آبِي چَڪَرُ: جي ورجائن ۾ تفاوت
Aursani (بحث | ڀاڱيداريون) م Reverted edits by Jogi don (talk) to last revision by مھتاب احمد |
Aursani (بحث | ڀاڱيداريون) سنوار جو تَتُ ڪونهي |
||
سِٽَ 4: | سِٽَ 4: | ||
آبي چڪر اسان کي ڌرتيءَ تي، ۾ ۽ مٿان پاڻيءَ جو وجود ۽ چُرپُر سمجھائي ٿو. ڌرتيءَ جو پاڻي هميشه چرپر ۾ رهي ٿو ۽ هر وقت پنهنجي صورت مَٽائيندو رهي ٿو؛ پٽڙي کان برفَ ، ٻاڦَ، ۽ پوءِ واپس پٽڙو. آبي چڪر اربن [[سال|سالن]] کان هلندو اچي ۽ ڌرتيءَ تي سموري حيات ۽ جيوت جو جاري ساري رهڻ ان تي ئي دارومدار رکي ٿو. پاڻيءَ کان سواءِ [[ڌرتي]] رهڻ لائق نه هجي هئا.<br> |
آبي چڪر اسان کي ڌرتيءَ تي، ۾ ۽ مٿان پاڻيءَ جو وجود ۽ چُرپُر سمجھائي ٿو. ڌرتيءَ جو پاڻي هميشه چرپر ۾ رهي ٿو ۽ هر وقت پنهنجي صورت مَٽائيندو رهي ٿو؛ پٽڙي کان برفَ ، ٻاڦَ، ۽ پوءِ واپس پٽڙو. آبي چڪر اربن [[سال|سالن]] کان هلندو اچي ۽ ڌرتيءَ تي سموري حيات ۽ جيوت جو جاري ساري رهڻ ان تي ئي دارومدار رکي ٿو. پاڻيءَ کان سواءِ [[ڌرتي]] رهڻ لائق نه هجي هئا.<br> |
||
پيش ڪجي ٿو آبي چڪر جو مختصر تعارف. هن جز ليک (پيراگراف) ۾ ڏنل ڳَنڍڻا</font> Links اوهان کي واسطيدار موضوع تي تفصيلي ڄاڻَ رکندڙ صفحي ڏانهن وٺي وڃن ٿا. جيتوڻيڪ هر موضوع جو نسبتاً مختصر تعارف هن ئي صفحي تي اڃا هيٺ ڏنل آهي.<br> |
پيش ڪجي ٿو آبي چڪر جو مختصر تعارف. هن جز ليک (پيراگراف) ۾ ڏنل ڳَنڍڻا</font> Links اوهان کي واسطيدار موضوع تي تفصيلي ڄاڻَ رکندڙ صفحي ڏانهن وٺي وڃن ٿا. جيتوڻيڪ هر موضوع جو نسبتاً مختصر تعارف هن ئي صفحي تي اڃا هيٺ ڏنل آهي.<br> |
||
آبي چڪر کي ڪو به شروعاتي يا آغازي نُڪتو نه آهي. پر پاڻَ ساگرن</font> Oceans کان شروع ڪنداسين، ڇاڪاڻ |
آبي چڪر کي ڪو به شروعاتي يا آغازي نُڪتو نه آهي. پر پاڻَ ساگرن</font> Oceans کان شروع ڪنداسين، ڇاڪاڻ تہ ڌرتيءَ جي پاڻيءَ جو گھڻي کان گھڻو مقدار اتي ئي سمايل آهي. آبي چڪر جو محرڪ سِجُ آهي، جيڪو سمنڊَ جي پاڻيءَ کي گرمائي ٿو. گرمائش سبب پاڻيءَ جو ڪجھه حصو اُٻارجي ٿو</font> Evaporates هوا ۾ اُٻَ جِي صورتَ ۾ شامل ٿِي وڃي ٿو. برفَ</font> Ice ۽ ڳڱ</font> Snow سڌو سنئون اُٻَ ۾</font> Sublimate سگھي ٿِي. هوا جون مٿي ويندڙ اهڙي اُٻَ کي مٿي وايومنڊل</font> Atmosphere ۾ وٺِي وڃن ٿا. ان سان گڏ اهو پاڻي به مٿي وڃي ٿو، جيڪو اُٻڪبدلتڳاءُ </font> Evapotranspiration جي عمل ذريعي ٻوٽن مان</font> transpire ۽ مِٽيءَ مان اُٻارجي نڪري ٿو. اُٻَ هوا ۾ مٿي کڄي وڃي ٿِي، جتي جو ٿڌڙو گرمي پد اُٻَ کي ٺالي </font> Condense ڪڪر ڪري ڇڏي ٿو. هوا جا وهڪرا ڪڪرن کي سڄي ارض</font> Globe ۾ گھُمائين ٿا. ڪڪرن جا ذرڙات پاڻَ ۾ ٽڪرائجي گڏجن ٿا، ايئن وڏا ٿين ٿا ۽ وسڪارَ </font> Precipitation جِي صورتَ ۾ آسمانَ تان ڪِرَن ٿا. ڪجھه وسڪارَ ڳڱ جِي صورتَ ۾ هيٺ ڪِرندي آهي، جيڪا برفِي بَرَن ۽ برفاني جبلن يعني برفالن </font> Ice Caps and Glaciers جِي صورتَ ۾ گڏ ٿيندي آهي، جيڪي ڄميل پاڻيءَ جي انَ ذخيري کي هزارن سالن تائين سانڍي سگھن ٿا. بهار جِي مُندَ اچڻَ بعد نسبتاً گرم آبهوا ۾ اهي برفاني ذخيرا رجڻ ۽ ڳرڻ لڳندا آهن ۽ اهو ڳريل آب ڳڱڻياٺ </font> Snowmelt جِي صورتَ ۾ زمين تي وهڻ لڳندو آهي. وسڪارَ جو اڪثر حصو واپس سمنڊَ ۾ هليو ويندو آهي، جڏهن تہ باقي حصو خُشڪِيءَ تي ڪِرندو آهي ۽ ثقلي ڪشش سبب زمين تي (سطحي يا مٿاڇراتي) نئين آب</font> Surface runoff جِي صورتَ ۾ وهندو آهي. ان رن آف جو هڪڙو حصو دريائن ۾ داخل ٿي ويندو آهي، جنهن جو وهڪرو</font> Streamflow پاڻيءَ کي سمنڊَ طرف وٺي ويندو آهي. نئين جو پاڻي ۽ جر (زير زمين پاڻي) جو سيمو ملي ڍنڍُن اندر تازي پاڻيءَ</font> Freshwater جي صورتَ ۾ گڏ ٿي ٿو. مگر سڄو جو سڄو نئين آب دريائن ۾ نہ ٿو وڃي. ان جو وڏو ڀاڱو زمين چُهِي وڃي ٿِي، جنهن کي دَرڇاڻَڪاري</Font> Infiltration چئجي ٿو. ڪجھہ پاڻي درڇاڻجِي اونهائيءَ ۾ هليو ويندو آهي جتي اهو جرگاهن</font> Aquifers (پاڻيءَ سان تَر ٿيل زير زمين سطح) کي ڀري ٿو، جيڪي تازي پاڻيءَ کي تمام وڏي مقدار ۾ ۽ تمام ڊگھي عرصي لاءِ سانڍي سگھن ٿا. ڪجھہ جَر (زير زمين پاڻي) مٿاڇري کي ويجھو رهي ٿو، جيڪو سيمو ڪري واپس مٿاڇري تي موجود آبگاهن (۽ سمنڊ) ۾ هليو وڃي ٿو، جنهن عمل کي جر اخراج</font> Ground-Water Discharge چئجي ٿو؛ ۽ ڪجھہ جر وري چشمي جِي شڪل ۾ خُشڪِيءَ تي تازي پاڻيءَ جي ڦُوهارو ٿِي نڪري ايندو آهي. بهر حال، وقت ساڻ سمورو پاڻي هلندو هلندو ڪنهن نه ڪنهن ريت سمنڊَ ۾ داخل ٿِي وڃي ٿو، جتي آبي چڪر پُورو ٿي ٿو......... اڙي – منهنجو مطلب تہ شروع ٿي ٿو. |
||
ورجاءُ بمطابق 17:04, 9 جُونِ 2016ع
آبي چڪر ڇا آهي؟
آبي چڪر اسان کي ڌرتيءَ تي، ۾ ۽ مٿان پاڻيءَ جو وجود ۽ چُرپُر سمجھائي ٿو. ڌرتيءَ جو پاڻي هميشه چرپر ۾ رهي ٿو ۽ هر وقت پنهنجي صورت مَٽائيندو رهي ٿو؛ پٽڙي کان برفَ ، ٻاڦَ، ۽ پوءِ واپس پٽڙو. آبي چڪر اربن سالن کان هلندو اچي ۽ ڌرتيءَ تي سموري حيات ۽ جيوت جو جاري ساري رهڻ ان تي ئي دارومدار رکي ٿو. پاڻيءَ کان سواءِ ڌرتي رهڻ لائق نه هجي هئا.
پيش ڪجي ٿو آبي چڪر جو مختصر تعارف. هن جز ليک (پيراگراف) ۾ ڏنل ڳَنڍڻا Links اوهان کي واسطيدار موضوع تي تفصيلي ڄاڻَ رکندڙ صفحي ڏانهن وٺي وڃن ٿا. جيتوڻيڪ هر موضوع جو نسبتاً مختصر تعارف هن ئي صفحي تي اڃا هيٺ ڏنل آهي.
آبي چڪر کي ڪو به شروعاتي يا آغازي نُڪتو نه آهي. پر پاڻَ ساگرن Oceans کان شروع ڪنداسين، ڇاڪاڻ تہ ڌرتيءَ جي پاڻيءَ جو گھڻي کان گھڻو مقدار اتي ئي سمايل آهي. آبي چڪر جو محرڪ سِجُ آهي، جيڪو سمنڊَ جي پاڻيءَ کي گرمائي ٿو. گرمائش سبب پاڻيءَ جو ڪجھه حصو اُٻارجي ٿو Evaporates هوا ۾ اُٻَ جِي صورتَ ۾ شامل ٿِي وڃي ٿو. برفَ Ice ۽ ڳڱ Snow سڌو سنئون اُٻَ ۾ Sublimate سگھي ٿِي. هوا جون مٿي ويندڙ اهڙي اُٻَ کي مٿي وايومنڊل Atmosphere ۾ وٺِي وڃن ٿا. ان سان گڏ اهو پاڻي به مٿي وڃي ٿو، جيڪو اُٻڪبدلتڳاءُ Evapotranspiration جي عمل ذريعي ٻوٽن مان transpire ۽ مِٽيءَ مان اُٻارجي نڪري ٿو. اُٻَ هوا ۾ مٿي کڄي وڃي ٿِي، جتي جو ٿڌڙو گرمي پد اُٻَ کي ٺالي Condense ڪڪر ڪري ڇڏي ٿو. هوا جا وهڪرا ڪڪرن کي سڄي ارض Globe ۾ گھُمائين ٿا. ڪڪرن جا ذرڙات پاڻَ ۾ ٽڪرائجي گڏجن ٿا، ايئن وڏا ٿين ٿا ۽ وسڪارَ Precipitation جِي صورتَ ۾ آسمانَ تان ڪِرَن ٿا. ڪجھه وسڪارَ ڳڱ جِي صورتَ ۾ هيٺ ڪِرندي آهي، جيڪا برفِي بَرَن ۽ برفاني جبلن يعني برفالن Ice Caps and Glaciers جِي صورتَ ۾ گڏ ٿيندي آهي، جيڪي ڄميل پاڻيءَ جي انَ ذخيري کي هزارن سالن تائين سانڍي سگھن ٿا. بهار جِي مُندَ اچڻَ بعد نسبتاً گرم آبهوا ۾ اهي برفاني ذخيرا رجڻ ۽ ڳرڻ لڳندا آهن ۽ اهو ڳريل آب ڳڱڻياٺ Snowmelt جِي صورتَ ۾ زمين تي وهڻ لڳندو آهي. وسڪارَ جو اڪثر حصو واپس سمنڊَ ۾ هليو ويندو آهي، جڏهن تہ باقي حصو خُشڪِيءَ تي ڪِرندو آهي ۽ ثقلي ڪشش سبب زمين تي (سطحي يا مٿاڇراتي) نئين آب Surface runoff جِي صورتَ ۾ وهندو آهي. ان رن آف جو هڪڙو حصو دريائن ۾ داخل ٿي ويندو آهي، جنهن جو وهڪرو Streamflow پاڻيءَ کي سمنڊَ طرف وٺي ويندو آهي. نئين جو پاڻي ۽ جر (زير زمين پاڻي) جو سيمو ملي ڍنڍُن اندر تازي پاڻيءَ Freshwater جي صورتَ ۾ گڏ ٿي ٿو. مگر سڄو جو سڄو نئين آب دريائن ۾ نہ ٿو وڃي. ان جو وڏو ڀاڱو زمين چُهِي وڃي ٿِي، جنهن کي دَرڇاڻَڪاري Infiltration چئجي ٿو. ڪجھہ پاڻي درڇاڻجِي اونهائيءَ ۾ هليو ويندو آهي جتي اهو جرگاهن Aquifers (پاڻيءَ سان تَر ٿيل زير زمين سطح) کي ڀري ٿو، جيڪي تازي پاڻيءَ کي تمام وڏي مقدار ۾ ۽ تمام ڊگھي عرصي لاءِ سانڍي سگھن ٿا. ڪجھہ جَر (زير زمين پاڻي) مٿاڇري کي ويجھو رهي ٿو، جيڪو سيمو ڪري واپس مٿاڇري تي موجود آبگاهن (۽ سمنڊ) ۾ هليو وڃي ٿو، جنهن عمل کي جر اخراج Ground-Water Discharge چئجي ٿو؛ ۽ ڪجھہ جر وري چشمي جِي شڪل ۾ خُشڪِيءَ تي تازي پاڻيءَ جي ڦُوهارو ٿِي نڪري ايندو آهي. بهر حال، وقت ساڻ سمورو پاڻي هلندو هلندو ڪنهن نه ڪنهن ريت سمنڊَ ۾ داخل ٿِي وڃي ٿو، جتي آبي چڪر پُورو ٿي ٿو......... اڙي – منهنجو مطلب تہ شروع ٿي ٿو.
خارجِي ڳنڍڻا
يُو ايس ڀُون ڀياسِي سَروي - آبي چڪر
ھي مضمون ڪچو مضمون آھي. توھان وڪيپيڊيا جي مدد ڪري سگھو ٿا ان کي سنواري. |