مواد ڏانھن هلو

ڪوليسٽرول

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
Space-filling model of the Cholesterol molecule

ڪوليسٽرول (Cholesterol) سڀني اعليٰ جانورن جو پرنسپل اسٽيرول آهي، جيڪو جسم جي بافتن ۾ ورهايل آهي، خاص ڪري دماغ ۽ ريڙهه جي ڪنڊ (Spinal Cord) ۾ ۽ جانورن جي چرٻي ۽ تيل (Oils) ۾ وڏي مقدار ۾ موجود هوندو آهي.[1]

ڪوليسٽرول سڀني جانورن جي جيو گھرڙن جي ذريعي بايو سنٿيسز ٿئي ٿو ۽ جانورن جي جيو گھرڙن جي جھلين جو هڪ لازمي ساختي جزو آهي. ريڙهه جي هڏي واري جانورن ۾، ڪليجي جا جيو گھرڙا (hepatic Cells) عام طور تي وڏي مقدار ۾ ڪوليسٽرول پيدا ڪندا آهن. دماغ ۾، آسٽروسائٽ (astrocytes) ڪوليسٽرول پيدا ڪرڻ ٿا ۽ ان کي نيورون ڏانهن منتقل ڪرڻ ٿا.[2] اهو پروڪاريوٽس (بئڪٽيريا ۽ آرڪيئا) ۾ نه هوندو آهي، جيتوڻيڪ اتي ڪجهه استثنا به آهن، جهڙوڪ مائيڪوپلازما (Mycoplasma)، جنهن کي افزائش لاء ڪوليسٽرول جي ضرورت هوندي آهي.[3] ڪوليسٽرول اسٽيرائڊ هارمونز، بائل ايسڊ (صفري جي تيزاب)[4] ۽ وٽامن ڊي جي بايوسنٿيسس جي اڳڀرائي طور ڪم ڪري ٿو.

رت ۾ ڪوليسٽرول جي اعلي سطح، خاص طور تي جڏهن گهٽ-ڪثافت لپوپروٽين (LDL، جيڪو اڪثر ڪري "خراب ڪوليسٽرول" جي طور تي حوالو ڏنو ويو آهي)، دل جي بيماري جو خطرو وڌائي سگھي ٿو.[5]

فرانڪوئس پولئتيئر ڊي لا سئلي (François Poulletier de la Salle) پهريون ڀيرو سال 1769ع ۾ مثاني جي پٿرين ۾ ڪوليسٽرول کي نهري شڪل ۾ سڃاڻي ورتو. سال 1815ع ۾ ڪيميادان، مائيڪل يوگين شيورول ان مرڪب جو نالو ”ڪوليسٽرين“ رکيو.[6] [7]

حوالا

[سنواريو]
  1. "Cholesterol". MedlinePlus, National Library of Medicine, US National Institutes of Health. حاصل ڪيل 23 August 2023. 
  2. Wang, Hao; Kulas, Joshua A.; Wang, Chao; Holtzman, David M.; Ferris, Heather A.; Hansen, Scott B. (17 August 2021). "Regulation of beta-amyloid production in neurons by astrocyte-derived cholesterol". Proceedings of the National Academy of Sciences 118 (33). doi:10.1073/pnas.2102191118. PMID 34385305. Bibcode2021PNAS..11802191W. 
  3. "Cholesterol requirement of mycoplasmas". Journal of Bacteriology 102 (2): 306–110. May 1970. doi:10.1128/JB.102.2.306-310.1970. PMID 4911537. 
  4. "Steroidogenic enzymes: structure, function, and role in regulation of steroid hormone biosynthesis". The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology 43 (8): 779–804. December 1992. doi:10.1016/0960-0760(92)90307-5. PMID 22217824. https://zenodo.org/record/890723. 
  5. "Lipoprotein management in patients with cardiometabolic risk: consensus statement from the American Diabetes Association and the American College of Cardiology Foundation". Diabetes Care 31 (4): 811–822. April 2008. doi:10.2337/dc08-9018. PMID 18375431. 
  6. "Recherches chimiques sur les corps gras, et particulièrement sur leurs combinaisons avec les alcalis. Sixième mémoire. Examen des graisses d'homme, de mouton, de boeuf, de jaguar et d'oie" (French ۾). Annales de Chimie et de Physique 2: 339–372 [346]. 1816. https://books.google.com/books?id=DHCz1nhhYL8C&pg=PA346. "Je nommerai cholesterine, de χολη, bile, et στερεος, solide, la substance cristallisée des calculs biliares humains, ...". 
  7. "Discovery of the lipoproteins, their role in fat transport and their significance as risk factors". The Journal of Nutrition 128 (2 Suppl): 439S–443S. February 1998. doi:10.1093/jn/128.2.439S. PMID 9478044.