روڊيم
نظر ھيٺ مضمون ڪيميائي تت تي آهي. ٻين استعمالن جي لاءِ روڊيم (سلجھائپ) ڏسو.روڊيئم
Rhodium | |
|---|---|
| 45Rh | |
 | |
| وجود | شروع کان |
| ايٽمي انگ | 45 |
| ايٽمي وزن (A) | 102.91 |
| گروپ | 9 |
| سيريز | 5 |
| بلاڪ | d-block |
| اليڪٽران جي ترتيب | [Kr] 4d8 5s1 |
| اليڪٽران في شيل | 2,8,18,16,1 |
| ايٽمي ريڊيس | 134 پيڪو ميٽر |
| آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) | 1st:719.7
2nd:1740 3rd:2997 |
| آڪسائيڊيشن نمبر | عام: +3، -3، +1، -1، +2، +4، +5، +6، +7 |
| اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | 2.28 (پالنگ اسڪيل) |
| حالت (معياري دٻاء ۽ گرمي پد تي) | سالڊ |
| گھاٽائي (20°C تي) | 12.423 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
10.7 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (مايع حالت ۾ پگھرائڻ جي نقطي تي) |
| Government فزيڪل خاصيتون | |
| • اُبلڻ جو نقطو | (3968°K) (3695°C) |
| • پگھلڻ جو نقطو | (2237°K) (1964°C) |
| • پگھرائڻ لاء حرارت | 26.59 ڪلو جول في مولP |
| • ٻاڦ جي حرارت | 493 ڪلو جول في مول |
| • مولر گرميء گنجائش | 24.98 جول في مول.ڪيلون |
روڊيم (Rhodium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Rh ۽ ايٽمي نمبر 45 آهي. اهو هڪ تمام ناياب، چاندي جهڙو اڇو، سخت، سنکنرن جي مزاحمت وارو منتقلي ڌاتو آهي. اهو هڪ غير فعال ڌاتو آهي ۽ پلاٽينم گروپ جو ميمبر آهي. ان ۾ صرف هڪ قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ آئسوٽوپ، 103Rh آهي. قدرتي طور تي پيدا ٿيندڙ روڊيم عام طور تي هڪ آزاد ڌاتو جي طور تي يا ساڳين ڌاتو سان گڏ هڪ مصر جي طور تي ملي ٿو ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڪچڌاتن جهڙوڪ بوئيٽ ۽ روڊپلمسائٽ ۾ ڪيميائي مرڪب جي طور تي ملي ٿو. اهو ناياب ۽ قيمتي ڌاتو مان هڪ آهي. اها گروپ 9 (ڪوبالٽ گروپ) جو ميمبر آهي.
روڊيم تت، پلاٽينئم گروپ جي ڌاتو جي ٻين ميمبرن سان گڏ پلاٽينم يا نڪل معدنيات (ores) ۾ ملي ٿو. اهو 1803ع ۾ وليم هائيڊ وولسٽن پاران هڪ اهڙي ئي معدنيات ۾ دريافت ڪيو ويو ۽ ان جي ڪلورين مرڪبن مان هڪ جي گلابي رنگ جي ڪري هن جو هي نالو رکيو ويو.
روڊيم جو وڏو استعمال (دنيا جي روڊيم پيداوار جو تقريباً 80 سيڪڙو) آٽو موبائيل ۾ ٽي-رخ ڪٽيلٽڪ ڪنورٽر ۾ ڪيٽيلسٽ طور ٿيندو آهي، ڇاڪاڻ ته روڊيم ڌاتو سنکنرن ۽ ٻين سڙائن واري ڪيميائي مادن سان عمل نه ڪندو آهي ۽ ان جي ناياب هجڻ جي ڪري، روڊيم عام طور تي پلاٽينم يا پلاڊيئم سان ملائي، تيز گرمي پد ۽ سنکنرن جي مزاحمتي ڪوٽنگن ۾ لاڳو ڪيو ويندو آهي. اڇو سون (White Gold) اڪثر ڪري ان جي ظاهر کي بهتر بڻائڻ لاءِ هڪ پتلي روڊيم پرت سان پليٽ ڪيو ويندو آهي. جڏهن ته اسٽرلنگ چاندي اڪثر ڪري روڊيم پليٽ ڪيو ويندو آهي ته جيئن هن جي چمڪ وڌيڪ وقت لاء برقرار رهيي.
روڊيم ڊيٽيڪٽر نيوڪليئر ري ايڪٽرن ۾ نيوٽران فلڪس ليول کي ماپڻ لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن. روڊيم جي ٻين استعمالن ۾ غير سميٽرڪ هائيڊروجنيشن شامل آهي جيڪو دوائن جي بنيادي اجزاء ٺاهڻ لاءِ استعمال ٿيندو آهي ۽ اهو ايسٽڪ ايسڊ جي پيداوار جي عملن ۾ پڻ استعمال ٿيندو آهي.