حاشيائي سائنس

حاشيائي سائنس (Fringe science) اهڙن خيالن يا سائنسي نظرين جو اظهار جيڪا تمام گهڻو قياس آرائي تي ٻڌل هجڻ يا اڳ ۾ ئي رد ٿيل بنيادن جي بنيادن تي پيش ڪيا ويندا آهن. ايڊيٽرن پاران رد ڪيل ۽ مين اسٽريم کان ٻاهر شايع ٿيل خيالن جي صحيح هجڻ جو امڪان تمام گهٽ هوندو آهي، جڏهن عام ماڻهو سائنس ۽ تقليد ڪندڙن جي وچ ۾ فرق نه ڪري سگهندا آهن. اهڙي نظرين جي استحصال جو خطرو هوندو آهي ۽ ڪجهه حالتن ۾، "يقين ڪرڻ جي خواهش يا ماهرن جو عام شڪ ڪجهه ڪوڙ سائنسي دعوائن (Pseudoscientific Claims) کي قبول ڪرڻ لاءِ هڪ تمام طاقتور ترغيب آهي".

"حاشيائي سائنس" جي اصطلاح افسانوي مفروضن کان وٺي هر شيءِ کي ڍڪيندي آهي، جيڪيون سائنسي طريقو استعمال ڪندي آزمائي سگهجن ٿيون. ان جي نتيجي ۾ سڀني حاشيائي سائنس کي ڪوڙ سائنسدانن، شوقينن ۽ ڪوئڪس جي ڊومين طور رد ڪرڻ جو رجحان پيدا ٿيو آهي.

عوامي ويڪري جو هڪ تصور جيڪو هڪ ڀيرو سائنسي برادري پاران قبول ڪيو ويندو آهي، پوئين تحقيق جي بعد ۾ تشخيص جي ڪري حاشيائي سائنس بڻجي سگهي ٿو. مثال طور، فوڪل انفيڪشن ٿيوري، جنهن جي مطابق اهو سمجهيو ويو ته ٽونسل يا ڏندن جا فوڪل انفيڪشن سسٽماتي بيماري جو بنيادي سبب آهن، هڪ ڀيرو طبي حقيقت سمجهيو ويندو هو، پوءِ ثبوتن جي کوٽ جي ڪري رد ڪيو ويو آهي.