ٽن
نظر ھيٺ مضمون ڪيميائي تت تي آهي. ٻين استعمالن جي لاءِ ٽن (سلجھائپ) ڏسو.ٽن
Stannum
50Sn | ||
|---|---|---|
| Tin | ||
 | ||
| ||
| حالت (STP تي) | سالڊ | |
| ايٽمي انگ (Z) | 50 | |
| ايٽمي وزن (A) | 118.71 | |
| گروپ | 14 (ڪاربان گروپ) | |
| سيريز | 5 | |
| بلاڪ | p-block | |
| اليڪٽران جي ترتيب | [Kr] 4d10 5s2 5p2 | |
| اليڪٽران في شيل | 2, 8, 18, 18, 4 | |
| ايٽمي ريڊيس | 140 پيڪو ميٽر | |
| آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | پهرين:708.6 ٻئي:1411.8 ٽئي:2943.0 | |
| آڪسائيڊيشن نمبر | عام: 4+,2+,4-,2-,1+,1-,3+,3- | |
| گھاٽائي (20°C تي) | اڇو (β): 7.289 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر ڀورو (α): 5.770 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر مايع: 6.99 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (پگھرائڻ جي نقطي تي) | |
| وجود | شروع کان (primordial) | |
| اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | 1.96 (پالنگ اسڪيل) | |
| Government طبيعي خاصيتون | ||
| • اُبلڻ جو نقطو | (2875°K) (2602°C) | |
| • پگھلڻ جو نقطو | (505.08°K)(231.93°C) | |
| • پگھرائڻ لاء حرارت | 7.03 ڪلو جول في مول (اڇو β) | |
| • ٻاڦ جي حرارت | 296.1 ڪلو جول في مول (اڇو β) | |
| • مولر گرميء گنجائش | 27.112 جول في مول.ڪيلون (اڇو β) | |
قلعي يا ٽن (Tin) (Stannum) هڪ ڪيميائي تَتوَ (عنصر) آهي، جنھن جي نشاني "Sn" آهي ۽ ايٽمي نمبر 50 آهي. هڪ چانديءَ جي رنگ جو ڌاتو، ٽن ايتري نرم آهي جو ٿوري طاقت سان ڪٽي سگهجي ٿو[1] ۽ ٽن جي هڪ بار کي ٿوري ڪوشش سان هٿ سان موڙي سگهجي ٿو. جڏهن موڙيو ويندو آهي، ته ٽن ڪرسٽل ۾ ٻٽي ٿيڻ جي نتيجي ۾ "ٽن جي چيخ " کي ٻڌو وڃي ٿو.[2]
ٽين عنصرن جي دوراني جدول جي گروپ 14 ۾ هڪ پوسٽ ٽرانسيشن ڌاتو آهي. اهو خاص طور تي معدني ڪيسيٽيرائٽ مان حاصل ڪيو ويندو آهي، جنهن ۾ اسٽينڪ آڪسائيڊ شامل آهي. ٽين گروپ 14 ۾ پنهنجي ٻنهي پاڙيسرين، جرمينيم ۽ ليڊ سان ڪيميائي مماثلت ڏيکاري ٿو، ۽ ان ۾ ٻه مکيه آڪسيڊيشن حالتون آهن، +2 ۽ ٿورو وڌيڪ مستحڪم +4. ٽن زمين تي 49 هون سڀ کان وڌيڪ گهڻائي عنصر آهي، جيڪو ان جي ڪرسٽ جو %0.00022 ٺاهيندو آهي، ۽ 10 مستحڪم آئسوٽوپس سان، ان ۾ دوراني جدول ۾ مستحڪم آئسوٽوپس جو سڀ کان وڏو تعداد آهي، ان جي جادوئي تعداد جي ڪري پروٽان.
ان ۾ ٻه مکيه ايلوٽروپ آهن: ڪمري جي حرارت تي، مستحڪم ايلوٽروپ β-ٽين آهي، هڪ چاندي-اڇو، لچڪدار ڌاتو؛ گهٽ درجه حرارت تي اهو گهٽ گهاٽو گرين α-ٽين آهي، جنهن ۾ هيرن جي ڪعبي جوڙجڪ آهي. ڌاتو ٽين هوا ۽ پاڻي ۾ آساني سان آڪسائيڊ نه ٿيندو آهي.
وڏي پيماني تي استعمال ٿيندڙ پهريون ٽين مصرعو ڪانسي هو، جيڪو 1⁄8 ٽين ۽ 7⁄8 ٽامي (ترتيب وار 12.5٪ ۽ 87.5٪) مان ٺهيل هو، جيڪو 3000 ق.م کان اڳ هو. 600 ق.م کان پوءِ، خالص ڌاتو ٽين پيدا ڪيو ويو. پيوٽر، جيڪو 85-90٪ ٽين جو مصرعو آهي جنهن ۾ باقي عام طور تي ٽامي، اينٽيموني، بسمٿ، ۽ ڪڏهن ڪڏهن ليڊ ۽ چاندي شامل آهن، ڪانسي جي دور کان وٺي فليٽ ويئر لاءِ استعمال ڪيو ويندو رهيو آهي. جديد دور ۾، ٽين ڪيترن ئي مصرعن ۾ استعمال ڪيو ويندو آهي، خاص طور تي ٽين-ليڊ نرم سولڊر، جيڪي عام طور تي 60٪ يا وڌيڪ ٽين هوندا آهن، ۽ آپٽو اليڪٽرانڪ ايپليڪيشنن ۾ انڊيم ٽين آڪسائيڊ جي شفاف، برقي طور تي هلندڙ فلمن جي تياري ۾. هڪ ٻيو وڏو استعمال اسٽيل جي سنکنرن جي مزاحمتي ٽين پليٽنگ آهي. غير نامياتي ٽين جي گهٽ زهر جي ڪري، ٽين-پلٽيڊ اسٽيل کي کاڌي جي پيڪنگنگ لاءِ "ٽين ڪين" طور وڏي پيماني تي استعمال ڪيو ويندو آهي. ڪجهه آرگنوٽين مرکبات انتهائي زهريلي ٿي سگهن ٿا.
حوالا
[سنواريو]- ↑ Gray, Theodore. "Tin Images". The Elements. Black Dog & Leventhal.
- ↑ Holleman, Arnold F.; Wiberg, Egon; Wiberg, Nils (1985). "Tin" (de ۾). Lehrbuch der Anorganischen Chemie (91–100 ed.). Walter de Gruyter. pp. 793–800. ISBN 978-3-11-007511-3.