مواد ڏانھن هلو

پارو

ڳنڍڻن کي سنواريو
هي هڪ بهترين مضمون آهي. وڌيڪ تفصيل لاءِ ٺِڙڪ (ڪلڪ) ڪيو.
کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
سلجھائپ صفحن جي لاءِ معاونت نظر ھيٺ مضمون the chemical element تي آهي. ٻين استعمالن جي لاءِ پارو (سلجھائپ) ڏسو.

پارو
نشان Hg
ايٽمي انگ (Z) 80
ايٽمي وزن (A) 200.592
گروپ 12 (IIA)
سيريز 6
بلاڪ d-block
اليڪٽران جي ترتيب 6s2، 5d10، 4f14 Xe
اليڪٽران في شيل 2,8,18,32,18,2
معياري دٻا ۽ گرميء پد تي حالت مايع (Liquid)
ايٽمي ريڊيس 151 پيڪو ميٽر
آڪسائيڊيشن نمبر +1 (عام طور)، +2، −2
گھاٽائي 13.546 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (عام گرميء پد تي)
Named after ?
ايٽمي ريڊيس 140 پيڪو ميٽر
Government
 • اُبلڻ جو نقطو 1728 ڪيلون (C°1455)
 • پگھلڻ جو نقطو 234.3210 ڪيلون ​(−38.8290 °C)
 • پگھرائڻ لاء گرمي (في مول) 2.29 ڪلو جول
 • مولر گرمي جي گنجائش 27.983 جول في مول-ڪيلون
 • آئيونائزيشن انرجي پهريون: 1007.1 ڪلو جول في مول
ٻيون: 1810 ڪلو جول في مول
ٽيون: 3300 ڪلو جول في مول

پارو (Mercury؛ سائنسي نالو: Hydrargrum) هڪ ڪيميائي تت آهي. هن جو نشان "Hg" ۽ ايٽمي نمبر "80" آهي. ان کي عام طور تي "مايع چاندي" (quick silver) جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو. اهو هڪ ڳرو، سلور ڪلر جو، ڊي-بلاڪ جو تت آهي. پارو واحد ڌاتي تت آهي جيڪو معياري گرميء پد ۽ دٻاءُ تي مائع حالت ۾ ھوندو آھي، ٻيو واحد تت جيڪو انهن حالتن ۾ مائع ھوندو آهي، اهو برومين (Bromine) آهي. جيتوڻيڪ سيزيم، گيليم ۽ روبيڊيم جهڙيون ڌاتو ڪمري جي حرارت کان ٿورو مٿي پگهري وڃن ٿيون.

پارو سڄي دنيا ۾ گهڻو ڪري سينابار (cinnabar)، مرڪيورڪ سلفائيڊ، جي طور تي ملي ٿو. ڳاڙهي رنگ جو ورميلين قدرتي سينابار يا مصنوعي مرڪيورڪ سلفائيڊ کي پيسڻ سان حاصل ڪيو ويندو آهي. پارو ۽ پاري وارا نامياتي مرڪب انسانن ۽ ٻين جانورن جي اعصابي نظام، مدافعتي نظام ۽ ڀکين (گردن) لاءِ زهر آهن. پاري جو زهر جو اثر، پاڻي ۾ حل ٿيندڙ پاري جي شڪلن (جهڙوڪ مرڪيورڪ ڪلورائڊ يا ميٿائل مرڪري) جي سڌي طرح يا بايو ميگنيفڪيشن جي ميڪانيزم ذريعي، ٿي سگهي ٿو.

پارو ٿرماميٽر، بيروميٽر، مينوميٽر، اسفيگمومانوميٽر، فلوٽ والوز، پاري جي سوئچز، پاري جي ريلي (relay)، فلوريسينٽ ليمپ ۽ ٻين ڊوائيسز ۾ استعمال ٿيندو آهي، جيتوڻيڪ هن تت جي زهريلي هجڻ بابت خدشن جي ڪري پاري تي مشتمل اهڙن اوزارن کي مرحليوار ختم ڪيو ويو آهي.[1] اهو سائنسي تحقيق جي ايپليڪيشنن ۾ ۽ ڪجهه هنڌن تي ڏندن جي بحالي لاءِ املگم ۾ استعمال ۾ ٿئي ٿو. فلوريسينٽ ليمپ ۾ پاري جي وانپ مان گذرندڙ بجلي مختصر لهر واري الٽراوائلٽ روشني پيدا ڪري ٿي، جيڪا پوءِ ٽيوب ۾ فاسفور کي فلوروسينس ڪرڻ جو سبب بڻجندي آهي، جنهن سان نظر ايندڙ روشني پيدا ٿيندي آهي.

خاصيتون

[سنواريو]

طبيعي خاصيتون

[سنواريو]
An old[2] pound coin (density ~7.6 g/cm3) floats on mercury due to the buoyancy force upon it and appears to float higher because of the strong surface tension of the mercury.

Mercury is a heavy, silvery-white metal that is liquid at room temperature. Compared to other metals, it is a poor conductor of heat, but a fair conductor of electricity.[3]

It has a melting point of −38.83 °C[lower-alpha 1] and a boiling point of 356.73 °C,[lower-alpha 2][4][5][6] both the lowest of any stable metal, although preliminary experiments on copernicium and flerovium have indicated that they have even lower boiling points.[7] This effect is due to lanthanide contraction and relativistic contraction reducing the orbit radius of the outermost electrons, and thus weakening the metallic bonding in mercury.[4] Upon freezing, the volume of mercury decreases by 3.59% and its density changes from 13.69 g/cm3 when liquid to 14.184 g/cm3 when solid. The coefficient of volume expansion is 181.59 × 10−6 at 0 °C, 181.71 × 10−6 at 20 °C and 182.50 × 10−6 at 100 °C (per °C). Solid mercury is malleable and ductile, and can be cut with a knife.[8]

Table of thermal and physical properties of liquid mercury:[9][10]

Temperature (°C) Density (kg/m3) Specific heat (kJ/(kg·K)) Kinematic viscosity (m2/s) Conductivity (W/(m·K)) Thermal diffusivity (m2/s) Prandtl Number Bulk modulus (K−1)
0 13628.22 0.1403 1.24 × 10−7 8.2 4.30 × 10−6 0.0288 0.000181
20 13579.04 0.1394 1.14 × 10−7 8.69 4.61 × 10−6 0.0249 0.000181
50 13505.84 0.1386 1.04 × 10−7 9.4 5.02 × 10−6 0.0207 0.000181
100 13384.58 0.1373 9.28 × 10−8 10.51 5.72 × 10−6 0.0162 0.000181
150 13264.28 0.1365 8.53 × 10−8 11.49 6.35 × 10−6 0.0134 0.000181
200 13144.94 0.157 8.02 × 10−8 12.34 6.91 × 10−6 0.0116 0.000181
250 13025.6 0.1357 7.65 × 10−8 13.07 7.41 × 10−6 0.0103 0.000183
315.5 12847 0.134 6.73 × 10−8 14.02 8.15 × 10−6 0.0083 0.000186

Chemical properties

[سنواريو]

Mercury does not react with most acids, such as dilute sulfuric acid, although oxidizing acids such as concentrated sulfuric acid and nitric acid or aqua regia dissolve it to give sulfate, nitrate, and chloride. Like silver, mercury reacts with atmospheric hydrogen sulfide. Mercury reacts with solid sulfur flakes, which are used in mercury spill kits to absorb mercury (spill kits also use activated carbon and powdered zinc).[11]

Amalgams

[سنواريو]
Mercury-discharge spectral calibration lamp

Mercury dissolves many metals such as gold and silver to form amalgams. Iron is an exception, and iron flasks have traditionally been used to transport the material.[12] Several other first row transition metals with the exception of manganese, copper and zinc are also resistant in forming amalgams. Other elements that do not readily form amalgams with mercury include platinum.[13][14] Sodium amalgam is a common reducing agent in organic synthesis, and is also used in high-pressure sodium lamps.

Mercury readily combines with aluminium to form a mercury-aluminium amalgam when the two pure metals come into contact.[حوالو گهربل] Since the amalgam destroys the aluminium oxide layer which protects metallic aluminium from oxidizing in-depth (as in iron rusting), even small amounts of mercury can seriously corrode aluminium. For this reason, mercury is not allowed aboard an aircraft under most circumstances because of the risk of it forming an amalgam with exposed aluminium parts in the aircraft.[15]

Mercury embrittlement is the most common type of liquid metal embrittlement, as mercury is a natural component of some hydrocarbon reservoirs and will come into contact with petroleum processing equipment under normal conditions.[16]

Isotopes

[سنواريو]
اصل مضمون جي لاءِ ڏسو Isotopes of mercury

There are seven stable isotopes of mercury, with سانچو:Chem being the most abundant (29.86%). The longest-lived radioisotopes are سانچو:Chem with a half-life of 444 years, and سانچو:Chem with a half-life of 46.612 days. Most of the remaining radioisotopes have half-lives that are less than a day. سانچو:Chem occurs naturally in tiny traces as an intermediate decay product of سانچو:Chem. سانچو:Chem and سانچو:Chem are the most often studied NMR-active nuclei, having spins of 1⁄2 and 3⁄2 respectively.[3]

نالو

[سنواريو]

حوالا

[سنواريو]
  1. ↑ "What is EPA doing about mercury air emissions?". United States Environmental Protection Agency (EPA). وقت 8 February 2007 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 1 May 2007.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  2. ↑ "New 12-sided pound coin to enter circulation in March". BBC News. 1 January 2017. https://www.bbc.co.uk/news/uk-38480180. 
  3. ↑ 3.0 3.1 Hammond, C. R. "The Elements" (PDF). وقت 26 June 2008 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل.  in سانچو:RubberBible86th
  4. ↑ 4.0 4.1 Norrby, L.J. (1991). "Why is mercury liquid? Or, why do relativistic effects not get into chemistry textbooks?". Journal of Chemical Education 68 (2): 110. doi:10.1021/ed068p110. Bibcode: 1991JChEd..68..110N. 
  5. ↑ Senese, F. "Why is mercury a liquid at STP?". General Chemistry Online at Frostburg State University. وقت 4 April 2007 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 1 May 2007.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  6. ↑ سانچو:RubberBible86th
  7. ↑ "Dynamic Periodic Table". www.ptable.com. وقت 20 November 2016 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 22 November 2016.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  8. ↑ Simons, E. N. (1968). Guide to Uncommon Metals. Frederick Muller. p. 111. 
  9. ↑ Holman, Jack P. (2002) (en ۾). Heat Transfer (9th ed.). New York, NY: cGraw-Hill Companies, Inc.. pp. 600–606. ISBN 978-0-07-240655-9. 
  10. ↑ Incropera, Frank P. (2007) (en ۾). Fundamentals of Heat and Mass Transfer (6th ed.). Hoboken, NJ: John Wiley and Sons, Inc.. pp. 941–950. ISBN 978-0-471-45728-2. https://books.google.com/books?id=_P9QAAAAMAAJ. 
  11. ↑ حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Greenwood
  12. ↑ Swackhamer, Barry. "Mercury Storage Vault". The Historic Marker Database. حاصل ڪيل 11 December 2023. 
  13. ↑ Gmelin, Leopold (1852). Hand book of chemistry. Cavendish Society. pp. 103 (Na), 110 (W), 122 (Zn), 128 (Fe), 247 (Au), 338 (Pt). https://books.google.com/books?id=1AI5AAAAMAAJ&pg=PA128. Retrieved 30 December 2012. 
  14. ↑ Soratur, S. H. (2002). Essentials of Dental Materials. Jaypee Brothers Publishers. p. 14. ISBN 978-81-7179-989-3. https://books.google.com/books?id=-U5ztAEACAAJ. 
  15. ↑ Vargel, C.; Jacques, M.; Schmidt, M. P. (2004). Corrosion of Aluminium. Elsevier. p. 158. ISBN 978-0-08-044495-6. https://books.google.com/books?id=NAABS5KrVDYC&pg=PA158. 
  16. ↑ Case, Raymundo; McIntyre, Dale R. Mercury Liquid Metal Embrittlement Of Alloys For Oil And Gas Production And Processing. 


حوالي جي چڪ: "lower-alpha" نالي جي حوالن جي لاءِ ٽيگ <ref> آهن، پر لاڳاپيل ٽيگ <references group="lower-alpha"/> نہ مليو

"https://sd.wikipedia.org/w/index.php?title=پارو&oldid=314013" تان ورتل