مواد ڏانھن هلو

ذڪيه جعفري

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
ذڪيه جعفري

جعفري دوران هڪ انٽرويو ۾ 2017ع ۾
پيدائش 1938 or 1939
وفات 1 فيبروري 2025 (عمر 86 سال)
احمد آباد، گجرات، ڀارت
قوميت ڀارتي
پيشو انسانی حقن جي ڪارڪن
شھرت جو ڪارڻ 2002 گجرات فسادن ۾ انصاف لاءِ قانوني جنگ
جيون ساٿي احسان جعفري (died 2002)
ٻار ٻچا
  • تنوير جعفري (پٽ)
  • نشرين جعفري حسين (نياڻي)[1][2][3]
  • زبير جعفري (ننڍو پٽ)[4]

ذاڪيه نسيم جعفري [5][6](1938 يا 1939 – 1 فيبروري 2025) ھڪ ڀارتِي انسانِي حقن جي ڪارڪن هئي، جيڪا 2002 جي گجرات فساد بابت قانوني ڪوششن لاءِ مشهور هئي. [7][8]هوءَ خاص طور تي احسان جعفري جي گهرواري طور سڃاتي وئي، جيڪو ڪانگريس جو ميمبر پارليامينٽ هو ۽ انهن فسادن دوران مارجي ويو.[9][10][11][12][13]

پس منظر

[سنواريو]

ذاڪيه جعفري احسان جعفري جي گهرواري هئي، جيڪو برهانپور جو هڪ وڪيل هو ۽ 1977 ۾ پارليامينٽ جو ميمبر منتخب ٿيو. هوءَ دير سان 1930ع جي ڏهاڪي ۾ مدهيه پرديش جي شهر خانڊوا ۾ هڪ امير زميندار گهراڻي ۾ پيدا ٿي. [14]هن جعفري سان شادي ڪئي، جڏهن هو مدهيه پرديش ۾ وڪالت جي خدمتن سرانجام ڏئي رهيو هو. انهن جا ٽي ٻار هئا: ٻه پٽ، تنوير ۽ زبير، ۽ هڪ ڌيءُ، نِشرين.

1969 ۾، جڏهن خانڊوا ۾ فرقيواراڻا فساد ٿيا، ته انهن جو گهر حملي جو نشانو بڻيو، جنهن سبب انهن کي ڪجهه وقت لاءِ پناهگير ڪئمپ ۾ رهڻو پيو. ان کان پوءِ، 1971 ۾، [15][16][17]اهي احمدآباد منتقل ٿيا. جعفري 1 فيبروري 2025 تي احمدآباد ۾ 86 ورهين جي عمر ۾ وفات ڪري ويئي.[18][19][20] هن کي پنهنجي مڙس جي ئي قبرستان ۾ دفن ڪيو ويو.[21][22]

2002 جا گجرات فساد

[سنواريو]

2002 ۾ گجرات ۾ وڏا فساد ٿيا. رياستي حڪومت بعد ۾ بيان ڏنو ته انهن فسادن دوران 790 مسلمان ۽ 254 هندو مارجي ويا؛ جڏهن ته آزاد ذريعن موجب،[23] مجموعي موت جو انگ 2,000 کان وڌيڪ هو، جن مان وڏي اڪثريت مسلمانن جي هئي. 28 فيبروري تي انهن فسادن دوران گلبرگ سوسائٽي قتل عام پيش آيو.[24][25]

هڪ ميڙ احمدآباد جي چمنپورا واري علائقي ۾ واقع گلبرگ سوسائٽي، جيڪا هڪ مسلمان پاڙي هئي،[26] تي پٿراءُ ڪرڻ شروع ڪيو. احسان جعفري 35 انهن ماڻهن مان هو، جن کي زنده ساڙي ماريو ويو، جڏهن ته 31 ماڻهو گم ٿي ويا، جن کي بعد ۾ فوت ٿيل قرار ڏنو ويو. [27][28][29][30][31]ذاڪيه جعفري موجب، هوءَ ۽ ڪجهه ٻيا ماڻهو مٿين ماڙ جي هڪ ڪمري ۾ لڪي جان بچائڻ ۾ ڪامياب ٿيا.[32][33][34][35]

قانوني ڪارروائي

[سنواريو]

ذاڪيه جعفري 2006 ۾ ڀارت جي سپريم ڪورٽ ۾ درخواست داخل ڪئي، جنهن ۾ هن الزام هنيو ته قانون لاڳو ڪندڙ ادارا اهم سياسي شخصيتن، بشمول ان وقت جي وڏي وزير نريندر مودي، خلاف ڪارروائي ڪرڻ ۾ ناڪام رهيا. 2008 ۾، سپريم ڪورٽ هڪ خاص جاچ ٽيم (SIT) کي هدايت ڪئي ته هوءَ جعفري جي الزامن جي جاچ ڪري.[36][37][38][39]

SIT 2012 ۾ جاچ مڪمل ڪئي ۽ نتيجو ڪڍيو ته مودي يا ٻين عملدارن خلاف ڪيس هلائڻ لاءِ ڪافي ثبوت موجود نه هئا. جعفري SIT جي نتيجن کي چئلينج ڪندي هڪ ٻي درخواست داخل ڪئي، پر سپريم ڪورٽ جون 2022 ۾ اها درخواست خارج ڪري ڇڏي ۽ بندش واري رپورٽ کي برقرار رکيو.[40][41]

پنهنجين بيشمار قانوني وڙهائن جي ڪري، جعفري کي 2002 جي فسادن جي متاثرن لاءِ "انصاف جي جدوجهد جو چهرو" سمجهيو ويو، جيئن ته اخبار رپورٽ ڪئي.[42][43][44][45][46]

دي ڪيروان جي هڪ رپورٽ موجب، ذاڪيه جعفري بيان ڏنو ته 2002 جي گجرات فسادن دوران، جڏهن ميڙ گلبرگ سوسائٽي کي گهيري ورتو، ته سندس مڙس احسان جعفري ڪيترائي ڀيرا گجرات جي اعليٰ عملدارن، بشمول ان وقت جي وڏي وزير نريندر مودي، کي مدد لاءِ فون ڪيا.

سندس چوڻ مطابق، جعفري بار بار مدد جي اپيل ڪئي، پر ڪٿي به ڪا مدد نه ملي. هڪ شاهد بعد ۾ عدالت ۾ شاهدي ڏني ته جعفري مودي کي پڻ فون ڪيو هو، پر مبينا طور تي کيس مدد ڏيڻ بدران لفظي بدسلوڪي جو نشانو بڻايو ويو.[47]

حوالا

[سنواريو]
  1. ↑ "Zakia Jafri: Human rights activist and Gujarat riots widow dies aged 86". The Independent. حاصل ڪيل 2 February 2025. 
  2. ↑ "'We did everything to live in harmony, yet father was killed'". The Indian Express. حاصل ڪيل 2 February 2025. 
  3. ↑ "The Daughter of Ehsan and Zakiya Jafri Writes: My Mother, My Motherland". The Wire. حاصل ڪيل 2 February 2025. 
  4. ↑ Gottipati, Sruthi. "A Conversation With: Zuber Jafri". The New York Times. حاصل ڪيل 2 February 2025. 
  5. ↑ "For Zakia,?endless? fight against Modi & SIT is on". The Indian Express. وقت 21 May 2017 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2 February 2025.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  6. ↑ "Mr Modi, justice has a way of coming around". Rediff. حاصل ڪيل 2 February 2025. 
  7. ↑ "Gujarat riots: SC to hear Zakia Jafri's plea on Monday against clean chit to PM Modi". The Statesman. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  8. ↑ "Zakia Jafri, widow of Cong MP killed in Gujarat riots, dies in Ahmedabad" (en ۾). Business Standard. 2 February 2025. https://www.business-standard.com/india-news/zakia-jafri-widow-of-cong-mp-killed-in-gujarat-riots-dies-in-ahmedabad-125020200034_1.html. 
  9. ↑ "Who is Zakia Jafri?". The Indian Express. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  10. ↑ "Gujarat riots survivor and legal crusader Zakia Jafri dies at 86". The Indian Express. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  11. ↑ "Zakia Jafri, survivor and advocate for justice in 2002 Gujarat riots, passes away". Hindustan Times. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  12. ↑ "Zakia Jafri, wife of former Cong MP killed in 2002 Gujarat riots, dies in Ahmedabad". Mathrubhumi. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  13. ↑ "Zakia Jafri, who took on Narendra Modi after her Congress MP husband was killed in Gujarat riots, dies". The Telegraph India. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  14. ↑ "For Zakia,?endless? fight against Modi & SIT is on". The Indian Express. وقت 21 May 2017 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2 February 2025.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  15. ↑ "Who is Zakia Jafri?". The Indian Express. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  16. ↑ "Genesis of the Zakia Jafri Case". CJP. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  17. ↑ "Zakia Jafri: Judgment Summary". Supreme Court Observer. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  18. ↑ "Zakia Jafri, the face of legal battle in Gujarat riots cases, dies. All you need to know". Mint. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  19. ↑ Waje, Hemant. "Zakia Jafri, wife of ex-Cong MP killed in 2002 Gujarat riots, dies". Rediff. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  20. ↑ "Who was Zakia Jafri, wife of an ex-Congress MP who died in the Godhra riots?". Hindustan Times. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  21. ↑ "'Bees saal unhone jung ladi': Kin, activists remember Zakia Jafri who spearheaded the fight for justice in 2002 Gujarat riots". The Indian Express. حاصل ڪيل 2 February 2025. 
  22. ↑ Balaji, R. "Zakia Jafri, face of 2002 Gujarat riot protest, passes away at 86". The Telegraph India. حاصل ڪيل 2 February 2025. 
  23. ↑ Script error: No such module "cite news".
  24. ↑ Script error: No such module "cite journal".
  25. ↑ Script error: No such module "cite book".
  26. ↑ Script error: No such module "cite journal".
  27. ↑ "Zakia Jafri Case: Bringing the High and Mighty to Justice". CJP. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  28. ↑ "Zakia Jafri, Gujarat Riots Survivor Who Fought Cases to Pin Accountability for the Violence, Dies". The Wire. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  29. ↑ "2002 Gujarat riots survivor and legal crusader Zakia Jafri passes away at 86". Financial Express. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  30. ↑ "Zakia Jafri, wife of former Congress MP killed in 2002 Gujarat riots, dies in Ahmedabad" (en-IN ۾). The Hindu. 1 February 2025. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/news/national/zakia-jafri-wife-of-former-congress-mp-killed-in-2002-gujarat-riots-dies-in-ahmedabad/article69168063.ece. 
  31. ↑ Ramesh, Mythreyee. "The Life & Legacy of Zakia Appa: Gujarat Riot Survivor and Activist Passes Away". TheQuint. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  32. ↑ "Year later, Gulbarg still a ghost town". The Indian Express. 1 March 2003. http://www.indianexpress.com/oldStory/19323/. 
  33. ↑ "The Gulbarg Society massacre: What happened". NDTV. 11 March 2010. http://www.ndtv.com/news/india/the-gulbarg-society-massacre-what-happened-17556.php. 
  34. ↑ "Safehouse of Horrors". Tehelka. 3 November 2007. http://www.tehelka.com/story_main35.asp?filename=Ne031107safehouseofhorrors.asp&page=1. 
  35. ↑ Jose, Vinod K. ""There Was No Question Of Help": Zakia Jafri On the Gulburg Society Massacre". The Caravan. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  36. ↑ "Zakia Jafri: Judgment Summary". Supreme Court Observer. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  37. ↑ "Zakia Jafri's complaint thoroughly examined, no material found to take it forward, SIT tells SC". The Economic Times. 10 November 2021. ISSN 0013-0389. https://economictimes.indiatimes.com/news/india/zakia-jafris-complaint-thoroughly-examined-no-material-found-to-take-it-forward-sit-tells-sc/articleshow/87631260.cms. 
  38. ↑ "Court defers Zakia Jafri's plea for copy of report that allegedly clears Modi". NDTV. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  39. ↑ "Clean chit to Modi in 2002 Gujarat riots: SC defers hearing on Zakia Jafri's plea yet again". The Tribune. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  40. ↑ "Zakia Jafri case: Court says SIT report finds no proof against Narendra Modi". www.ndtv.com. حاصل ڪيل 2 February 2025. 
  41. ↑ "SIT finds no proof against Modi, says court" (en-IN ۾). The Hindu. 10 April 2012. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/news/national/sit-finds-no-proof-against-modi-says-court/article3300175.ece. 
  42. ↑ "Gujarat riots: SC to hear Zakia Jafri's plea on Monday against clean chit to PM Modi". The Statesman. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  43. ↑ "SC dismisses Zakia Jafri's plea against clean chit to Narendra Modi in 2002 riots case: A timeline of how it played out". The Indian Express. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  44. ↑ Rajagopal, Krishnadas (24 June 2022). "2002 Gujarat riots | Supreme Court rejects Zakia Jafri's charges against Narendra Modi, 60 officials" (en-IN ۾). The Hindu. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/news/national/2002-gujarat-riots-supreme-court-rejects-zakia-jafris-charges-against-narendra-modi-60-officials/article65560012.ece. 
  45. ↑ "Modi: Zakia Jafri's riots plea against India PM rejected" (en-GB ۾). BBC News. 24 June 2022. https://www.bbc.com/news/world-asia-india-61920218. 
  46. ↑ "Gujarat riots: SC dismisses Zakia Jafri's plea against clean chit to Modi". Business Standard. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
  47. ↑ Jose, Vinod K. ""There Was No Question Of Help": Zakia Jafri On the Gulburg Society Massacre". The Caravan. حاصل ڪيل 1 February 2025. 
"https://sd.wikipedia.org/w/index.php?title=ذڪيه_جعفري&oldid=309593" تان ورتل