زري
 |
ھي مضمون وڪپيڊيا ايشيائي مھيني 2024ع جي حصي طور اماڻيو ويو ھيو يا ان کي وڌايو ويو ھيو. |
,_silk_and_gold-wrapped_silk_yarn_with_supplementary_weft_brocade.jpg)
زري (يا جري) روايتي طور تي سون يا چانديءَ مان ٺهيل هڪ ڌاڳو آهي، جيڪو روايتي هندستاني، بنگلاديشي ۽ پاڪستاني ڪپڙن ۾ استعمال ٿيندو آهي، خاص ڪري ساڙين وغيره [1].۾ بروڪيڊ جي طور تي. هي ڌاڳو، بنيادي طور تي ريشم جي ڪپڙي ۾ ونڊيو ويندو آهي، جنهن کي زردوزي چئبو آهي. زري مغل دور ۾ مشهور هئي. سورت جي بندرگاهه کي مڪي جي زيارت جي رستي سان ڳنڍيو ويو، جيڪو هندستان ۾ هن قديم هنر کي ٻيهر متعارف ڪرائڻ جو هڪ اهم ڪارڻ هو.[2]
زري اڪثر ريشمي ساڙھن ۽ گرارن ۾ مکيه آرائشي مواد آهي. اهو ريشم مان ٺهيل ٻين ڪپڙن ۾ پڻ استعمال ٿيندو آهي، جهڙوڪ لينگس (اسڪرٽ)، چوليس (بلاؤز)، ڪڙتا ۽ ڌوتي.
پيداوار
[سنواريو],_late_19th_or_early_20th_century,_silk_with_metallic_thread,_HAA.jpg)
لفظ جو اشتقاق جڙ فارسي آهي.[3][4][5][6]
زري بنيادي طور تي ٿلهي ڌاڳي جو هڪ بروڪيڊ آهي جنهن جو مطلب آهي بنائي ۽ ڪنگائي. اهو وائنڊنگ يا ريپنگ (ڍڪڻ) ذريعي ٺاهيو ويندو آهي هڪ فليٽ ٿيل ڌاتو واري پٽي جيڪا خالص سون، چاندي يا سلِٽ ميٽيلائيزڊ پاليسٽر فلم مان ٺهيل آهي، بنيادي يارن تي، عام طور تي خالص ريشم، ويسڪوز، ڪپهه، نائلون، پاليسٽر، پي پي، مونو/ملٽي فليمينٽ مان. ، تار، وغيره. اڄڪلهه، ان کي وسيع طور تي ٽن قسمن ۾ ورهائي سگهجي ٿو. حقيقي زري، نقلي زري، ۽ دھاتي زري.
حقيقي زري سٺي چانديءَ مان ٺاهي ويندي آهي يا سون جو ڌاڳو چانديءَ يا سون جي مصرع مان ٺاهيو ويندو آهي، جنهن کي برابر دٻاءُ هيٺان گھمائيندڙ رولرس جي هيٺان لنگهي ويندو آهي. چانديءَ جا چٽيل ڌاڙا بنيادي يارن تي زخم هوندا آهن جيڪي عام طور تي ريشم مان ٺهيل هوندا آهن. ريشمي ۽ چانديءَ جي ڌاڙن سان گڏ اهي اسپول اليڪٽروپليٽنگ لاءِ اڳتي وڌا ويندا آهن. ٿريڊن کي پوءِ اليڪٽروپليٽنگ جي عمل سان سون سان مٿي ڪيو ويندو آهي. ٻرندڙ ڌاڙن جي چمڪ انهن کي روشنيءَ مان گذرڻ سان وڌيڪ وڌايو ويندو آهي. اهي سلسلا وري هڪ ريل تي زخم آهن.
قديم زماني ۾، جڏهن قيمتي ڌات سستي ۽ آساني سان دستياب هئي، [حوالہ گهربل] صرف حقيقي زري ڌاڙا پيدا ڪيا ويندا هئا. صنعتي انقلاب ۽ اليڪٽروپلاٽنگ جي عمل جي ايجاد جي ڪري، قيمتي ڌاتن جي قيمت گھٽائڻ لاءِ نقلي ٽيڪنڪ وجود ۾ آئي. جيئن ته سون ۽ چانديءَ کان پوءِ تانو سڀ کان وڌيڪ ڪمزور ۽ لچڪدار ڌاتو آهي، تيئن چانديءَ جي اليڪٽروپليٽ ٿيل ٽامي جي تار خالص چانديءَ جي جاءِ ورتي. مختلف جديد رنگ ۽ ڪيميڪل استعمال ڪيا وڃن ٿا خالص سون جي بدران سونهري رنگ پيدا ڪرڻ. مختلف جديد صنعتن ۾ وڏي گهرج سبب قيمتي ڌات ۽ ٽامي به مهانگو ٿي ويو. اهڙيء طرح، هڪ سستو ۽ پائيدار متبادل پيدا ڪيو ويو آهي غير خراب ملڪيت سان. سون، چاندي ۽ ٽامي وانگر روايتي دھاتن جي جاءِ تي ڌاتو زري رواج ۾ آيو. هي غير حقيقي جديد زري وزن ۾ هلڪي ۽ اڳئين ايڊيشن جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ پائيدار آهي. انهي سان گڏ، ان ۾ ڳوڙها ۽ ڳنڍڻ جي مزاحمت جي ملڪيت جي ڳولا ڪئي وئي آهي.
نقلي زري تڏهن ٺاهي ويندي آهي جڏهن ٽامي جي تارن تان تانبا جي مصرع مان ٺاهيا ويندا آهن. ان کان پوءِ اهو ساڳيو عمل گذري ٿو، سواءِ هن صورت ۾، اهي چانديءَ سان اليڪٽروپليٽ ڪيا ويندا آهن ۽ پوءِ بنيادي يارن جي چوڌاري زخم، ۽ وريل هوندا آهن. هن قسم جي زري خالص زري جي ڀيٽ ۾ گهٽ قيمتي آهي، ڇاڪاڻ ته چانديء جي اليڪٽرروپليٽيڊ ٽامي وڌيڪ اقتصادي آهي.
ڌاتوءَ واري ساري آري جو جديد نسخو آهي ۽ اها روايتي ڌاتن جهڙوڪ سون، چاندي ۽ ٽامي کي مٽائي ٿي. اهو مزاحمتي، پائيدار ۽ وزن ۾ روشني آهي. اهو غير داغدار آهي ۽ ڪافي عرصي تائين پنهنجي چمڪ برقرار رکي ٿو.[7][8][9]
زري مختلف صورتن ۾ استعمال ٿئي ٿي جهڙوڪ زردوزي، ڪتاوڪي بيل، [10] مڪيش، [11] ٽيلا يا ماروري ڪم، [12] گوٽا ڪم،[13] ۽ ڪناري ڪم.
هندستان جي اولهه سامونڊي ڪناري تي گجرات جي رياست ۾ سورت دنيا ۾ زري جي سڀني قسمن جي پيداوار ۾ سڀ کان وڏي پيداوار آهي، يعني ڌاڙا، ٿلهي، ليس، ربن، سرحد، ٽرم، فرينگ، ڪنڊ، ڪنڊونٽ، تار وغيره، زري ٺاهڻ جو فن. ڪيترن ئي صدين تائين پيء کان پٽ کي وراثت ۾ آهي. اهو هندستان جي حڪومت پاران قديم دستي طور تي تسليم ڪيو ويو آهي. مختلف برادرين ۽ ڪاريگرن جون عورتون زنجيرن، ڪنگائي، ڪروچنگ، بريڊنگ وغيره لاءِ زري تيار ڪن ٿيون. اضافي طور تي، ↵هندستان ۾ تقريباً 100,000 ٻار مزدور زري تيار ڪري رهيا آهن، ڪڏهن ڪڏهن (پر هميشه نه) قرض جي غلاميءَ يا ٻي صورت ۾ بغير معاوضي واري ڪم جي حالتن هيٺ.[14]
ڪالابتون
[سنواريو]ڪالابٽون هڪ قديم اصطلاح آهي دھاتي ڌاڙن لاءِ، جهڙوڪ سون سان ڍڪيل ڌاڙا، جيڪي مختلف قسم جي بروڪيڊ ۽ ڪنگائي جي فن ۾ استعمال ٿيندا آهن.[15][16]
خالص زري جي ڪيفيت
[سنواريو]زري جي 245 گرام کي هڪ نشان چئبو آهي. ان ۾ 191 گرام چاندي (78 سيڪڙو)، 51.55 گرام ريشم (21 سيڪڙو) ۽ 2.45 گرام سون (1 سيڪڙو) شامل آهن.[17]
حوالا
[سنواريو]- ↑ Linda Lynton (1995). The sari: styles, patterns, history, techniques. H.N. Abrams. ISBN 0-8109-4461-8.
- ↑ Lall, Anusha. "Traditional Embroideries". yourlibaas. حاصل ڪيل 23 Jul 2020.
- ↑ "البشت في الخليج العربي". www.abuhaleeqa.net.
- ↑ Royale, Desi. "The fascinating heritage of Zardozi Embroidery".
- ↑ Éva Ágnes Csató; Bo Isaksson; Carina Jahani (2005). Linguistic Convergence and Areal Diffusion: Case Studies from Iranian, Semitic and Turkic. Psychology Press. p. 175. ISBN 978-0-415-30804-5. https://books.google.com/books?id=qdA1K3E66UgC&q=zari+persian+gold+thread&pg=PA175.
- ↑ Angus Stevenson (19 August 2010). Oxford Dictionary of English. OUP Oxford. p. 2064. ISBN 978-0-19-957112-3. https://books.google.com/books?id=anecAQAAQBAJ&q=zari+persian+gold+thread&pg=PA2064.
- ↑ PolkaCoffee, RedPolka. "The History & Manufacturing of Zari". RedPolka.com. Repolka.
- ↑ Kanwal Jahan, Process of Thread Making. "Process of Thread Making". kanwaljahan.wordpress.com. Kanwal Jahan.
- ↑ Discovered India, Zari. "Zari". discoveredindia.
- ↑ It's all about Arts & Crafts, Craft and The Artisans. "Katoki Bel". Craft and The Artisans.
- ↑ Mukesh or Mukeish, Utsavpedia. "Mukesh or Mukeish". Utsavpedia.
- ↑ All About Zari, My Textile Notes. "Tilla or Marori Work". My Textile Notes.
- ↑ An Encyclopaedia on Crafts of India, Handmade in India. "An Encyclopaedia on Crafts of India". CoHands.
- ↑ "List of Products Produced by Forced or Indentured Child Labor | U.S. Department of Labor".
- ↑ (en ۾) Various Census of India. 1883. pp. 138. https://books.google.com/books?id=QqYIAAAAQAAJ&q=Kalabattun&pg=PA133.
- ↑ King, Brenda M. (2005-09-03) (en ۾). Silk and Empire. Manchester University Press. pp. xvii. ISBN 978-0-7190-6700-6. https://books.google.com/books?id=vqua3eovs7kC&q=Abrawan&pg=PR16.
- ↑ "அழிவை நோக்கி காஞ்சி பட்டு". dinamalar.com. حاصل ڪيل 2024-11-09.