يرموڪ جي جنگ

Battle of Yarmuk
	سلسلو بلاد الشام ۾ مسلمان-رومي جنگون; يرموڪ جي جنگ; معركة اليرموك (عربي)
	; يرموڪ جي جنگ، هڪ مصور جي تصور ۾
تاريخ	5 رجب، سال 15 هجري; مطابق 20 آگسٽ، 636ع; (يرموڪ ندي جي ويجهو، شام)
مقام	Syria; 32°48′51″N 35°57′17″E / 32.8141°N 35.9548°E
نتيجو	مسلمانن جي فتح (انتصار المسلمين)
علائقائي; تبديليون	سرزمين شام مديني جي رياست جي حدود ۾ اچي وئي. (فتح بلاد الشام وضمها لدولة الخلافة الراشدة)
شريڪ جنگ
مديني جي اسلامي رياست (دولة الخِلافة الرَّاشدة)	بازنطيني سلطنت ۽ مقامي عيسائي عرب قبيلا تنوخي; غساني; بنو لخم; بنو جذم; ;
سپهہ سالار ۽ رهنما
عمر بن الخطاب; أبو عبيدة بن الجراح; خالد بن الوليد; زبير بن العوام; ضرار بن الأزور; * عمرو بن العاص عياض بن غنم; عكرمة بن ابي جهل ⚔; ابو ايوب انصاري; شرحبيل بن حسنة; يزيد بن أبي سفيان; عدي بن حاتم الطائي; مالك بن الحارث الأشتر; عباده بن صامت انصاري; عبد الرحمن بن أبي بكر; أبو سفيان بن حرب; عقبة بن عامر الجهني; ميسرة بن مسروق العبسي; القعقاع بن عمرو التميمي; قيس بن المكشوح المرادي;	هرقل; قسطنطين ابن هرقل; تيودور شقيق هرقل; ٿيوڊور ٽريٿائريئس ⚔; رومي ڪمانڊر واهان ⚔; رومي سپه سالار گريگوري; جبله بن الايهم غساني; نڪيتاس فارسي; دريجان ⚔; قناطير;
طاقت
36,000 لڙاڪا (اسلامي ذريعا) ; 15,000–40,000 (مغربي ذريعا)	1,00,000 - 2,40,000 لڙاڪا (اسلامي ذريعا) ; 20,000–40,000 (بازنطيني ذريعا)
نقصان
شهيد ٿيا: 4,000 (اسلامي ذريعا) ; 5000 - کان 17,000 (مغربي ذريعا	مارجي ويا: 70000 کان 120000 (اسلامي ذريعا) ; 10000 کان 50000(modern estimates)

يرموڪ جي جنگ (عربي: معركة اليرموك)، راشدين خلافت جي دور ۾ بازنطيني سلطنت جي فوج ۽ اسلامي فوجن جي وچ ۾ هڪ وڏي جنگ هئي. جنگ ۾ ڪيترائي ننڍا ويڙهه شامل هيا، جيڪا آگسٽ 636ع ۾ ڇهن ڏينهن تائين جاري رھيا. اها جنگ، گليلي سمنڊ جي ڏکڻ اوڀر ۾، يرموڪ ندي جي ويجهو ٿي هئي. جنگ جو نتيجو مسلمانن جي هڪ فيصلي ڪندڙ فتح هئي، جنهن سرزمين شام (Levant) ۾ ست صدين پراڻي رومي حڪمراني جو خاتمو ڪيو. يرموڪ جي جنگ کي فوجي تاريخ ۾ سڀ کان فيصلي ڪندڙ جنگين^[6] مان هڪ سمجهيو ويندو آهي.^[7] اها پيغمبر محمد ﷺ جي وصال کان پوءِ، ان وقت جي رومي سرزمين شام ۾ اسلام جي تيزيءَ سان پيش قدمي جو اعلان ڪندي، ابتدائي اسلامي فتحن جي پهرين عظيم لهر جي شروعات کي ظاهر ڪئي ٿي.

مسلمانن جي اڳڀرائي کي روڪڻ ۽ وڃايل علائقو واپس حاصل ڪرڻ لاءِ، رومي شهنشاهه هرقل مئي 636ع ۾ سرزمين شام ڏانهن هڪ وڏي مهم موڪليو. جيئن بازنطيني فوج ويجهو آئي، مسلم فوج حڪمت عملي طور تي شام کان پوئتي هٽي، جزيره عرب جي ويجهو يرموڪ جي ميدانن تي پنهنجون سڀئي فوجون ٻيهر گڏ ڪيون، جتي انهن کي مضبوط ڪيو ۽ عددي طور تي اعليٰ بازنطيني فوج کي شڪست ڏني. جنگ کي وڏي پيماني تي خالد بن الوليد جي سڀ کان وڏي فوجي فتح سمجهيو ويندو آهي ۽ تاريخ ۾ سڀ کان وڏو جنگي حڪمت عملي جو ماهر ۽ گهوڙي سوار ڪمانڊرن مان هڪ جي حيثيت سان سندس شهرت کي مضبوط ڪيو.^[8]

رومي لشڪر جو جوابي حملو

مسلمانن جي حڪمت عملي

جنگ جي ميدان جو نقشو

فوجن جي تعيناتي ۽ صف بندي

رومي فوج ۾ ڇڪتاڻ

باقاعده جنگ

نتيجو

تجزيو

پڻ ڏسو

باب:اسلام

ٻاهريان ڳنڍڻا

وڪيميڊيا العام ۾ يرموڪ جي جنگ سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو.

Yarmouk in Sword of Allah at GrandeStrategy by A. I. Akram
Battle of Yarmuk, 636

حوالا

↑ Nicolle 1994, pp. 64–65
↑ Akram 2004425.
↑ "Battle of Yarmouk", Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc., حاصل ڪيل 05 جون 2025, "Losses: Byzantine allied, 40,000; Arab, 5,000."
↑ ^4.0 ^4.1 Bolshakov (2002), p. 67.
↑ "Khālid ibn al-Walīd", Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc., حاصل ڪيل 17 جون 2025, "Early in 636 he withdrew south of the Yarmūk River before a powerful Byzantine force that advanced from the north and from the coast of Palestine. The Byzantine armies were composed mainly of Christian Arab, Armenian, and other auxiliaries, however; and when many of these deserted the Byzantines, Khālid, reinforced from Medina and possibly from the Syrian Arab tribes, attacked and destroyed the remaining Byzantine forces along the ravines of the Yarmūk valley (Aug. 20, 636).Almost 50,000 Byzantine troops were slaughtered, which opened the way for many other Islamic conquests."
↑ Nafziger & Walton 2003, p. 30.
↑ Nicolle 1994, p. 6.
↑ Nicolle 1994, p. 19.

[1] Nicolle 1994, pp. 64–65

[FOOTNOTEAkram2004425-2] Akram 2004425.

[3] "Battle of Yarmouk", Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc., حاصل ڪيل 05 جون 2025, "Losses: Byzantine allied, 40,000; Arab, 5,000."

[FOOTNOTEBolshakov200267-4] 4.0 ^4.1 Bolshakov (2002), p. 67.

[5] "Khālid ibn al-Walīd", Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc., حاصل ڪيل 17 جون 2025, "Early in 636 he withdrew south of the Yarmūk River before a powerful Byzantine force that advanced from the north and from the coast of Palestine. The Byzantine armies were composed mainly of Christian Arab, Armenian, and other auxiliaries, however; and when many of these deserted the Byzantines, Khālid, reinforced from Medina and possibly from the Syrian Arab tribes, attacked and destroyed the remaining Byzantine forces along the ravines of the Yarmūk valley (Aug. 20, 636).Almost 50,000 Byzantine troops were slaughtered, which opened the way for many other Islamic conquests."

[walton302-6] Nafziger & Walton 2003, p. 30.

[7] Nicolle 1994, p. 6.

[nicolle192-8] Nicolle 1994, p. 19.

[1]

[c]

[b]

[2]

[3]

[4]

[f]

[5]

[6]

[7]

[8]