پلاٽينيم

پلاٽينيم
پلاٽينيم
نشان	Pt
ايٽمي انگ (Z)	78
ايٽمي وزن (A)	195.84
گروپ	10 VIA منتقلي ڌات (Transition Element)
سيريز	6
بلاڪ	d-block
اليڪٽران جي ترتيب	6s1، 5d9، 4f14، Xe
اليڪٽران في شيل	2,8,18,32,17,1
معياري دٻا ۽ گرميء پد تي حالت	ٺوس (solid)
ايٽمي ريڊيس	139 پيڪو ميٽر
آڪسائيڊيشن نمبر	+2 (عام طور)، +4،−3،−2،−1، ; 0،+1،+3،+5،+6
گھاٽائي (20°C تي)	21.452 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (20°C)
Named after	?
ايٽمي ريڊيس	140 پيڪو ميٽر
Government
• اُبلڻ جو نقطو	4098°K (3825°C)
• پگھلڻ جو نقطو	2041.4 ڪيلون (1768.35°C)
• پگھرائڻ جي حرارت (في مول)	22.17 ڪلو جول
• مولر گرمي جي گنجائش	25.86 جول في مول-ڪيلون
• آئيونائزيشن انرجي	پهريون: 870 ڪلو جول في مول; ٻيون: 1791 ڪلو جول في مول; ٽيون: ڪلو جول في مول

پلاٽينيم (Platinum) هڪ ڪيميائي تت آهي جن جو نشان "Pt" ۽ ايٽمي نمبر "78" آهي. اها هڪ گھاٽائي واري، لچڪدار، نرم، انتهائي گهٽ ردعمل واري، چانديءَ جهڙي اڇي، قيمتي منتقلي ڌات آهي. ان جو نالو اسپيني لفظ پلاٽينا مان نڪتل آهي، جيڪو پلاٽا (معني: چاندي) جي تصغير (diminutive form) آهي.^[1]^[2]

اها عنصرن جي پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي ۽ عنصرن جي دوري جدول ۾، اها گروپ 10 ۾ آهي. ان جا ڇهه آئسوٽوپس قدرتي طور تي موجود آهن. اها ڌرتيء جي مٿان واري پرت، ڪرسٽ، ۾ موجود ناياب عنصرن مان هڪ آهي، جن جي سراسري گهڻائي تقريبن هڪ ڪلوگرام ۾ 5 مائڪرو گرام (0.000005 گرام) تائين هوندي آهي. اهو نڪل ۽ ٽامي جي ڪجهه ڪچڌاتن (ores) ۾ ملي ٿو ۽ گڏوگڏ اها کاڻن، گهڻو ڪري ڏکڻ آفريڪا جي کاڻن کان ڪڏهيو ويندو آهي، جن حصو دنيا جي ڪل پيداوار جي 80 سيڪڙي کان وڌيڪ آهي. زمين جي ڪرسٽ ۾ ان جي گهٽتائي جي ڪري، ساليانو صرف ڪجهه سو ٽن ائي حاصل ڪيو ويندو آهي ۽ ان جي اهم استعمال جي ڪري، اها هڪ تمام مهانگي ۽ اهم قيمتي ڌاتن ۾ شمار ڪيو ويندو آهي.^[3]

A native platinum nugget, Kondyor mine, Khabarovsk Krai

پلاٽينم تمام گهٽ ردعمل واري ڌاتن مان هڪ آهي. ان ۾ اها تيز گرميء پد تي به سنکنرن لاء قابل ذڪر مزاحمت هوندي آهي ۽ هن ڪري ان کي هڪ "نوبل ڌات) سمجهيو ويندو آهي ۽ نتيجي طور اها ڌات، مرڪبن جي شڪل جي بجاء خالص عنصري حالت ۾ ملي ٿي. جيئن ته اهو قدرتي طور تي مختلف دريائن جي جلو واري ريتي ۾ ٿئي ٿو، اهو پهريون ڀيرو، آمريڪا جي دريافت کان اڳ، ڏکڻ آمريڪا جي مقامي ماڻهن پاران آرٽيفيڪٽ ٺاهڻ لاءِ استعمال ڪيو ويندو هو. ان جو حوالو 16هين صدي جي شروعات ۾ يورپي لکڻين ۾ ڏنو ويو، پر سائنسدانن طرفان ان جي جاچ شروع نه ڪئي وئي، جيستائين اينٽونيو ڊي اولوا سال 1748ع ۾، آمريڪا جي اصلوڪن پاران هن نئين ڌات جي استعمال تي هڪ رپورٽ شايع نه ڪيو.

پلاٽينم کي بطور ڪيٽالسٽ، ليبارٽري جي سامان، اليڪٽروڊ، ڪنيڪٽر، پلاٽينم مزاحمت واري ٿرماميٽر، ڏند سازي جي آلات ۽ زيورن ۾ استعمال ڪيو ويندو آهي. پلاٽينم کي شيشي جي صنعت ۾ پگھريل شيشي کي هٿي وٺرائڻ لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي.^[4] ڳري ڌاتو جي طور تي، ان جا لوڻ صحت جي مسئلن جا سبب بڻجندا آهن، پر ان جي سنکنرن جي مزاحمت جي ڪري، ڌاتو پلاٽينم کي خراب اثرات سان نه ڳنڍيو ويو آهي.^[5] پلاٽينم تي مشتمل مرڪبن، جهڙوڪ سسپلٽين، آڪساليپلٽين ۽ ڪاربوپلٽين، ڪينسر جي ڪجهه قسمن جي خلاف ڪيموٿراپي ۾ استعمال ڪيا ويندا آهن.^[6]

نالو

خاصيتون: مرڪب: تاريخ: پيداوار: درخواستون: صحت جا مسئلا: پڻ ڏسو: ٻاهرين لنڪس:

حوالا

↑ "platinum (Pt)". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Inc. وقت 5 April 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 24 April 2012.
↑ Harper, Douglas. "platinum". Online Etymology Dictionary.
↑ Hobson, Peter. "Currency shocks knock platinum to 10-year lows" (en ۾). Reuters. https://uk.reuters.com/article/uk-platinum-price/currency-shocks-knock-platinum-to-10-year-lows-idUKKBN1L219X.
↑ Preston, Eric (1960). "Platinum in the Glass Industry". Platinum Metals Review 4: 2–9. doi:10.1595/003214060X4129. http://www.technology.matthey.com/article/4/1/2-9/.
↑ "Chapter 6.11 Platinum" (PDF), Air Quality Guidelines, WHO Regional Office for Europe, Copenhagen, Denmark, وقت 18 October 2012 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ Wheate, N. J.; Walker, S.; Craig, G. E.; Oun, R. (2010). "The status of platinum anticancer drugs in the clinic and in clinical trials". Dalton Transactions 39 (35): 8113–27. doi:10.1039/C0DT00292E. PMID 20593091. https://ses.library.usyd.edu.au/bitstream/2123/9269/2/41%20Dalton%20perspective.pdf.

[1] "platinum (Pt)". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Inc. وقت 5 April 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 24 April 2012.

[2] Harper, Douglas. "platinum". Online Etymology Dictionary.

[3] Hobson, Peter. "Currency shocks knock platinum to 10-year lows" (en ۾). Reuters. https://uk.reuters.com/article/uk-platinum-price/currency-shocks-knock-platinum-to-10-year-lows-idUKKBN1L219X.

[4] Preston, Eric (1960). "Platinum in the Glass Industry". Platinum Metals Review 4: 2–9. doi:10.1595/003214060X4129. http://www.technology.matthey.com/article/4/1/2-9/.

[5] "Chapter 6.11 Platinum" (PDF), Air Quality Guidelines, WHO Regional Office for Europe, Copenhagen, Denmark, وقت 18 October 2012 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[6] Wheate, N. J.; Walker, S.; Craig, G. E.; Oun, R. (2010). "The status of platinum anticancer drugs in the clinic and in clinical trials". Dalton Transactions 39 (35): 8113–27. doi:10.1039/C0DT00292E. PMID 20593091. https://ses.library.usyd.edu.au/bitstream/2123/9269/2/41%20Dalton%20perspective.pdf.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]