بلغراد

بلغراد
بلغراد Београд Belgrade
	راڄڌاني
	بلغراد جو شهر ; Град Београд; Grad Beograd
	بلغراد جو پينوراما، مٿيان وچ ۾ سينٽ ساوا جو چرچ پارليامينٽ هائوس نووي ڊوور اوالا ٽاور بلغراد ٽاور گئردوس ٽاور بلغراد قلعو نامعلوم هيرو جي يادگار
Flag	Coat of arms
	Anthem: Химна Београду; Himna Beogradu; "بلغراد جو ترانو"
	Belgrade in Serbia
	جاگرافي بيهڪ: 44°49′04″N 20°27′25″E / 44.81778°N 20.45694°E
ملڪ	سربيا
شهر	بلغراد
ميونسپلٽيون	17
قيام	279 ق.م. کان اڳ (سنگيڊنم)
Government
• Body	بلغراد جي شھري اسيمبلي
• ميئر	اليگزينڊر ساپڪ
• حڪمران پارٽيون	SNS - SPS
Area
• راڄڌاني	389.12 ڪ.م2 (150.24 ميل2)
• Urban	1,035 ڪ.م2 (400 ميل2)
• Metro	3,234.96 ڪ.م2 (1,249.03 ميل2)

بلغراد (Belgrade) سربيا جو گاديءَ جو هنڌ ۽ سڀ کان وڏو شهر آهي. اهو ساوا ۽ ڊينيوب دريائن جي سنگم تي ۽ پينونين ميدان ۽ بلقان جزيره نما جي سنگم تي واقع آهي. ^[8] 2022ع جي آدمشماري موجب بلغراد ميٽروپوليٽن علائقي جي آبادي 16,85,563 آهي. اهو ڏکڻ اوڀر يورپ جي وڏن شهرن مان هڪ آهي ۽ ڊينيوب نديءَ تي ٽيون نمبر تي سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو شهر آهي.

بلغراد يورپ ۽ دنيا جي قديم ترين مسلسل آباد شهرن مان هڪ آهي. يورپ جي سڀ کان اهم تاريخي ثقافتن مان هڪ، ونڪا ڪلچر، ڇهين صدي قبل مسيح ۾ بلغراد علائقي اندر ترقي ڪئي. قديم زماني ۾، ٿراڪو-ڊيشين هن علائقي ۾ آباد هئا ۽ 279 قبل مسيح کان پوءِ، سيلٽس شهر کي آباد ڪيو، ان جو نالو سنگيڊون رکيو.^[9] آگسٽس جي دور ۾ رومن ان کي فتح ڪيو ۽ ٻي صدي جي وچ ۾ رومن شهر جا حق ڏنا. اهو 520 جي ڏهاڪي ۾ سلاو آباد ڪيو هو، ۽ 1284 ۾ سربيا جي بادشاهه اسٽيفن ڊريگوٽين جي گاديءَ جو هنڌ بڻجڻ کان اڳ بازنطيني سلطنت، فرينڪش سلطنت، بلغاريا جي سلطنت ۽ هنگري جي بادشاهت جي وچ ۾ ڪيترائي ڀيرا هٿ تبديل ڪيا. اسٽيفن لازارويچ جي دور ۾ بلغراد سربيا جي ڊسپوٽيٽ جي گاديءَ جو هنڌ رهيو، ۽ پوءِ سندس جانشين ڊوراڊ برانڪوويچ 1427 ۾ هنگري جي بادشاهه کي واپس ڪيو. 1456 ۾ محاصري دوران عثماني سلطنت جي خلاف هنگري فوج جي حمايت ۾ دوپہر جي گھنٽي اڄ تائين هڪ وسيع چرچ روايت رهي آهي. 1521 ۾، بلغراد کي عثمانين فتح ڪيو ۽ سميڊريوو جي سنجڪ جو گاديءَ جو هنڌ بڻجي ويو.^[10] اهو اڪثر ڪري عثماني کان هبسبرگ حڪمراني ڏانهن منتقل ٿيو، جنهن عثماني-هبسبرگ جنگين دوران شهر جي اڪثر حصي جي تباهي ڏٺي.

سربيا جي انقلاب کان پوءِ، بلغراد کي 1841 ۾ هڪ ڀيرو ٻيهر سربيا جي گاديءَ جو هنڌ قرار ڏنو ويو. اتر بلغراد 1918 تائين ڏکڻ ۾ هيبسبرگ پوسٽ رهيو، جڏهن اهو شهر سان ڳنڍيل هو، جيئن ته اڳوڻي آسٽرو-هنگري بادشاهت جا علائقا، هاڻي پهرين عالمي جنگ کان پوءِ سرب، ڪروٽس ۽ سلووينين جي نئين بادشاهت جا حصا بڻجي ويا. سربيائي انقلاب کان پوءِ، بلغراد کي 1841 ۾ هڪ ڀيرو ٻيهر سربيا جي گاديءَ جو هنڌ قرار ڏنو ويو. اتر بلغراد 1918 تائين ڏکڻ ۾ هيبسبرگ پوسٽ رهيو، جڏهن اهو شهر سان ڳنڍيل هو، ڇاڪاڻ ته اڳوڻي آسٽرو-هنگريائي علائقا پهرين عالمي جنگ کان پوءِ سرب، ڪروٽس ۽ سلووينين جي نئين بادشاهت جو حصو بڻجي ويا. بلغراد يوگوسلاويا جي گاديءَ جو هنڌ هو ان جي تخليق کان وٺي ان جي خاتمي تائين. هڪ خطرناڪ اسٽريٽجڪ پوزيشن ۾، شهر 115 جنگين ۾ وڙهيو ويو آهي ۽ 44 ڀيرا تباهه ڪيو ويو آهي، پنج ڀيرا بمباري ڪئي وئي آهي ۽ ڪيترائي ڀيرا گهيرو ڪيو ويو آهي.^[11]

سربيا جو پرائمٽ شهر هجڻ جي ڪري، بلغراد کي سربيا اندر خاص انتظامي حيثيت حاصل آهي.^[12] اهو مرڪزي حڪومت، انتظامي ادارن، ۽ سرڪاري وزارتن جي سيٽ آهي، انهي سان گڏ تقريبن سڀني وڏين سربيا ڪمپنين، ميڊيا، ۽ سائنسي ادارن جو گهر آهي. بلغراد کي بيٽا-گلوبل سٽي جي طور تي درجه بندي ڪيو ويو آهي. ^[13] شهر سربيا جي يونيورسٽي ڪلينڪل سينٽر جو گهر آهي، هڪ اسپتال ڪمپليڪس جنهن ۾ دنيا جي سڀ کان وڏي گنجائش آهي؛ سينٽ ساوا جو چرچ، سڀ کان وڏي آرٿوڊوڪس چرچ عمارتن مان هڪ؛ ۽ بلغراد ارينا، يورپ ۾ سڀ کان وڏي گنجائش واري اندروني ميدانن مان هڪ.

بلغراد اهم بين الاقوامي واقعن جهڙوڪ 1948 جي ڊينيوب درياء ڪانفرنس، پهرين غير وابسته تحريڪ جي سربراهي اجلاس (1961)، او ايس سي اي جو پهريون وڏو اجتماع (1977-1978)، يوروويزن گيت مقابلو (2008) جي ميزباني ڪئي. ان ۾ راندين جي گالا جي تقريبون پڻ منعقد ڪيون ويون. جيئن ته پهرين FINA ورلڊ ايڪواٽڪس چيمپئن شپ (1973)، UEFA يورو (1976)، سمر يونيورسياڊ (2009) ۽ يورو باسڪٽ ٽي ڀيرا (1961، 1975، 2005) شامل آهن. 21 جون 2023ع تي، بلغراد کي BIE- خاص نمائش ايڪسپو جي ماڳ طور مقرر ڪيو ويو.^[14]

حوالا

↑ Ethnicity - data by municipalities and cities. Statistical Office of the Republic of Serbia, Belgrade. 2023. p. 38. ISBN 978-86-6161-228-2. https://publikacije.stat.gov.rs/G2023/Pdf/G20234001.pdf.
↑ "Ancient Period". City of Belgrade. وقت 16 February 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 16 November 2010. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ ^3.0 ^3.1 Statistički godišnjak Beograda. Zavod za statistiku grada Beograda. https://zis.beograd.gov.rs/images/ZIS/Files/Godisnjak/G_2022S.pdf. Retrieved 10 March 2024. ^{[مئل ڳنڍڻو]}
↑ "First results of the 2022 Census of Population, Households and Dwellings". stat.gov.rs. وقت 21 December 2022 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 22 December 2022. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ Ethnicity – data by municipalities and cities. Statistical Office of the Republic of Serbia, Belgrade. 2023. p. 30. ISBN 978-86-6161-228-2. https://publikacije.stat.gov.rs/G2023/Pdf/G20234001.pdf.
↑ Ковачевић, Миладин. "Регионални бруто домаћи производ, 2022". Radni Dokument (Republički zavod za statistiku Srbije). ISSN 1820-0141. https://publikacije.stat.gov.rs/G2024/Pdf/G202410127.pdf. Retrieved 2024-04-01.
↑ "Sub-national HDI – Subnational HDI – Global Data Lab". globaldatalab.org. وقت 14 March 2019 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 7 June 2019. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ "Why invest in Belgrade?". City of Belgrade. وقت 24 September 2014 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 11 October 2010. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ "Discover Belgrade". City of Belgrade. وقت 18 May 2009 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 5 May 2009. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ "The History of Belgrade". BelgradeNet Travel Guide. وقت 30 December 2008 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 5 May 2009. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ Nurden, Robert (22 March 2009). "Belgrade has risen from the ashes to become the Balkans' party city". Independent (London). https://www.independent.co.uk/travel/europe/belgrade-has-risen-from-the-ashes-to-become-the-balkans-party-city-1651037.html.
↑ "Assembly of the City of Belgrade". City of Belgrade. وقت 13 January 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 10 July 2007. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ "The World According to GAWC 2012". GAWC. وقت 20 March 2014 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 10 January 2015. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ "About". حاصل ڪيل 28 July 2021.

[1] Ethnicity - data by municipalities and cities. Statistical Office of the Republic of Serbia, Belgrade. 2023. p. 38. ISBN 978-86-6161-228-2. https://publikacije.stat.gov.rs/G2023/Pdf/G20234001.pdf.

[2] "Ancient Period". City of Belgrade. وقت 16 February 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 16 November 2010. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[zavod_za_statistiku_grada_beograda-3] 3.0 ^3.1 Statistički godišnjak Beograda. Zavod za statistiku grada Beograda. https://zis.beograd.gov.rs/images/ZIS/Files/Godisnjak/G_2022S.pdf. Retrieved 10 March 2024. ^{[مئل ڳنڍڻو]}

[statgovrs-4] "First results of the 2022 Census of Population, Households and Dwellings". stat.gov.rs. وقت 21 December 2022 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 22 December 2022. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[5] Ethnicity – data by municipalities and cities. Statistical Office of the Republic of Serbia, Belgrade. 2023. p. 30. ISBN 978-86-6161-228-2. https://publikacije.stat.gov.rs/G2023/Pdf/G20234001.pdf.

[6] Ковачевић, Миладин. "Регионални бруто домаћи производ, 2022". Radni Dokument (Republički zavod za statistiku Srbije). ISSN 1820-0141. https://publikacije.stat.gov.rs/G2024/Pdf/G202410127.pdf. Retrieved 2024-04-01.

[7] "Sub-national HDI – Subnational HDI – Global Data Lab". globaldatalab.org. وقت 14 March 2019 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 7 June 2019. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[city_of_belgrade-22-8] "Why invest in Belgrade?". City of Belgrade. وقت 24 September 2014 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 11 October 2010. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[city_of_belgrade-32-9] "Discover Belgrade". City of Belgrade. وقت 18 May 2009 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 5 May 2009. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[10] "The History of Belgrade". BelgradeNet Travel Guide. وقت 30 December 2008 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 5 May 2009. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[nurden-20092-11] Nurden, Robert (22 March 2009). "Belgrade has risen from the ashes to become the Balkans' party city". Independent (London). https://www.independent.co.uk/travel/europe/belgrade-has-risen-from-the-ashes-to-become-the-balkans-party-city-1651037.html.

[city_of_belgrade2-12] "Assembly of the City of Belgrade". City of Belgrade. وقت 13 January 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 10 July 2007. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[13] "The World According to GAWC 2012". GAWC. وقت 20 March 2014 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 10 January 2015. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[14] "About". حاصل ڪيل 28 July 2021.

[2]

[3]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]