مواد ڏانھن هلو

ايڪٽينيئم

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
سلجھائپ صفحن جي لاءِ معاونت نظر ھيٺ مضمون ڪيميائي تت تي آهي. ٻين استعمالن جي لاءِ ايڪٽينيئم (سلجھائپ) ڏسو.
اڪٽينيئم
Actinium
89Ac
يورينينائٽ ڪچڌات ۾ ايڪٽينيم جي مقدار وڌيڪ هوندي آهي.
وجود شروع کان
ايٽمي انگ (Z) 89
ايٽمي وزن (A) 127
گروپ ايڪٽينائيڊ (f-bloc)
سيريز 7
بلاڪ f-block
اليڪٽران جي ترتيب [Rn] 6d1 7s2
اليڪٽران في شيل 2,8,18,32,18,9,2
ايٽمي ريڊيس 215 پيڪو ميٽر (ڪو ويلنت)
آئيونائزيشن انرجي (ڪلو جول في مول) 1st: 499
2nd: 1170
3rd: 1900
آڪسائيڊيشن نمبر عام: +3
اليڪٽرو نيگيٽيئٽي 1.1(پالنگ اسڪيل)
حالت (STP) سالڊ
گھاٽائي (عام گرميء پد تي) 10 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر
Government
فزيڪل خاصيتون
 • اُبلڻ جو نقطو (3500±300)°K،
(3200±300)°C
 • پگھلڻ جو نقطو (1500°K)، ​(1227°C)
 • پگھرائڻ لاء حرارت 14ڪلو جول في مول
 • ٻاڦ جي حرارت 400 ڪلو جول في مول
 • مولر گرميء گنجائش 27.2 جول في مول.ڪيلون

ايڪٽينيم (Actinium) هڪ ڪيميائي عنصر آهي؛ ان جو نشان Ac ۽ ايٽمي نمبر 89 آهي. ان کي 1902ع ۾ فريڊرڪ آسڪر گيزل دريافت ڪيو، جنهن ان کي امانيئم (Emanium) جو نالو ڏنو؛ هن عنصر کي پنهنجو نالو غلط طور تي هڪ مادو اينڊري-لوئس ڊيبيرن سان سڃاڻڻ جي ڪري مليو، جيڪو سال 1899ع ۾ مليو، جن کي ايڪٽينيم سڏيو ويندو هو. عناصر جي دوري جدول ۾، ايڪٽينائيڊ سيريز، هڪ درجه بندي، ايڪٽينيئم ۽ لارينشيئم جي وچ ۾ 15 عنصرن جو هڪ سيٽ، جو نالو ايڪٽينيم جي نالي تي رکيو ويو آهي. پولونيم، ريڊيم ۽ ريڊون سان گڏ، ايڪٽينيم دريافت ٿيندڙ پهريون غير ابتدائي تابڪاري عنصرن مان هڪ هو.

هڪ نرم، چانديءَ جهڙو اڇو تابڪاري ڌاتو، ايڪٽينيم تيزيءَ سان آڪسيجن ۽ هوا ۾ نمي سان رد عمل ڪري، ايڪٽينيم آڪسائيڊ جي هڪ اڇي ڪوٽنگ ٺاهيندو آهي، جيڪو هن جي وڌيڪ آڪسيڊيشن کي روڪيندو آهي. گھڻن لنٿانائيڊز ۽ ايڪٽئنائيڊز وانگر، ايڪٽينيئم جي سڀني ڪيميائي مرڪبن ۾ آڪسائيڊيشن حالت کي +3 فرض ڪيو وڃي ٿو. ايڪٽينيم صرف يورينيم ۽ ٿوريم جي ڪچ ڌات ۾ آئسوٽوپ 227Ac طور ملي ٿو، جيڪو 21.772 سالن جي اڌ زندگي سان سڙي ٿو، خاص طور تي بيٽا ۽ ڪڏهن ڪڏهن الفا ذرڙا خارج ڪري ٿو، جڏهن تي 228Ac جيڪو بيٽا سرگرم (Beta active) آهي، 6.15 ڪلاڪن جي اڌ زندگي رکي ٿو. يورينيم جي هڪ ٽن ڪچڌات ۾ لڳ ڀڳ 0.2 ملي گرام ايڪٽينيم-227 هوندو آهي ۽ ٿوريم جي هڪ ٽن ڪچڌات ۾ لڳ ڀڳ 5 نئنوگرام ايڪٽينيم-228 هوندو آهي. ايڪٽينيم ۽ لينٿئنم جي طبعي ۽ ڪيميائي خاصيتن جي ويجهڙائي ايڪٽينيم کي ڪچڌات کان الڳ ڪرڻ جي عمل کي عملي طور تي مشڪل بڻائي ٿو. ان جي بدران، ايڪٽينيم کي هڪ ايٽمي ري ايڪٽر ۾، 226R جي نيوٽران جي تابڪاري (Irradiation) جي ذريعي ملي گرام جي مقدار ۾ حاصل ڪيو ويندو آهي. ان جي کوٽ، وڏي قيمت ۽ تابڪاري جي ڪري، ايڪٽينيم جو ڪو خاص صنعتي استعمال ناهي. ان جي موجوده ايپليڪيشن ۾، هن جو هڪ نيوٽران، جيڪو تابڪاري علاج لاءِ هڪ ايجنٽ طور استعمال ٿئي ٿو، جي حاصل ڪرڻ جي ذريعي (Source) طور استعمال آهي.

پڻ ڏسو

[سنواريو]

حوالا

[سنواريو]