رومن ڪيٿولڪ چرچ

; ڪيٿولڪ چرچ; Catholic Church
	Ecclesia Catholica
	; ويٽيڪن سٽي ۾ سينٽ پيٽر جو بيسليڪا، دنيا ۾ سڀ کان وڏي ڪيٿولڪ چرچ جي عمارت
درجابندي	ڪيٿولڪ
مقدس ڪتاب	ڪيٿولڪ بائيبل
دينيات	ڪيٿولڪ علم الاهيات
ڪليسائي حاڪميت	پوپ جي بالادستي - ايپسڪوپ (Epicopal)
حڪمراني	هولي سي ۽ رومن ڪيوريا
پوپ	موجوده پوپ
خاص چرچ; "سوئي آئوريس" (sui iuris)	لاطيني چرچ ۽ 23 مشرقي ڪيٿولڪ چرچ
ڊائيوسيس	آرڪڊيوسيس: 640; ڊائيوسيس: 2,851;
پيرش	لڳ ڀڳ 2,21,700
ريجن	سڄي دنيا ۾
ٻولي	ڪليسائي لاطيني ۽ مادري ٻوليون
ڪليسائي عبادت	لاطيني ۽ مشرقي
صدر مقام	ويٽيڪن سٽي
باني	يسوع، مقدس روايت مطابق
شروعات	پهرين صدي ; يهوديہ، رومن سلطنت
علحدگي	پروٽيسٽنٽ ازم
رڪنَ	1.272 ارب (ورلڊ ڪرسچن ڊيٽابيس-2025 جي مطابق); 1.406 ارب (اينواريو پونٽيفيڪيو-2023 جي مطابق)
پادري	بشپ: 5,430 پادري: 406,996; ڊيڪن: 51,433; (2023);
اسپتالون	5,500 اسپتالون; ڪلينڪ: 18,000
نرسنگ ھوم	16,000
پرائمري اسڪول	95,200
سيڪنڊري اسڪولَ	43,800
سرڪاري ويب سائيٽ	vatican.va

ڪيٿولڪ چرچ (لاطيني: Ecclesia Catholica)، جن کي رومن ڪيٿولڪ چرچ پڻ چيو ويندو آهي، سال 2025ع تائين دنيا ۾ 1.27 کان 1.41 ارب بپتسما ٿيل ميمبرن سان سڀ کان وڏو عيسائي چرچ آهي.^[8] اهو دنيا جي قديم ترين ۽ وڏي بين الاقوامي ادارن مان هڪ آهي ۽ مغربي تهذيب جي تاريخ ۽ ترقي ۾ هڪ اهم ڪردار ادا ڪيو آهي.^[9]^[10]^[11] چرچ ۾ 24 خودمختار چرچ (لاطيني چرچ ۽ 23 مشرقي ڪيٿولڪ چرچ) شامل آهن، جنهن ۾ دنيا جي چوڌاري لڳ ڀڳ 3,500 ڊائوسس (Dioceses) ۽ اپارچي، هڪ يا وڌيڪ بشپ جي نگراني ۾ شامل آهن.^[12] پوپ جيڪو روم جو بشپ آهي، ڪيٿولڪ چرچ جو سڀ کان وڏو بشپ آهي.^[13]

ڪيٿولڪزم جا بنيادي عقيدا نيڪين عقيدي (Nicene Creed) ۾ ملن ٿا. ڪيٿولڪ چرچ سيکاري ٿو ته اهو هڪ، پاڪ، ڪيٿولڪ ۽ رسولي چرچ آهي، جيڪو عيسيٰ مسيح پاران، پنهنجي عظيم مشن ۾ قائم ڪيو ويو،^[14] ان جا بشپ مسيح جي رسولن جا جانشين آهن ۽ پوپ سينٽ پيٽر جو جانشين آهي، جن کي عيسيٰ مسيح پاران اوليت عطا ڪئي وئي هئي.^[15] اهو برقرار رکي ٿو ته، اهو رسولن پاران سيکاريل اصل عيسائي ايمان تي، صحيفن ۽ مقدس روايت ذريعي، جيئن مستند طور تي مجسٽريٽيم ذريعي يا چرچ جي تدريسي آفيس ذريعي تشريح ڪئي وئي آهي، ايمان کي غير يقيني کان محفوظ ڪندي، عمل ڪري ٿو. رومن ۽ لاطيني چرچ جا ٻيا رسم مشرقي ڪيٿولڪ عبادتون ۽ برادريون ۽ سماج جهڙوڪ مينڊيڪنٽ آرڊر، خانقاه جا آرڊر، ٽيون آرڊر ۽ رضاکارانه خيراتي تنظيمون چرچ ۾ مختلف قسم جي مذهبي ۽ روحاني زور کي ظاهر ڪن ٿا.^[16]

ان جي ستن رسمن مان، يوڪرسٽ مکيه آهي، جيڪو ماس ۾ عبادت جي طور تي ملهايو ويندو آهي. چرچ سيکاري ٿو ته هڪ پادري جي تقديس ذريعي، مقدس ماني ۽ شراب مسيح جو جسم ۽ رت بڻجي ويندا آهن. ڪنواري مريم کي خدا جي ماءُ ۽ جنت جي راڻي جي حيثيت سان پوڄيو ويندو آهي؛ هن کي عقيدي ۾ عزت، جهڙوڪ سندس بي عيب تصور، دائمي ڪنوارگي ۽ جنت ۾ گمان ۽ عقيدت ڏني ويندي آهي.^[17] ڪيٿولڪ سماجي تعليم، جسماني ۽ روحاني ڪمن ذريعي بيمار، غريب ۽ مصيبت ۾ مبتلا ماڻهن جي رضاڪارانه مدد تي زور ڏئي ٿي. ڪيٿولڪ چرچ دنيا جي چوڌاري ڏهه هزار ڪيٿولڪ اسڪول, يونيورسٽيون ۽ ڪاليج، اسپتالون ۽ يتيم خانا هلائي ٿو ۽ دنيا ۾ تعليم ۽ صحت جي سار سنڀال جو سڀ کان وڏو غير سرڪاري خدمت فراهم ڪندڙ آهي.^[18] ان جي ٻين سماجي خدمتن ۾ ڪيتريون ئي خيراتي ۽ انساني تنظيمون آهن.

ڪيٿولڪ چرچ فلسفو، ثقافت، فن، ادب، موسيقي، قانون ۽ سائنس تي تمام گهڻو اثر وڌو آهي.^[19] ^[20] ڪيٿولڪ سڄي دنيا ۾ مشن، لڏپلاڻ، ڊائسپورا ۽ يا مذهبي تبديل رهن ٿا. 20 صدي کان وٺي اڪثريت جزوي طور تي يورپ ۽ اتر آمريڪا ۾ سيڪيولرائزيشن جي ڪري گلوبل سائوٿ ۾ رهي آهي. ڪيٿولڪ چرچ 1054ع ۾ اوڀر-اولهه شزم (Schism) خاص طور تي پوپ جي اختيار تي تڪرار تائين مشرقي آرٿوڊوڪس چرچ سان گڏ ڪميونيڪيشن شيئر ڪيو. 431ع ۾ ايفسس جي ڪائونسل کان اڳ اوڀر جا چرچ جيڪا 450ع ۾ چالسڊون جي ڪائونسل کان اڳ مشرقي آرٿوڊوڪس چرچ هئا پڻ ڪميونيڪيشن ۾ حصو ورتو. سڀ بنيادي طور تي ڪرسٽولوجي ۾ اختلافن جي ڪري الڳ ٿي ويا. مشرقي ڪيٿولڪ چرچ جن جي گڏيل ميمبرشپ تقريبن 18 ملين آهي مشرقي عيسائين جي هڪ جماعت جي نمائندگي ڪن ٿا جيڪي واپس آيا يا پوپ سان گڏ رهيا. انهن فرقن دوران يا انهن جي پٺيان مختلف تاريخي حالتن جي ڪري 16 صدي ۾ الڳ الڳ ۽ پروٽيسٽنٽ گروهن ۽ انسداد اصلاح گروهن جي قيام اصلاح ڏانهن وٺي وئي. 20 صدي جي آخر کان ڪيٿولڪ چرچ تي جنسيت تي ان جي تعليمات عورتن کي پادري مقرر ڪرڻ جي خلاف ان جي نظريي ۽ پادري پاران ڪيل جنسي زيادتي کي سنڀالڻ ۽ ڪيترن ئي سببن جي ڪري تنقيد ڪئي وئي آهي.

روم جو ڊائوسس پوپ جي اڳواڻي ۾ ان جي بشپ جي حيثيت سان سندس مقامي اختيار رڪي ٿو. جڏهن ته روم جو سي, عام طور تي هولي سي جي نالي سان حوالو ڏنو ويندو آهي, ڪيٿولڪ چرچ جي مرڪزي گورننگ اٿارٽي طور ڪم ڪري ٿو. رومن ڪيوريا ( هولي سي جو انتظامي ادارو) جا مکيه آفيس ويٽيڪن سٽي جيڪو هڪ ننڍڙو، آزاد شهري رياست ۽ روم شهر جي اندر انڪليو آهي ۾ آهن. جن مان پوپ رياست جو سربراهه ۽ چونڊيل ۽ مطلق بادشاهه آهي.

نالو

تاريخ

تنظيم

نظريو فلسفو

مقدس عبادتون

عبادت:

سماجي، اخلاقي ۽ ثقافتي مسئلا

پڻ ڏسو

حوالا

↑ Marshall, Thomas William (1844). Notes of the Episcopal Polity of the Holy Catholic Church. London: Levey, Rossen and Franklin. سانچو:ASIN.
↑ Stanford, Peter, "Roman Catholic Church", BBC Religions, BBC, اصل کان 6 January 2021 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 1 February 2017۔
↑ Bokenkotter 200418.
↑ "Status of Global Christianity, 2025, in the Context of 1900 –2050", Center for the Study of Global Christianity, Gordon-Conwell Theological Seminary, اصل کان 15 Feb 2025 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 28 March 2025, "Christian total 2,645,317,000, Catholic total 1,272,775,000 (48.1%)"
↑ ^5.0 ^5.1 "The Pontifical Yearbook 2025 and the Annuarium Statisticum Ecclesiae 2023", L'Osservatore Romano (ٻولي ۾ اطالوي), 20 مارچ 2025, حاصل ڪيل 26 مارچ 2025۔
↑ ^6.0 ^6.1 Calderisi, Robert. Earthly Mission – The Catholic Church and World Development; TJ International Ltd; 2013; p. 40
↑ "Laudato Si". Vermont Catholic 8 (4): 73. 2016–2017. http://www.onlinedigeditions.com/publication/index.php?i=365491&m=&l=&p=1&pre=&ver=html5#{%22page%22:74,%22issue_id%22:365491}. Retrieved 19 December 2016.
↑ Marty, Martin E. (2021), "Roman Catholicism", Encyclopedia Britannica, اصل کان 15 June 2015 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 17 June 2021۔
↑ Mark A. Noll. The New Shape of World Christianity (Downers Grove, IL: IVP Academic, 2009), 191.
↑ Haynes, Jeffrey (2016) (en ۾). Routledge Handbook of Religion and Politics. Routledge. ISBN 978-1-317-28746-9. https://books.google.com/books?id=i5teCwAAQBAJ&dq=%22catholic+church%22+oldest+institution&pg=PT75. Retrieved 8 December 2022.
↑ Varghese, Alexander P. (2008). India : History, Religion, Vision And Contribution To The World. Atlantic Publishers & Dist. ISBN 978-81-269-0904-9. https://books.google.com/books?id=dqCg8aqgus8C&dq=%22catholic+church%22+oldest+institution&pg=PA457. Retrieved 8 December 2022.
↑ "Statistics by Country, by Catholic Population [Catholic-Hierarchy]", Catholic-Hierarchy.org, David M. Cheney, 20 November 2005, اصل کان 4 March 2023 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 4 March 2023۔
↑ "Lumen gentium", vatican.va, اصل کان 6 September 2014 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 11 October 2020۔
↑ "Vatican congregation reaffirms truth, oneness of Catholic Church", Catholic News Service, اصل کان 10 July 2007 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 17 March 2012۔
↑ Holy Bible: Matthew سانچو:Bibleverse-nb
↑ Colin Gunton. "Christianity among the Religions in the Encyclopedia of Religion", Religious Studies, Vol. 24, no. 1, p. 14. In a review of an article from the Encyclopedia of Religion, Gunton writes: "[T]he article [on Catholicism in the encyclopedia] rightly suggests caution, suggesting at the outset that Roman Catholicism is marked by several different doctrinal, theological and liturgical emphases."
↑ "The Four Marian Dogmas", Catholic News Agency, حاصل ڪيل 25 March 2017۔
↑ Agnew, John (12 February 2010). "Deus Vult: The Geopolitics of Catholic Church". Geopolitics 15 (1): 39–61. doi:10.1080/14650040903420388. ISSN 1465-0045.
↑ Raymond Wacks, Law: A Very Short Introduction, 2nd Ed. (Oxford University Press, 2015) p. 13.
↑ O'Collins, p. v (preface).

ٻاهريان ڳنڍڻا

رومن ڪيٿولڪ چرچ بابت وڌيڪ ڏسو وڪيپيڊيا جي ڀينر رٿائن ۾:
	تصويرون ۽ وڊيو ڏسو وڪي ڪامنز تي
	نيوز اسٽوريز وڪي نيوز تان
	چَوِڻيون Quotations وڪي ڪوٽ تان
	سورس ٽيڪسٽس وڪي سورس تان
	درسي ڪتاب وڪي ڪتاب تان

Official website of the Holy See

[Episcopal_Polity-1] Marshall, Thomas William (1844). Notes of the Episcopal Polity of the Holy Catholic Church. London: Levey, Rossen and Franklin. سانچو:ASIN.

[RCC-2] Stanford, Peter, "Roman Catholic Church", BBC Religions, BBC, اصل کان 6 January 2021 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 1 February 2017۔

[FOOTNOTEBokenkotter200418-3] Bokenkotter 200418.

[WorldChristianDatabase-4] "Status of Global Christianity, 2025, in the Context of 1900 –2050", Center for the Study of Global Christianity, Gordon-Conwell Theological Seminary, اصل کان 15 Feb 2025 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 28 March 2025, "Christian total 2,645,317,000, Catholic total 1,272,775,000 (48.1%)"

[Yearbook_3/20/2025-5] 5.0 ^5.1 "The Pontifical Yearbook 2025 and the Annuarium Statisticum Ecclesiae 2023", L'Osservatore Romano (ٻولي ۾ اطالوي), 20 مارچ 2025, حاصل ڪيل 26 مارچ 2025۔

[World_Development_p.40-6] 6.0 ^6.1 Calderisi, Robert. Earthly Mission – The Catholic Church and World Development; TJ International Ltd; 2013; p. 40

[Vermont_winter-7] "Laudato Si". Vermont Catholic 8 (4): 73. 2016–2017. http://www.onlinedigeditions.com/publication/index.php?i=365491&m=&l=&p=1&pre=&ver=html5#{%22page%22:74,%22issue_id%22:365491}. Retrieved 19 December 2016.

[8] Marty, Martin E. (2021), "Roman Catholicism", Encyclopedia Britannica, اصل کان 15 June 2015 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 17 June 2021۔

[9] Mark A. Noll. The New Shape of World Christianity (Downers Grove, IL: IVP Academic, 2009), 191.

[10] Haynes, Jeffrey (2016) (en ۾). Routledge Handbook of Religion and Politics. Routledge. ISBN 978-1-317-28746-9. https://books.google.com/books?id=i5teCwAAQBAJ&dq=%22catholic+church%22+oldest+institution&pg=PT75. Retrieved 8 December 2022.

[11] Varghese, Alexander P. (2008). India : History, Religion, Vision And Contribution To The World. Atlantic Publishers & Dist. ISBN 978-81-269-0904-9. https://books.google.com/books?id=dqCg8aqgus8C&dq=%22catholic+church%22+oldest+institution&pg=PA457. Retrieved 8 December 2022.

[12] "Statistics by Country, by Catholic Population [Catholic-Hierarchy]", Catholic-Hierarchy.org, David M. Cheney, 20 November 2005, اصل کان 4 March 2023 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 4 March 2023۔

[13] "Lumen gentium", vatican.va, اصل کان 6 September 2014 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 11 October 2020۔

[Catholic_News_Service2-14] "Vatican congregation reaffirms truth, oneness of Catholic Church", Catholic News Service, اصل کان 10 July 2007 تي آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 17 March 2012۔

[15] Holy Bible: Matthew سانچو:Bibleverse-nb

[Gunton22-16] Colin Gunton. "Christianity among the Religions in the Encyclopedia of Religion", Religious Studies, Vol. 24, no. 1, p. 14. In a review of an article from the Encyclopedia of Religion, Gunton writes: "[T]he article [on Catholicism in the encyclopedia] rightly suggests caution, suggesting at the outset that Roman Catholicism is marked by several different doctrinal, theological and liturgical emphases."

[marian_dogmas-17] "The Four Marian Dogmas", Catholic News Agency, حاصل ڪيل 25 March 2017۔

[Geopolitics2-18] Agnew, John (12 February 2010). "Deus Vult: The Geopolitics of Catholic Church". Geopolitics 15 (1): 39–61. doi:10.1080/14650040903420388. ISSN 1465-0045.

[19] Raymond Wacks, Law: A Very Short Introduction, 2nd Ed. (Oxford University Press, 2015) p. 13.

[O'CollinsPref2-20] O'Collins, p. v (preface).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]