ميلانوما

ميلانوما; (چمڙي جي سرطان جو هڪ قسم); Melanoma
Synonyms	مئلگنينٽ ميلانوما
اچار	i/ˌmɛləˈnoʊmə/ ;
مھارت	آنڪولاجي ۽ ڊرمئٽالاجي
آثار	تل/داڻو، جيڪا سائز ۾ وڏو ھوندو آھي، بي ترتيب مٿاڇري وارو، رنگ تبديل ڪري، تڪليف ده ٿي وڃي يا چمڙي ڦاٽي وڃي
ڪارڻ	سج يا الٽرا وائليٽ ليمپ جي سيڪائي (Tanning)
خطري جي گنجائش	خانداني، ڪمزور مدافعت، گهڻا تل (Mole)
تشخيصي طريقو	ٽشو بايوپسي
تفاوتي تشخيص	سئبورهڪ ڪيرا ٽوسس، لئٽنگو، بلو نئوس، ڊرماٽوفائبروما
پرھيز	سن اسڪرين جو استعمال، UV روشني کان بچڻ
علاج	سرجري
قياس آرائي ان ح	پنج سال جي اندر موت 99 سيڪڙو (آمريڪا ۾) ; 25% (disseminated)
ورجاء	31 لک (2015ع)
موت	59,800 (2015ع)
	[edit on Wikidata]

ميلانوما (Melanoma) چمڙي جي ڪينسر جو سڀ کان خطرناڪ قسم آهي؛ اهو ميلانين پيدا ڪندڙ جيو گهرڙن مان پيدا ٿئي ٿو جيڪو ميلانوسائٽس طور سڃاتو وڃي ٿو.^[7] اهو عام طور تي چمڙي ۾ ٿئي ٿو پر شايد گهٽ ۾ گهٽ وات، اندرين يا اکين ۾ پڻ ٿئي ٿو (يوول ميلانوما).^[8]^[9]

عورتن ۾ عام طور تي پيرن (legs) تي ٿينديون آهن؛ جڏهن تي مردن ۾، پوئتي (back) تي ٿيندو آهي. ميلانوما کي اڪثر ڪري "خطرناڪ ميلانوما" (malignant melanoma) طور حوالو ڏنو ويو آهي. تنهن هوندي، طبي برادري زور ڏئي ٿو ته اتي ڪا به شيء "ھلڪو ميلانوما" (Benign melanoma) ناهي ۽ سفارش ڪري ٿو ته اصطلاحن جي هلڪي ۽ خطرناڪ جو استعمال بيڪار آهي ۽ ھلڪو اڳ وڌي خطرناڪ ٿي ويندو آهي ۽ سڀني جان ليوا آهن.

اٽڪل 25 سيڪڙو ميلانوما تل (mole) مان پيدا ٿين ٿا. هڪ تل ۾ تبديليون جيڪي ميلانوما ۾ اضافو ظاهر ڪري سگھن ٿيون ۾، سائيز ۾ خاص طور تي تيزيءَ سان واڌ، بي ترتيب ڪنڊن، رنگ ۾ تبديلي، خارش، يا چمڙي جي خراب ٿيڻ شامل آهن. ميلانوما جو بنيادي سبب، چمڙي جي رنگت ميلانين جي گهٽ سطح سان، ڊارڪ ڪرڻ لاء، الٽرا وائلٽ لائيٽ (UV) جي نمائش آهي، جن ۾ UV روشني سج يا ٻين ذريعن، جهڙوڪ ٽيننگ ڊوائيسز کان ٿي سگهي ٿي. جن وٽ ڪيترائي ٿلها تل آهن، متاثر ٿيل جي خانداني تاريخ (family history) ۽ خراب مدافعتي ڪارڪردگي وڌيڪ خطرو آهن. ڪيتريون ئي ناياب جينياتي حالتون، جهڙوڪ چمڙي جي اندرين کي رنگن (xeroderma pigmentosum)، پڻ خطرو وڌائي ٿو.

تشخيص بايوپسي جي ذريعي ڪئي ويندي آهي ۽ ڪنهن به چمڙي جي زخم جو تجزيو ڪيو ويندو آهي جنهن ۾ امڪاني طور تي سرطان جا نشان آهن. الٽرا وائليٽ UV روشني کان بچڻ ۽ روشن سج جي حالتن ۾ سن اسڪرين استعمال ڪرڻ شايد ميلانوما کي روڪي سگھي ٿو يا هن جي خطري کي ڪم ڪري سگهي ٿو.

علاج ۾ عام طور تي ميلانوما جي سرجري ذريعي متاثر تل يا حصي کي ۽ ممڪن طور تي متاثر ٿيل ويجھي ٽشو ميلانوما جي سرحد سان، هٽايو ويندو آهي. انهن ۾ جيڪي ٿورڙا وڏا ڪينسر آهن، ويجھي لمف نواز ۾ ڦهلائڻ (Metastasis) جو سبب ٿي سگهجي ٿو. گهڻا ماڻهو علاج ڪرڻ جي ڪوشش ڪندا آهن جيڪڏهن ميٽاساساسس نه ٿيو آهي. انهن لاءِ جن ۾ ميلانوما پکڙجي چڪو آهي، اميونوٿراپي، حياتياتي علاج، تابڪاري جو علاج، يا ڪيموٿراپي بقا کي بهتر بڻائي سگهي ٿي. علاج سان، آمريڪا ۾ پنجن سالن جي بقا جي شرح 99 سيڪڙو آھي، جن ۾ مقامي بيماري %65، جڏھن ته لمف نوڊز تائين پکڙيل بيماري %25 آھي.

پڻ ڏسو

ٻاهريان ڳنڍڻا

melanoma جي لغوي معنائن جي لاءِ وڪي لغت ۾ ڏسو

وڪيميڊيا العام ۾ ميلانوما سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو.

حوالا

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named NCI2015
↑ ^2.0 ^2.1 حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named WCR2014
↑ "Diagnosis and management of malignant melanoma". American Family Physician 63 (7): 1359–68, 1374. April 2001. PMID 11310650.
↑ حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named SEER2019
↑ حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named GBD2015Pre
↑ حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named GBD2015De
↑ "Melanoma Treatment – for health professionals". National Cancer Institute. وقت 4 July 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 30 June 2015. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ "Melanoma Treatment – for health professionals". National Cancer Institute. وقت 4 July 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 30 June 2015. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ World Cancer Report. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 5.14. ISBN 978-92-832-0429-9. https://www.iarc.fr/en/publications/pdfs-online/wcr/2003/WorldCancerReport.pdf.

[NCI2015-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named NCI2015

[WCR2014-2] 2.0 ^2.1 حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named WCR2014

[3] "Diagnosis and management of malignant melanoma". American Family Physician 63 (7): 1359–68, 1374. April 2001. PMID 11310650.

[SEER2019-4] حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named SEER2019

[GBD2015Pre-5] حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named GBD2015Pre

[GBD2015De-6] حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named GBD2015De

[NCI20152-7] "Melanoma Treatment – for health professionals". National Cancer Institute. وقت 4 July 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 30 June 2015. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[NCI20153-8] "Melanoma Treatment – for health professionals". National Cancer Institute. وقت 4 July 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 30 June 2015. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[WCR20142-9] World Cancer Report. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 5.14. ISBN 978-92-832-0429-9. https://www.iarc.fr/en/publications/pdfs-online/wcr/2003/WorldCancerReport.pdf.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]