ابيا رياست

ابيا رياست
Abia State
ابيا رياست; Abia State
	رياست
Flag	Seal
	سانچو:Pluralize from text: Ọ̀hà nke Chinekeسانچو:Pluralize from text
	ابيا رياست نائيجيريا جي نقشي ۾ هائي لائٽ ٿيل
	جاگرافي بيهڪ: 5°25′N 7°30′E / 5.417°N 7.500°E
ملڪ	نائجيريا
قائم ٿي	آگسٽ 27, 1991؛ 33 سال اَڳُ
راڄڌاني	امواهيا
Government
• Body	ابيا جي رياستي اسيمبلي
• گورنر	اليڪس اوٽي (ليبر پارٽي)
• ڊپٽي گورنر	اڪيچوڪوو ايمئتو (ليبر پارٽي)
• قانون ساز	ابيا جي رياستي اسيمبلي
• سينيٽر	آسٽن اڪوبندو (PDP); اورجي ازور ڪالو (APC) ; اناينايا اباريبي (APGA)
• ايوان نمائندگان ۾ نمائندا	فهرست
Area
• Total	6,320 ڪ.م2 (2,440 ميل2)
• Rank	32

ابيا رياست (Abia State) نائيجيريا جي ڏکڻ اوڀر علائقي ۾ هڪ رياست آهي. رياست جو گاديءَ جو هنڌ امويا آهي ۽ ان جو سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو شهر ابا آهي.

ابيا رياست جي اولهه ۾ ايمو، اوڀر ۾ رياست ڪراس ريور، ڏکڻ ۾ رياست ريورز، اتر اولهه ۾ انامبرا ۽ اتر اوڀر ۾ اينگو ۽ ايبوني رياستن سان سرحد آهي. رياست ڏکڻ ۾ نائجر ڊيلٽا جي دلدلي ٻيلن ۽ ڪراس-نائيجر منتقلي ٻيلن جي وچ ۾ ورهايل آهي. امو ۽ ابا نديون رياست جي اولهه ۽ ڏکڻ سرحدن سان ترتيب وار وهن ٿيون. زراعت جي لائق زمين ۽ خام تيل ۽ قدرتي گئس جي پيداوار جي ڪارڻ، ابيا رياست سال 2019ع کان وٺي، انساني ترقي جي اشاريي ۾ نائيجيريا ۾ گڏيل اٺين نمبر تي آهي.

ابيا جي تاريخ آرو ڪنفيڊريسي جي حصي طور شروع ٿي ۽ 20هين صدي جي شروعات تائين، جڏهن برطانوي فوجن پاران اينگلو-آرو جنگ دوران، ان جي شڪست تي ختم ٿي. جنگ کان پوءِ علائقي کي ڏکڻ نائيجيريا پروٽيڪٽوريٽ ۾ شامل ڪيو ويو. سال 1960ع ۾ نائيجيريا جي آزادي کان پوءِ، ابيا سال 1967ع ۾ اوڀر واري علائقي جو حصو بڻجي وئي، ان کان اڳ جو علائقو ورهائجي ويو، ۽ اهو اوڀر مرڪزي رياست جو حصو بڻجي ويو. اوڀر واري علائقي نائيجيريا جي گهرو ويڙهه ۾ ابيا سان الڳ ٿيڻ جي ڪوشش ڪئي، جنهن ۾ بيافرا جي علحدگي پسند رياست جو حصو هو. جنگ ۽ نائيجيريا جي ان وقت جي ٻيهر اتحاد کان پوءِ، اوڀر مرڪزي رياست کي سال 1976ع تائين ضم ڪيو ويو جڏهن ابيا سميت امو، مرتلا محمد پاران قائم ڪيو ويو. اوڀر واري ايمو بعد ۾ ورهاست کان پوءِ پراڻي ابيا رياست بڻجي وئي. 1996 ۾، ابيا جي اتر اوڀر جو حصو هٽائي نئين ايبوني جو حصو بڻايو ويو.

حوالا

↑ "Abia State: Subdivision". citypopulation.de. حاصل ڪيل 2024-02-05.
↑ "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org. حاصل ڪيل 2018-09-13.
↑ ^3.0 ^3.1 Okeowo, Gabriel; Fatoba, Iyanuoluwa, وڪي نويس. (2022-10-13). "State of States 2022 Edition" (PDF). Budgit.org. BudgIT. حاصل ڪيل 2023-03-07.

[1] "Abia State: Subdivision". citypopulation.de. حاصل ڪيل 2024-02-05.

[GlobalDataLab-2] "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org. حاصل ڪيل 2018-09-13.

[C-GIDD_GDP-3] 3.0 ^3.1 Okeowo, Gabriel; Fatoba, Iyanuoluwa, وڪي نويس. (2022-10-13). "State of States 2022 Edition" (PDF). Budgit.org. BudgIT. حاصل ڪيل 2023-03-07.