سيزيئم

سيزيئم
سيزيئم Caesium
	55Cs
وجود	شروع کان
ايٽمي انگ (Z)	55
ايٽمي وزن (A)	132.91
گروپ	1 (الڪلي ڌاتو)
سيريز	6
بلاڪ	s-block
اليڪٽران جي ترتيب	6s1 [Xe]
اليڪٽران في شيل	2,8,18,18,8,1
ايٽمي ريڊيس	265 پيڪو ميٽر
آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول)	1st: 375.7 ; 2nd: 2234.3; :3rd 3400
آڪسائيڊيشن نمبر	عام: +1 ، -1
اليڪٽرو نيگيٽيئٽي	0.79 (پالنگ اسڪيل)
حالت (STP)	سالڊ
گھاٽائي (20°C تي)	1.886 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
Government فزيڪل خاصيتون
• اُبلڻ جو نقطو	(944°K)، (671°C)، (1240°F)
• پگھلڻ جو نقطو	(301.7°K)، (28.5°C)، (83.3°F)
• پگھرائڻ لاء حرارت	2.09 ڪلو جول في مول
• ٻاڦ جي حرارت	63.9 ڪلو جول في مول
• مولر گرميء گنجائش	32.210 جول في مول.ڪيلون

سيزيم (Caesium) ^[1] هڪ ڪيميائي عنصر آهي. ان جو نشان Cs ۽ ايٽمي نمبر 55 آهي. اهو، 301.5°K يا (28.3°C ؛ 83.3°F) جي پگھلڻ واري نقطي سان، هڪ نرم، چاندي-سوني الڪلي ڌاتو آهي، جيڪا ان کي صرف پنجن عنصري ڌاتو مان هڪ بڻائي ٿو جيڪيون ڪمري جي گرميء پد تي يا ان جي ويجهو مائع حالت ۾ هونديون آهن. سيزيم ۾ روبيڊيم ۽ پوٽاشيم جهڙيون فزيڪل ۽ ڪيميائي خاصيتون آهن. اها هڪ پائروفورڪ عنصر آهي ۽ (171°F-) 116°C- تي به پاڻي سان رد عمل ظاهر ڪري ٿو.

اهو گهٽ ۾ گهٽ برقي منفيت وارو قائم (stable) عنصر آهي، جنهن جي اليڪٽرونيگيٽيئٽي جي قيمت پالنگ اسڪيل تي 0.79 آهي. ان ۾ صرف هڪ مستحڪم آئسوٽوپ، سيزيم-133 هوندو آهي. سيزيم گهڻو ڪري پلسائٽ ڪچ ڌات مان ڪڍيو ويندو آهي. سيزيم-137، هڪ نيوڪليائي فشن جي پراڊڪٽ، ايٽمي ري ايڪٽرن پاران پيدا ٿيندڙ فضلي مان ڪڍيو ويندو آهي. عنصرن مان، جن جي ريڊيس کي ماپيو يا حساب ڪيو ويو آهي، ان ۾ سڀ کان وڏو ايٽمي ريڊيس (260 پيڪو ميٽر) سيزيم جو آهي.

جرمن ڪيميادان رابرٽ بنسن ۽ طبيعياتدان گستاو ڪرچوف 1860ع ۾ شعلي واري اسپيڪٽرو اسڪوپي جي نئين ترقي يافته طريقي سان سيزيم دريافت ڪيو. سيزيم لاءِ پهرين ننڍي پيماني تي ايپليڪيشنن ۾ ويڪيوم ٽيوب ۽ فوٽو اليڪٽرڪ سيلز ۾ "گيٽر" جي طور تي هيون. سيزيم کي انتهائي درست ايٽمي گھڙيال ۾ وڏي پيماني تي استعمال ڪيو ويندو آهي. 1967ع ۾، يونٽن جي بين الاقوامي نظام ۾ وقت جي بنيادي اڪائي، سيڪنڊ کي بيان ڪرڻ لاءِ غير جانبدار سيزيم-133 ايٽم جي هڪ مخصوص هائپر فائن منتقلي کي استعمال ڪرڻ شروع ڪيو.

سال 1990ع جي ڏهاڪي کان وٺي، عنصر جو سڀ کان وڏو استعمال سوراخ ڪرڻ واري سيال لاءِ سيزيم فارميٽ جي طور تي رهيو آهي، پر ان ۾ بجلي جي پيداوار، اليڪٽرانڪس ۽ ڪيمسٽري ۾ ايپليڪيشنن جي به هڪ رينج آهي. ريڊيو ايڪٽو آئسوٽوپ سيزيم-137 جي اڌ زندگي لڳ ڀڳ 30 سال آهي ۽ طبي ايپليڪيشنن، صنعتي گيجز، ۽ هائيڊرولاجي ۾ استعمال ٿيندي آهي. غير ريڊيو ايڪٽو سيزيم جس مرڪب ٿورا زهريلا آهن، پر خالص ڌاتو جي پاڻي سان ڌماڪيدار رد عمل جي رجحان جي ڪارڻ سيزيم کي هڪ خطرناڪ مواد سمجهيو ويندو آهي ۽ هن جا ريڊيو آئسوٽوپس صحت ۽ ماحوليات لاء هڪ نمايا خطرو پيش ڪن ٿا.

پڻ ڏسو

حوالا

↑ "IUPAC Periodic Table of Elements". International Union of Pure and Applied Chemistry. وقت 10 April 2016 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2 February 2018. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[1] "IUPAC Periodic Table of Elements". International Union of Pure and Applied Chemistry. وقت 10 April 2016 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2 February 2018. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[1]