آخرت

آخرت عربي ٻولي جو لفظ آهي، جنهن جي لغوي معنيٰ آهي پڄاڻي، پڇاڙي، عقبيٰ، ايندڙ جهان يا قيامت. اصطلاحي زبان ۾ ”حيات، بعدالموت“ يعني هن حياتيءَ کان پوءِ موت بعد ملندڙ زندگيءَ کي ”آخرت“ چئبو آهي. اڳين دنيا، ٻي دنيا ۽ موت کان پوءِ واري حياتي ئي ”آخرت“ آهي. آخرت تي ايمان آڻڻ، اسلام جي اصولن مان اهم اصول آهي. خدا پاڪ قرآن مجيد ۾ واضح طور فرمايو آهي ته ”جيڪو شخص آخرت جي ڏينهن تي ايمان نه ٿو آڻي، اهو منڪر آهي.“ خدا جي نيڪ ٻانهن لاءِ آخرت واري حياتي، بقادار حياتي آهي. آخرت مسلمانن جي عملن جو بدلو آهي.“ آخرت جي عقيدي کي دنيا جا ٻيا مذهب به مڃن ٿا. قديم بابل ۽ آشوريه جا رهاڪو به ”حيات بعدالموت“ ۾ يقين رکندي، چڱن ۽ برن ڪمن (عملن) جي فرق کي سمجھن ٿا. اهڙيءَ طرح قديم مصري، آفريقي ۽ آمريڪي وغيره به ”آخرت“ جي عقيدي کي دل و جان سان تسليم ڪن ٿا. خود هندو به هن عقيدي ۾ پاڻ کي پابند سمجھن ٿا.

تاريخ

ڪيترن ئي ماڻهن جو اهو عقيدو آهي تہ موت کان پوءِ انسان جي زندگي جاري رھندي.ڪافي مذھبن ۽ فلسفن ان تصور کي فروغ ڏيڻ لاءِ ان جو معقول سبب ۽ ان زندگيءَ جو خاڪو ڏيڻ جي ڪوشش ڪئي آهي. ڪن اھو خيال ڏنو آھي تہ ان زندگيءَ م وقت نہ ھوندو ۽ ڪن جي خيال مطابق وقت ھوندو پر اھو دائمي ھوندو. ھڪ تصور ٻيھر جنم جو آھي جنھن ۾ زندگي جو دائري جي گولائي وانگر ھلندي بار بار ورجاءُ ٿئي ٿو.قديم مصر ۾ اھو عقيدو ھيو تہ بادشاھ مرڻ کان پوءِ آسمان ۾ تارا ٿي ديوتائن جي صحبت ۾ داخل ٿين ٿا.بعد ۾ عوام سان واعدو ڪيو ويو تہ فرعون ۽ ان جي خاندان کان ٻاهر بہ دائمي زندگي ڏني ويندي. ڪجھ مصري رڪارڊ مئل ماڻهو جو ڳجھي دنيا(انگريزي: underworld) ۾ سفر جو پڻ ذڪر ڪري ٿو جنھن ۾ اھو نعمتن واري جاء تي پھچندو ھو جيڪا يا تہ زمين جي اندر ھئي يا آسمان تي. ان خيال جي ابتڙ ساڳي دؤر ۾ مشرق قريب(انگريزي: Near East)(يعني: سميري ، اشوري، بابلي، ڪنعاني ۽ اسرائيلي) جي ماڻھن جو عقيدو ھيو تہ مئل انسان جي ڳجھي دنيا ۾ زندگي جاري رھي ٿي جيڪا سندس پھرين زندگي جو ھڪ انداھو عڪس ھوندي آھي.عبرانين جي مذھبي ڪتابن ۾ مئل جو ذڪر ھڪ پاڇي وانگر ٿيل آهي جيڪو زمين ھيٺان شيئول نالي ھڪ اونداهي ۽ ڌوڙ واري کڏ ۾ لھي وڃي ٿو. قيامت يا موت کان پوءِ زندھ ٿيڻ جو چٽو ذڪر ازيئا(انگريزي: Isaiah) 26:29 ۽ ڊينئل 12:2،اڪئيزيئاسٽيز(انگريزي: Ecclesiastes)3:19–21 نيڪ ماڻهن جي آسمان ڏانهن وڃڻ جو ذڪر ڪري ٿو. فارس جا زرتشتي ڪتاب ھڪ پل جو ذڪر ڪن ٿا جيڪا دوزخ مٿان گذري جنت ۾ پھچائيندي آھي جنھن تان نيڪ ماڻھو ڪاميابي سان گذري ويندو ۽ گنھگار ھيٺ دوزخ ۾ ڪري پوندو جتي ظلمت ۽ تڪليفن واري دائمي زندگي گذاريندو. انھن جي عقيدي مطابق نيڪ ماڻھو ٽي آسماني منزلون طئي ڪري جنت (باغ) ۾ پھچندو جتي نعمتن سان ڀرپور ۽ ڏکن کان پاڪ زندگي گذاريندو.ھندوازم بار بار جنم وٺڻ جي اڻ کٽ ڦيري جي ڳالھ ڪري ٿو . انھن جو عقيدو آهي تہ زندگي جي ان ڦيري ۾ ڪرما يعني اخلاقي سبب ۽ نتيجي جو قانون ان جي مستقبل جي وجود جو تعين ڪندو آھي. انھن جي خيال مطابق يوگا تي عمل ڪندي سچو علم حاصل ٿئي ٿو جنھن مطابق ھي مادي دنيا ۽ موت صرف نظر جو ڌوڪو آھن جن ذريعي انسان

 Hinduism  believes  in  an  endless  cycle  of  death and  rebirth  (called  samsara).  Karma,  the  law  of moral  cause  and  effect,  determines  the  future  existence  of  the  person.  Through  the  practice  of  yoga, one  can  acquire  true  knowledge  that  the  physical world,  including  death,  is  an  illusion  and  thereby obtain  Samadhi,  the  highest  level  of  spiritual  perfection.  The  union  of  Atman  (the  essential  self) with  Brahman  (that  which  is  truly  real)  will  result in  liberation  (moksa)  from  samsara.  Between  death and  rebirth,  people  are  rewarded  in  heaven  or  punished  in  hell  based  on  the  nature  of  their  deeds. In  contrast  to  Hinduism,  Buddhism  insists  that death  is  an  unavoidable  fact  of  human  existence that  must  be  accepted.  To  overcome  the  desire  for  exemption  from  death,  one  should  follow  the Eightfold  Path  in  order  to  achieve  anatman  (or Anatta),  a  state  of  nirvana  or  “non-self.”  Karma determines  in  which  of  six  realms  a  person  is reborn.  Some  Buddhists,  however,  reject  the  idea  of reincarnation.  Buddha’s  contemporary,  Confucius, accepted  the  reality  of  death  also  but  was  agnostic regarding  life  after  death.  However,  many Confucianists  today  believe  in  the  reincarnation  of the  soul. Early  Greek  thought  reflects  the  concept  of  a shadowy  underworld  called  Hades,  but  increasingly  it  was  supplanted  by  the  concept  of  astral immortality.  Orphism  and  Pythagoreanism  promoted  an  explicit  concept  of  the  immortality  of  the  soul,  and  Plato  (and  later,  Cicero)  developed extensive  arguments  to  defend  this  view.  In  contrast,  Epicureans  believed  that  the  person  ceases  to exist  at  death,  Aristotle  was  skeptical  of  individual immortality,  and  Stoics  disagreed  among  themselves.  The  mystery  religions  offered  attainment  of astral  immortality  to  all  who  would  submit  to  their secret  rites  of  initiation.  Greeks  and  Romans  generally  abhorred  the  idea  that  the  body  would  have any  role  in  the  afterlife.  The  Romans  believed  in the  apotheosis  (exaltation  to  divinity  after  death) of  certain  emperors  such  as  Julius  Caesar,  Augustus, and  Claudius. Second  Temple  Judaism,  influenced  by  Persian and  Greek  thought,  developed  various  conceptions of

اسلام ۾ آخرت جو عقيدو

تفھيم القرآن ۾ مولانا ابوالاعلي مودودي مطابق آخرت ھڪ جامع لفظ آهي ان ۾ کوڙ عقيدا شامل آھن: انسان خدا آڏو جوابده آھي؛ دنيا ابدي ناھي ۽ ان جي خاتمي جي خبر خدا کي آهي؛ دنيا جي خاتمي کان پوءِ خدا ھڪ نئين دنيا ٺاھيندو جنھن ۾ خدا ھن دنيا جي ابتدا کان خاتمي تائين وارا سڀ انسان ٻيھر زندہ ڪندو ۽ کين جمع ڪري حساب ڪتاب وٺندو؛ نيڪ ماڻھن کي جنت موڪليندو ۽ بد قرار ڏنل دوزخ ۾ وڌا ويندا؛ ڪاميابي ۽ ناڪامي جو اصلي معيار ھن دنيا جي ڪاميابي نہ پر آخرت جي ڪاميابي آھي . انھن سمورن عقيدن تي يقين کي آخرت تي ايمان چئبو آهي.