آيوڊين

آيوڊين
آيوڊين
	آيوڊين هڪ واڱڻائي گيس ۾ تبديل ٿيندي
علامت	I
ايٽمي انگ (Z)	53
ايٽمي وزن (A)	126.90447±0.00003; 126.90±0.01
گروپ	VII A (Halogen Group)
سيريز	5
بلاڪ	p-block
اليڪٽران جي ترتيب	Kr , 4d10 , 5s2 ,5p5
اليڪٽران في شيل	2, 8, 18, 15 , 7
معياري دٻا ۽ پد تي حالت	ٺوس
ايٽمي ريڊيس	140 پيڪو ميٽر
آڪسائيڊيشن نمبر	1- (عام طور)،+1، +3، +5، +7، +2، +4، +6
گھاٽائي	4.944 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر (20C)
Named after	?
Atomic radius	140 پيڪو ميٽر
Government
• اُبلڻ جو نقطو	457.4 K 184.3 °C
• پگھلڻ جو نقطو	386.85 K 113.7 °C
• فيوزن جي گرمي	15.52 ڪلو جول في مول
• مولر گرمي جي گنجائش	54.44 جول في مول-ڪيلون
• Heat of vaporisation	41.57 kJ/mol 1st: 1008.4 kJ/mol 2nd: 1845.9 kJ/mol 3rd: 3180 kJ/mol

آيوڊين (Iodine) هڪ ڪيميائي تت آهي جن جي علامت "I" ۽ ايٽمي نمبر "53" آهي. اها مستحڪم حالت ۾ هيلوجنز مان سڀ کان ڳرو تت آهي، اهو معياري حالتن ۾ هڪ نيم چمڪندڙ، غير ڌاتو ٺوس جي طور تي موجود هوندو آهي جيڪو °114 سينٽي گريڊ (°237 فارنهائيٽ) تي هڪ واڱڻائي مائع ٺاهي ٿو ۽ °184 سينٽي گريڊ (°363 فارنهائيٽ) تي هڪ واڱڻائي گئس ۾ اُبلندو آهي. هي تت سال 1811ع ۾ فرانسيسي ڪيميا دان برنارڊ ڪورٽوئس پاران دريافت ڪيو ويو هو ۽ ٻن سالن بعد جوزف لوئس گي-لوساڪ پاران قديم يوناني لفظ "آيوڊس" (Ιώδης)، جنهن جي معنيٰ "واڱڻائي" آهي، سان هن جو نالو رکيو ويو.

آئيوڊين ڪيترن ئي آڪسائيڊيشن حالتن ۾ ٿئي ٿو، جن ۾ آئيوڊين آئن(I−)، آئيوڊيٽ آئن (IO-3) ۽ مختلف پيريوڊيٽ اين آئن شامل آهن. سڀ کان ڳري ضروري معدني غذائيت جي طور تي، آئيوڊين ٿائرائيڊ هارمونز جي ٺهڻ لاءِ گهربل آهي.^[1] آئيوڊين جي گهٽتائي تقريبن ٻه ارب ماڻهن کي متاثر ڪري ٿي ۽ ذهني معذوري جي روڪٿام لاء مکيه ذريعيو آهي. ^[2]

اڄ آئيوڊين جا غالب پيدا ڪندڙ چلي ۽ جاپان آهن. ان جي اعلي ايٽمي نمبر ۽ نامياتي مرڪبن سان ڳنڍڻ جي آساني جي ڪري، ان کي هڪ غير زهريلي ريڊيوڪونٽرسٽ مواد جي طور تي پڻ پسند ڪيو ويندو آهي. انساني جسم پاران ان جي جذب جي خاصيت جي ڪري، آئيوڊين جا ريڊيو ايڪٽو آئسوٽوپس ٿائرائيڊ ڪينسر جي علاج لاءِ پڻ استعمال ڪري سگهجن ٿا. آئيوڊين کي ايسيٽڪ ايسڊ ۽ ڪجهه پوليمر جي صنعتي پيداوار ۾ هڪ ڪيٽالسٽ طور پڻ استعمال ڪيو ويندو آهي. اهو عالمي صحت تنظيم (WHO) جي ضروري دوائن جي فهرست تي آهي.^[3]

طبيعي خاصيتون

ٻاهريان ڳنڍڻا

حوالا

↑ "Iodine". Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis. وقت 17 April 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 20 November 2017. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ "In Raising the World's I.Q., the Secret's in the Salt". The New York Times. 16 December 2006. https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E05E3D81231F935A25751C1A9609C8B63.
↑ World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Geneva: World Health Organization. 2021. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02.

[lpi2-1] "Iodine". Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis. وقت 17 April 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 20 November 2017. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[2] "In Raising the World's I.Q., the Secret's in the Salt". The New York Times. 16 December 2006. https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E05E3D81231F935A25751C1A9609C8B63.

[WHO22nd2-3] World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Geneva: World Health Organization. 2021. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02.

[1]

[2]

[3]