and elsewhere. N.B. 435.30 'living institution': Hibbert J. mis-transcribed 'living institution': ("constitution" for "institution")
- ↑ Popper (1959), p. 273.
- ↑ (Gauch 20033): "The scientific method 'is often misrepresented as a fixed sequence of steps,' rather than being seen for what it truly is, 'a highly variable and creative process' (AAAS 2000:18). The claim here is that science has general principles that must be mastered to increase productivity and enhance perspective, not that these principles provide a simple and automated sequence of steps to follow."
- ↑ William Whewell, History of Inductive Science (1837), and in Philosophy of Inductive Science (1840)
- ↑ ڪتاب: ادبي اصطلاحن جي تشريحي لغت؛ مرتب: مختيار احمد ملاح؛ پبلشر: سنڌي لئنگئيج اٿارٽي، حيدرآباد.